Traktat krakowski (niem. Vertrag von Krakau, łac. Instrumentum pacis et concordiae inter Sigismundum regem ac Regnum Poloniae et Albertum magistrum generalem Ordinis Cruciferorum in Prussiae ducem creatum regni Poloniae feudatarium a quibusdam principibus mediatoribus compositae. Datum et actum Cracoviae, 8 Aprilis anno 1525) – traktat zawarty 8 kwietnia 1525[1] między Koroną Królestwa Polskiego i zakonem krzyżackim, który kończył formalnie wojnę polsko-krzyżacką (1519–1521) i ustanawiał sekularyzację pruskiej gałęzi zakonu i powołanie lennego księstwa pruskiego, które powierzono Albrechtowi Hohenzollernowi i jego męskim potomkom, z prawem do sukcesji dla braci wielkiego mistrza: Jerzego Hohenzollern-Ansbach, Kazimierza Hohenzollerna i Jana Hohenzollerna z ich potomstwem w linii męskiej[1]. Albrecht Hohenzollern stawał się świeckim władcą (księciem w Prusach), wyznaczonym przez zwierzchniego pana lennego – czyli króla Polski (księcia całych Prus). Książę w Prusach miał otrzymać pierwsze miejsce wśród dostojników świeckich senatu Królestwa Polskiego. Po wygaśnięciu linii rodu Prusy miało przejąć bezpośrednio Królestwo Polskie. Z dziedziczenia wyłączona była linia elektorska Hohenzollernów. Na wypadek wojny toczonej przez Królestwo (innej niż wojna o same Prusy) książę w Prusach miał wystawić zaledwie stu rycerzy. Ustanowiono natomiast mieszane polsko-pruskie sądy do rozstrzygania spraw, które mogły zostać wytoczone księciu w Prusach, lub też apelacji od werdyktów, jakie wydawały sądy księcia[2]. Formalną konsekwencją tego traktatu było złożenie hołdu (tak zwanego hołdu pruskiego) przez Albrechta Hohenzollerna swojemu suwerenowi Zygmuntowi I Staremu 10 kwietnia 1525[3]. Testorami traktatu byli Fryderyk II legnicki i Jerzy Hohenzollern-Ansbach[4].

Traktat krakowski
Ilustracja
Data

8 kwietnia 1525

Miejsce

Kraków

Wynik

Hołd pruski 1525

Strony traktatu
 Korona Królestwa Polskiego  Prusy Zakonne
Przywódcy
Zygmunt I Stary Albrecht Hohenzollern
Formalną konsekwencją traktatu krakowskiego był hołd pruski 1525. Obraz Jana Matejki pod tytułem Hołd pruski

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Bogucka 1982 ↓, s. 92.
  2. Dzieje Polski. Tom 4. 1468-1572, Andrzej Nowak, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków 2019.
  3. Bogucka 1982 ↓, s. 93.
  4. Wojciech Duch: Traktat krakowski 1525, Historia.org.pl [dostęp: 07.11.2017].

Bibliografia

edytuj
  • Maria Bogucka: Hołd Pruski. Warszawa: 1982.

Linki zewnętrzne

edytuj