Tramwaj konny w Mrozach

Tramwaj konny w Mrozachwąskotorowa, jednotorowa linia tramwaju konnego, znajdująca się w gminie Mrozy, w powiecie mińskim (województwo mazowieckie). Jedyny czynny tramwaj konny w Polsce[4][5].

Linia kolejowa
Tramwaj konny Mrozy – Rudka
Dane podstawowe
Zarządca

Gmina Mrozy

Długość

1,75[1] km

Rozstaw szyn

1000 mm

Sieć trakcyjna

konna

ilustracja
Historia
Lata budowy

1902[2], 2011[2]

Rok otwarcia

1908[3], 2012[2]

Rok zawieszenia ruchu

1967[2]

Historia

edytuj
 
Budynek SSZZOZ w Rudce – widok z lotu ptaka
 
Przystanek tramwaju w Mrozach
 
Przystanek tramwaju w Rudce
 
Koń na trasie
 
Oryginalny wagon w Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie

W 1902 Warszawskie Towarzystwo Higieniczne, doceniając walory klimatyczne Mrozów i okolic, podjęło decyzję o wybudowaniu sanatorium do leczenia chorób płuc w Rudce k. Mrozów. Teren budowy znajdował się kilka kilometrów od stacji Kolei Warszawsko-Terespolskiej, na której wyładowywano przywożone pociągiem materiały budowlane. W celu ułatwienia transportu sprzętu do Rudki, położono tory kolejki konnej o prześwicie 900 mm[6]. Odchodziły one od stacji Mrozy i przechodziły przez teren obecnego rezerwatu przyrody. Linia miała długość 2,5 km[7].

Gdy w 1908 – po 6 latach – zakończono budowę sanatorium, wózki towarowe zastąpiono tramwajem o drewnianej konstrukcji. Przewoził on kuracjuszy, pacjentów, pracowników oraz wczasowiczów[8]. Tramwaj kursował od 29 listopada 1908 do 1967 (do śmierci ówczesnego woźnicy)[7]. Był jednym z dwóch takich pojazdów w Europie[9]. Wagon zachował się i jest prezentowany w skansenie kolei wąskotorowych w Sochaczewie. Zachował się również fragment dokumentalnego filmu ukazujący przejazd tramwaju. Lekki tor rozebrano na początku lat 70. i jedyną pozostałością po linii były niewywiezione drewniane podkłady na niektórych odcinkach trasy.

Reaktywacja

edytuj

W 2007 Towarzystwo Przyjaciół Mrozów postanowiło reaktywować kolejkę, planując jej otwarcie na 2009. W sierpniu tegoż roku prace przy torowisku nie były jednak rozpoczęte (stała tylko tablica informacyjna z fragmentem torowiska).

Ostatecznie odbudowa tramwaju rozpoczęła się w sierpniu 2011, zaś już pod koniec października zorganizowano dni otwarte, podczas których przewożono pasażerów. Również w sierpniu 2011 ogłoszono przetarg na remont kolejki tramwaju konnego[10]. Roboty torowe kosztowały ok. 450 tys. zł. Na budowę uzyskano dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w wysokości 310 tys. zł[6]. Konieczna była też budowa nowego wagonu. Replikę egzemplarza zachowanego w Sochaczewie wykonał miejscowy artysta Tadeusz Głuszczuk[6].

Uroczyste otwarcie planowane było na wiosnę, zaś ostatecznie oficjalne otwarcie odbyło się 10 sierpnia 2012[11][12]. Od tego czasu kolejka kursuje regularnie przez 7 miesięcy w roku na trasie o długości 1,75 kilometra, tj. nieco krótszej niż pierwotnie, co spowodowane zostało koniecznością odsunięcia peronu wąskiego od normalnotorowego i przeniesienia go do pobliskiego parku. Prześwit toru zrekonstruowanego tramwaju wynosi 1000 mm[13]. Czas jazdy w obie strony wynosi ok. 45 minut[13]. Tramwaj ma sześć miejsc, co powoduje, że zwykle konieczna jest wcześniejsza rezerwacja[13].

Gmina Mrozy za remont linii tramwaju konnego zdobyła tytuł „Krajowego Lidera Innowacji i Rozwoju 2012”[14].

W kulturze masowej

edytuj

Tramwaj konny w Mrozach wykorzystano w 95. odcinku serialu Ranczo jako nową atrakcję turystyczną gminy Wilkowyje[15].

Eksploatacja linii

edytuj

Stacje i przystanki

edytuj

Na trasie znajdują się dwa przystanki, jeden przy Samodzielnym Specjalistycznym Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Rudce, a drugi w miejscowości Mrozy.

Ruch pasażerski

edytuj

Na trasie jest prowadzony ruch turystyczny. Wzdłuż trasy powstała ścieżka edukacyjna[3].

Ruch towarowy

edytuj

Na początku istnienia linia służyła do przewożenia materiałów budowlanych, na budowę sanatorium w Rudce[6]. Po zakończeniu budowy wstrzymano ruch towarowy.

Przypisy

edytuj
  1. Magdalena Sulich: Mrozy: Kolejka konna. samorzad.pap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-14)]..
  2. a b c d Serwis Samorządowy PAP. samorzad.pap.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)]..
  3. a b Tramwaj Konny. mrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)]..
  4. Tramwaj konny Mrozy – Rudka. mrozopedia.pl. [dostęp 2024-04-18].
  5. Mrozy: Rusza jedyny tramwaj konny w kraju. transport-publiczny.pl, 22 kwietnia 2018. [dostęp 2024-04-18].
  6. a b c d A. Weber. Konny tramwaj Mrozy – Rudka ponownie na szlaku!. „Świat Kolei”. Nr 11/2011, s. 7, 2011. 
  7. a b Marcin Rutkowski. Plany rozwoju sieci tramwajowych w Polsce (2). „Świat Kolei”. Nr 1/2010, s. 46, 2010. 
  8. Tygodnik Siedlecki.
  9. Zabytki gminy Mrozy.
  10. BIP Urzędu Gminy Mrozy.
  11. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-01)].
  12. Otwarcie parku i tramwaju konnego w Mrozach.
  13. a b c Tomasz Jankowski. Tramwaj konny w Mrozach w sezonie 2022. „Stalowe Szlaki”. Nr zimowy, s. 78, 2023. 
  14. Odbudowa tramwaju konnego jako innowacyjny projekt unijny. mrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-07)]..
  15. Tramwaj konny. Ranczopedia.

Linki zewnętrzne

edytuj