Taphrina padi
Taphrina padi (Jacz.) Mix – gatunek grzybów z klasy szpetczaków (Taphrinomycetes)[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożyt czeremchy zwyczajnej[2].
_-_(gall),_Dwingelderveld,_the_Netherlands.jpg) Torbiele wywołane przez Taphrina padi | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Taphrina padi |
| Nazwa systematyczna | |
| Taphrina padi (Jacz.) Mix Trans. Kansas Acad. Sci. 50: 1 (1947) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Taphrina, Taphrinaceae, Taphrinales, Taphrinomycetidae, Taphrinomycetes, Taphrinomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1926 r. Arthur Louis Arthurovič de Jaczewski jako odmianę Taphrina pruni, nadając mu nazwę Taphrina pruni var. padi. Do rangi odrębnego gatunku podniósł go Arthur Jackson Mix w 1947 r.[1]
Występowanie edytuj
Taphrina padi występuje na całej półkuli północnej[3], ale jej stanowiska podano głównie w Europie i azjatyckich terenach Rosji. Wskazano także pojedyncze stanowisko przy zachodnim wybrzeżu Kanady[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2008 r. podano co najmniej 5 stanowisk, najstarsze w 1974 r., ale zapewne notowany był dużo dawniej, tylko że uważany był za odmianę Taphrina pruni[5].
Morfologia i rozwój edytuj
Taphrina padi powoduje zniekształcenie owoców czeremchy. Stają się one nabrzmiałe, puste w środku, zakrzywione i bardzo wydłużone[6]. Nie mają pestki lub jest ona zniekształcona, z dzióbkiem. Na porażonych roślinach mogą być również zdeformowane pędy z małymi listkami w kształcie pasków[2]. Podobne objawy u śliw powoduje Taphrina pruni wywołująca chorobę o nazwie torbiel śliwek[7].
Torbiele pojawiają się na owocu czeremchy podczas jego dojrzewania. Takie przekształcone w torbiele owoce czeremchy są niejadalne. Początkowo mają jasnozielony kolor, w miarę dojrzewania brązowieją. Ich cechą charakterystyczną jest występujący na ich końcu dzióbek (nie mają go torbiele śliwek). Powierzchnia dojrzałych torbieli staje się pofałdowana i pokryta nalotem, w którym znajdują się gęsto upakowane worki grzyba z askosporami. Po ich wytworzeniu torbiele wysychają i w większości opadają[2][6].
Unoszące się w powietrzu zarodniki uwolnione z białawego nalotu na torbielach osadzają się na korze i łuskach pąków żywiciela. Początkowo rozwijają się nie powodując widocznych objawów chorobowych, ale wiosną grzyb atakuje tkanki roślin, powodując obrzęk i deformację pędów. Jego grzybnia wrasta następnie w kwiaty, infekuje ich zalążnie powodując pseudozapylenie i wzmożony podział komórek, w wyniku czego porażone owoce są większe niż zdrowe i przekształcają się w torbiele[8].
Ochrona edytuj
Usuwanie i niszczenie torbieli może pomóc w ograniczeniu inwazji. Gdy nasilenie choroby jest duże i opanowana jest znaczna część drzewa, zwalczenie choroby jest bardzo trudne. Chorobę można do pewnego stopnia opanować, ostrożnie usuwając zakażone gałęzie, czarcie miotły i owoce, zanim wytworzą się infekcyjne zarodniki przenoszone drogą powietrzną. Zastosowania fungicydów miedziowych nieco ogranicza rozwój choroby[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-06-30].
- ↑ a b c Arnold Darlington, The Pocket Encyclopaedia of Plant Galls in Colour, Poole: Blandford Press., 1975, ISBN 0-7137-0748-8.
- ↑ Margaret Redfern, Peter Shirley, British Plant Galls. Identification of galls on plants & fungi, Shrewsbury: Field Studies Council, ISBN 1-85153-214-5.
- ↑ Występowanie Taphrina padi na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-06-30].
- ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.
- ↑ a b P.F. Cannon, D.L. Hawksworth, M.A. Sherwood-Pike, The British Ascomycotina. An Annotated Checklist, Kew, Surrey, England: Commonwealth Mycological Institute, 1985, s. 302.
- ↑ Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ a b F.B. Stubbs, Provisional Keys to British Plant Galls, Pub. Brit Plant Gall Soc., 1986, ISBN 0-9511582-0-1.