Zasłonak brunatnoplamisty
Zasłonak brunatnoplamisty (Thaxterogaster fulvo-ochrascens (Rob. Henry) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
zasłonak brunatnoplamisty |
| Nazwa systematyczna | |
| Thaxterogaster fulvo-ochrascens (Rob. Henry) Niskanen & Liimat. Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [72] (2022) | |
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thaxterogaster, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go Robert Henry w 1943 r. Nadał mu nazwę Cortinarius fulvoochrascens. W 2022 r. Tuula Niskanen i Kare Liimatainen przenieśli go do rodzaju Thaxterogaster[1]
Nazwę polską podał w swojej monografii zasłonaków Andrzej Nespiak w 1975 r.[2] Jest niespójna z aktualną nazwą naukową[1].
Morfologia edytuj
Osiąga średnicę do 12 cm. Początkowo jest półkoliście wypukły, potem rozpłaszczony. Powierzchnia gładka, śliska z bardzo drobnymi włókienkami. Barwa szaro-ochrowa, ochrowobrązowa, żółtobrązowa. U młodych owocników z kapelusza zwisają białawe resztki osłony. W reakcji z KOH skórka staje się bordowa[3].
Przyrośnięte do trzonu, cienkie, szerokie, gęste o jaśniejszych i nieco ząbkowanych ostrzach. Występują międzyblaszki. Początkowo blaszki są fioletowe, później fioletowo-brązowe[3].
Pełny, wysokość 5–8 cm, grubość 2–3 cm. Kształt pałkowaty, cieńszy pod kapeluszem. Zazwyczaj posiada bulwę o grubości 3–4 cm. Powierzchnia o barwie fioletowej, z białymi włókienkami osłony i brązowymi plamami[3].
Zwarty, białawy, tylko w górnej części kapelusza liliowy. Smak i zapach łagodny[3].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki o kształcie od migdałowatego do niemal wrzecionowatego i rozmiarach 11-13–(14) × 7–8–(8, 5) μm. Podstawki duże, o rozmiarze 38–46 × 10–11,5 μm. Strzępki skórki pigmentowane, o szerokości 3–7 μm[3].
- Gatunki podobne
Na takich samych siedliskach występuje podobny morfologicznie zasłonak niebieskostopy (Cortinarius glaucopus). Jest zwykle bardziej intensywnie niebieski i różni się budową zarodników[3]. Kapelusz ma bardziej intensywnie ubarwiony i wyraźnie pokryty promieniście włókienkami[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Opisano występowanie tego gatunku w niektórych krajach Europy oraz w środkowej części Ameryki Północnej[5]. W Niemczech jest rzadki i występuje tylko w górach, na Słowacji znajduje się na czerwonej liście gatunków zagrożonych. W Polsce jego rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane, wymagają badań terenowych. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. tylko A. Nespiak opisał jego stanowiska w Pieninach[2].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Na opisanych przez A. Nespiaka stanowiskach zasłonak brunatnoplamisty rósł w lesie, pod świerkami, na kwaśnych glebach[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-17] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f J. Ballarà, Estudis sobre ''Cortinarius'' subalpins de Catalunya: 1. Espècies Recol•Lectades a ''l’Hylocomio Pinetum-Catallaunicae, „Revista Catalana Micol.”, 19, Barcelona 1966, s. 47–6.
- ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].