Tadeusz Maria Gelewski
Tadeusz Maria Gelewski (ur. 25 września 1922 we Lwowie, zm. 16 stycznia 2002 w Olsztynie) – polski prawnik i historyk związany z Olsztynem, wieloletni wykładowca Wyższej Szkoły Pedagogicznej oraz jej prorektor. Działacz Stronnictwa Demokratycznego na Warmii i Mazurach.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
historyk, wykładowca, działacz polityczny |
| Stanowisko |
wykładowca i prorektor Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Olsztynie |
| Partia |
Życiorys edytuj
Urodził się we Lwowie w rodzinie ziemiańskiej. Ojciec Jan Leon Gelewski był doktorem praw i adwokatem. W czasie II wojny światowej rodzina była represjonowana przez władze sowieckie, a Tadeusz Gelewski w szeregach kontrwywiadu Armii Krajowej uczestniczył w akcjach na Bliskim Wschodzie. Po 1945 mieszkał w Szczecinie i Bydgoszczy. W 1961 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Pracę magisterską pisał pod kierunkiem prof. Krzysztofa Skubiszewskiego. W 1967 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie rozprawy "Kontrabanda wojenna w prawie po 1939 roku" (pisanej również pod kierunkiem prof. Skubiszewskiego). W 1977 uzyskał habilitację na podstawie pracy "Zbrodnie wojenne na morzu w drugiej wojnie światowej". Od 1988 był profesorem nauk humanistycznych.
W 1969 przeprowadził się do Olsztyna, gdzie od 1974 wykładał m.in. historię starożytną i kulturę antyczną na Wyższej Szkole Pedagogicznej. Był kolejno kierownikiem Samodzielnej Pracowni Kulturoznawstwa, Zakładu Historii Powszechnej oraz Katedry Nowożytnej i Najnowszej Historii Powszechnej WSP, a także prorektorem uczelni. Zajmował się naukowo historią najnowszą świata, okresem I i II wojny światowej, prawem międzynarodowym publicznym, a także zbrodniami wojennymi. Był również kierownikiem biura Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce oraz członkiem Komisji Prawa Morskiego gdańskiego oddziału Polskiej Akademii Nauk. Współpracował z Wojskowym Instytutem Historycznym. Sprawował funkcję zastępcy dyrektora wydawnictwa "Pojezierze". Wykładowcą WSP pozostawał do 1996.
Był działaczem Stronnictwa Demokratycznego w Olsztynie[1]. Sprawował m.in. funkcję wiceprzewodniczącego Wojewódzkiego Komitetu SD, a także wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej PRON. Znalazł się wśród członków kapituły ustanowionej przez Stronnictwo Nagrody im. Biskupa Ignacego Krasickiego.
Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także Medalem Komisji Edukacji Narodowej[2].
Żonaty z Jadwigą Gelewską.
Spoczywa na cmentarzu komunalnym w Olsztynie (kw. 19B rząd 2 grób 7)[3].
Wybrane publikacje edytuj
- Zbrodnie wojenne na morzu w drugiej wojnie światowej, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976
- Bitwa na Morzu Jawajskim, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1984
- Jalu 1894, Wydawnictwo "Bellona", Warszawa 1995, seria Historyczne Bitwy
- Singapur 1942. Klęska na Malajach i upadek Singapuru. Wydawnictwo „Marpress”, Gdańsk 2006 (wydana pośmiertnie dzięki staraniom Jacka Trawczyńskiego)
Przypisy edytuj
- ↑ Waldemar Żebrowski, Rok 1989 w Warszawie i w Olsztyńskiem: (wybrane problemy), Wydawnictwo "Dak", Olsztyn 1999, s. 105
- ↑ Zmarł Tadeusz Maria Gelewski, "Wiadomości Uniwersyteckie UWM", nr 1 z 1 lutego 2002, s. 9
- ↑ Znani i zasłużeni na Cmentarzu przy ul. Poprzecznej, ZCK Olsztyn. zck.olsztyn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-14)].
Bibliografia edytuj
- Tomasz Śrutkowski, Waldemar Żebrowski, Historia nagrody imienia Biskupa Ignacego Krasickiego, Wydawnictwo ElSet, Olsztyn 1998, s. 52
- Jacek Trawczyński, Historia wydania siódmej książki; Rys o Wolfgangu Koeppenie, "Palestra", nr 3–4, 2008.
- Prof. dr hab. Tadeusz Maria Gelewski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2009-10-17].[martwy link]
- Lista publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej