Tadeusz Żaba

wojewoda i kasztelan połocki, podkomorzy wileński

Tadeusz Żaba herbu Kościesza z następującą odmianą - w klejnocie zamiast trzech piór strusich uniesiona ręka z szablą[1] (zm. 1800) – przedstawiciel rodziny Żabów herbu Kościesza, ostatni wojewoda połocki 1784–1792 po śmierci Józefa Sosnowskiego, kasztelan połocki 1776–1784, podkomorzy wileński 1771–1776, podwojewodzi wileński 1767–1771. Senator Rzeczypospolitej. Marszałek wileński w konfederacji radomskiej (1767)[2], chorąży husarski w 1767 roku, dyrektor wileńskiego sejmiku trybunalskiego i sejmiku elekcyjnego w 1768 roku[3].

Tadeusz Żaba
Herb
Kościesza
Rodzina

Żabowie herbu Kościesza

Data urodzenia

1750

Data śmierci

1800

Żona

Ludwika Kiełpsz

Odznaczenia
Order Orła Białego Order Świętego Stanisława (Rzeczpospolita Obojga Narodów)

Życiorys edytuj

Właściciel dóbr Świady. Poddany cesarzowej Katarzyny II. W załączniku do depeszy z 2 października 1767 roku do prezydenta Kolegium Spraw Zagranicznych Imperium Rosyjskiego Nikity Panina, poseł rosyjski Nikołaj Repnin określił go jako posła właściwego dla realizacji rosyjskich planów na sejmie 1767 roku, poseł powiatu wileńskiego na sejm 1767 roku[4]. Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego i poseł na sejm 1776 roku z województwa wileńskiego[5]. Był chorążym usarskim. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego[6].

Odznaczony Orderem Orła Białego w 1781, odznaczony Orderem Świętego Stanisława w 1777. Pochowany w Giełwanach.

Do historii przeszedł jako człowiek okrutny, dumny, niewyrozumiały dla swych poddanych. Od niego pochodzi przysłowie: „Nie ta Żaba, co w błocie, Ale ta co w złocie” – Darowski „Jeden rozdział do przyszłej księgi przysłów polskich” (str. 82). Ignacy Chodźko pisał o Tadeuszu Żabie „Panie wojewoda, Cóż to za moda, Na to nie zgoda, żołnierzy zbierasz, szlachtę pożerasz...”

Przypisy edytuj

  1. Kasper Niesiecki, Herbarz Polski, t. X, Lipsk 1845, s. 1.
  2. Szczęsny Morawski, Materyały do konfederacyi barskiej r. 1767–1768: z niedrukowanych dotąd i nieznanych rękopisów Lwów 1851, s. 29.
  3. Robertas Jurgaitis, Vilniaus seimelio veikla 1717–1795 m., Kaunas 2007, s. 231.
  4. Носов Б. В. Установление российского господства в Речи Посполитой. 1756–1768 гг. Moskwa, 2004, s. 668.
  5. Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 528.
  6. Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 309.

Bibliografia edytuj

  • Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008.
  • „Encyklopedia Powszechna Orgelbranda” (1859-1868), tom 28, str. 906
  • „Encyklopedia Powszechna Orgelbranda z Ilustracjami” (1898-1904), tom 16, str. 181

Linki zewnętrzne edytuj