Tifinagh

Tifinagh – abdżad używany do zapisu niektórych spośród języków berberyjskich, m.in. języka tamazight i języka tuareskiego. Współczesny, zmodyfikowany alfabet, nazywany również neo-tifinagh, opiera się na starożytnym piśmie staroberberskim, znanym z inskrypcji. Tifinagh, do niedawna wypierany przez alfabety łaciński i arabski, od roku 2003 jest wykorzystywany w szkolnictwie marokańskim na poziomie podstawowym do nauczania języka tamazight.

Trójjęzyczna tablica drogowa w Algierii

Wjazd do Kidal. Nazwa jest wypisana w tradycyjnym Tifinagh (ⴾⴸⵍ) i w łacińskiej transkrypcji.

Alfabet

Code	znak	Unicode	transliteracja			nazwa
			łaciński	arabski	IPA
U+2D30		ⴰ	a	ا	æ	ya
U+2D31		ⴱ	b	ب	b lub β	yab
U+2D32		ⴲ	b	ٻ	b lub β	yab fricative
U+2D33		ⴳ	g	گ	ɡ	yag
U+2D34		ⴴ	g	ڲ	ɡ	yag fricative
U+2D35		ⴵ	dj	ج	d͡ʒ	Berber Academy yadj
U+2D36		ⴶ	dj	ج	d͡ʒ	yadj
U+2D37		ⴷ	d	د	j	yad
U+2D38		ⴸ	d	د	j	yad fricative
U+2D39		ⴹ	ḍ	ض	ðˤ	yaḍ
U+2D3A		ⴺ	ḍ	ض	ðˤ	yaḍ fricative
U+2D3B		ⴻ	e	ه	ə	yey
U+2D3C		ⴼ	f	ف	f	yaf
U+2D3D		ⴽ	k	ک	k	yak
U+2D3E		ⴾ	k	ک	k	Tuareg yak
U+2D3F		ⴿ	k	ک	k	yak fricative
U+2D40		ⵀ	h b	ھ ب	h b	yah = Tuareg yab
U+2D41		ⵁ	h	ھ	h	Berber Academy yah
U+2D42		ⵂ	h	ھ	h	Tuareg yah
U+2D43		ⵃ	ḥ	ح	ħ	yaḥ
U+2D44		ⵄ	ˤ (ε)	ع	ʕ	yaε
U+2D45		ⵅ	kh (x)	خ	χ	yax
U+2D46		ⵆ	kh (x)	خ	χ	Tuareg yax
U+2D47		ⵇ	q	ق	q	yaq
U+2D48		ⵈ	q	ق	q	Tuareg yaq
U+2D49		ⵉ	i	ي	i	yi
U+2D4A		ⵊ	j	ج	ʒ	yaj
U+2D4B		ⵋ	j	ج	ʒ	Ahaggar yaj
U+2D4C		ⵌ	j	ج	ʒ	Tuareg yaj
U+2D4D		ⵍ	l	ل	l	yal
U+2D4E		ⵎ	m	م	m	yam
U+2D4F		ⵏ	n	ن	n	yan
U+2D50		ⵐ	ny	ني	nj	Tuareg yagn
U+2D51		ⵑ	ng	ڭ	ŋ	Tuareg yang
U+2D52		ⵒ	p	پ	p	yap
U+2D53		ⵓ	u w	و ۉ	w	yu = Tuareg yaw
U+2D54		ⵔ	r	ر	r	yar
U+2D55		ⵕ	ṛ	ڕ	rˤ	yaṛ
U+2D56		ⵖ	gh (ɣ)	غ	ɣ	yaɣ
U+2D57		ⵗ	gh (ɣ)	غ	ɣ	Tuareg yaɣ
U+2D58		ⵘ	gh (ɣ) j	غ ج	ɣ ʒ	Aïr yaɣ = Adrar yaj
U+2D59		ⵙ	s	س	s	yas
U+2D5A		ⵚ	ṣ	ص	sˤ	yaṣ
U+2D5B		ⵛ	sh (š)	ش	ʃ	yaš
U+2D5C		ⵜ	t	ت	t	yat
U+2D5D		ⵝ	t	ت	t	yat fricative
U+2D5E		ⵞ	ch (tš)	تش	t͡ʃ	yatš
U+2D5F		ⵟ	ṭ	ط	tˤ	yaṭ
U+2D60		ⵠ	v	ۋ	v	yav
U+2D61		ⵡ	w	ۉ	w	yaw
U+2D62		ⵢ	y	ي	j	yay
U+2D63		ⵣ	z	ز	z	yaz
U+2D64		ⵤ	z	ز	z	Tawellemet yaz = Harpoon yaz
U+2D65		ⵥ	ẓ	ﻈ	zˤ	yaẓ
U+2D6F		ⵯ	+ʷ	ۥ+	ʷ	Labio-velarization mark = Tamatart = <super> 2D61

Podwójne litery(ligatury są dozwolone)

Code	znak	Unicode	transliteracja			nazwa
			łaciński	arabski	IPA
U+2D5C U+2D59		ⵜⵙ	ts	تس	t͡s	yats
U+2D37 U+2D63		ⴷⵣ	dz	دز	d͡z	yadz
U+2D5C U+2D5B		ⵜⵛ	ch (tš)	تش	t͡ʃ	yatš
U+2D37 U+2D4A		ⴷⵊ	dj	دج	d͡ʒ	yadj

Legenda kolorów

Podstawowy Tifinagh (IRCAM)

Rozszerzony Tifinagh (IRCAM)

Inne Tifinagh litery

Nowoczesne Tuareg litery

Kodowanie Unicode

Tifinagh został dodany do standardu Unicode w marcu 2005, w jego wersji 4.1.

Blok Unicode odpowiedzialny za Tifinagh to U+2D30 do U+2D7F. Puste pola reprezentują wartości zarezerwowane.

Tifinagh Tabela na Unicode.org (PDF)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

A

B

C

D

E

F

U+2D3x

ⴰ

ⴱ

ⴲ

ⴳ

ⴴ

ⴵ

ⴶ

ⴷ

ⴸ

ⴹ

ⴺ

ⴻ

ⴼ

ⴽ

ⴾ

ⴿ

U+2D4x

ⵀ

ⵁ

ⵂ

ⵃ

ⵄ

ⵅ

ⵆ

ⵇ

ⵈ

ⵉ

ⵊ

ⵋ

ⵌ

ⵍ

ⵎ

ⵏ

U+2D5x

ⵐ

ⵑ

ⵒ

ⵓ

ⵔ

ⵕ

ⵖ

ⵗ

ⵘ

ⵙ

ⵚ

ⵛ

ⵜ

ⵝ

ⵞ

ⵟ

U+2D6x

ⵠ

ⵡ

ⵢ

ⵣ

ⵤ

ⵥ

ⵦ

ⵧ

ⵯ

U+2D7x

⵰

⵿

Zobacz też

• Tuaregowie
• Berberowie

Linki zewnętrzne

• Współczesny alfabet tifinagh na portalu Omniglot
• Starożytne pismo tifinagh