Tramwaje w Świętochłowicach
Tramwaje w Świętochłowicach – element systemu komunikacji tramwajowej Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii na terenie miasta Świętochłowice w Polsce. Sieć tramwajowa ma charakter przelotowy, w związku z czym na terenie miasta nie znajdują się żadne pętle tramwajowe, ani zajezdnia[2].
| tramwaj | |
 Konstal 105Na na ulicy katowickiej w 2014 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Organizator | |
| Operator | |
| Lata funkcjonowania |
od 1894 |
| Infrastruktura | |
 Mapa z przebiegiem linii tramwajowych na terenie miasta Świętochłowice Linie czynne | |
| Rozstaw szyn |
1435 mm |
| Napięcie zasilania |
660 V DC |
| Liczba zajezdni |
brak |
| Liczba przystanków |
21[1] |
Historia
edytuj23 stycznia 1891 roku spółka komandytowa Kramer & Co. Mechanische Trambahnbetriebe – Dampf und Elikrizität z Berlina prowadzona przez kupca Moritza Kramera na magistracie w Bytomiu przedstawiła koncepcję budowy linii tramwajowej o napędzie parowym w przemysłowym okręgu Górnego Śląska z Gliwic przez Zabrze, Chebzie, Lipiny, Piaśniki, Królewska Hutę, Bytom do Piekar Śląskich, którą miały obsługiwać pojazdy parowe typu Rowan[3]. W tym celu Kramer zawarł umowę z gminami miejskimi i wiejskimi na użytkowanie ulic w celu budowy linii wąskotorowej tramwaju parowego do obsługi zarówno ruchu pasażerskiego jak i towarowego. Umowa dotyczyła budowy linii o rozstawie 1000 mm, jednak w grudniu 1892 roku pod naciskami różnych ministerstw zawężono linię do rozstawu 785 mm. Wynikało to z faktu, że projektem było zainteresowane wojsko oraz, że rozstaw ten wówczas popularny wśród eksploatowanym na Górnym Śląsku kolei wąskotorowych, co w razie potrzeby umożliwiłoby rozszerzenie tramwaju o sieć kolei wąskotorowej[4].
Po zawarciu umowy z miastem Bytom 24 kwietnia 1892 roku[3] w dniu 31 maja 1893 roku wydano koncesję na budowę linii tramwajowej Gliwice – Zabrze – Królewska Huta – Bytom – Piekary przez rejencję opolską, ale nie pozwolono na eksploatacji ruchu towarowego po linii tramwajowej[4]. 30 grudnia 1894 roku uruchomiono linię tramwajową z Zaborza do Rozbarku przez Lipiny[5]. Z powodu licznych skarg mieszkańców po pewnym czasie wdrożono tramwaj konny, który również funkcjonował na terenie Lipin i zastąpił częściowo trakcję parową, ale jednocześnie problemem trakcji konnej okazała się nie wystarczająca siła związana również z problematycznymi wzniesieniami[6], dlatego też wkrótce przystąpiono do projektu elektryfikacji tramwajów[7]. 26 stycznia 1897 roku wydano koncesję na elektryfikację istniejącej trasy[8]. Oddawanie poszczególnych linii tramwajowych wyglądało następująco[9]:
- 4 kwietnia 1901 roku Bytom – Łagiewniki – Piaśniki,
- 6 sierpnia 1901 roku Świętochłowice – Wirek,
- 12 sierpień 1901 roku Królewska Huta – Świętochłowice,
- 1 października 1904 roku Łagiewniki – Chropaczów – Lipiny.
Po zakończeniu wielkiej wojny sieć tramwajowa na Górnym Śląsku została podzielona między Niemcami, a Polską, z czego Świętochłowice znalazły się po polskiej stronie. Tym samym po polskiej stronie obsługę przejęło przedsiębiorstwo Oberschlesische Kleinbahnen und Elektrizitätswerke z siedzibą w Katowicach, która 1 lipca 1925 roku weszła w skład Śląsko-Dąbrowskiego Kolejowego Towarzystwa Eksploatacyjnego również z siedzibą w Katowicach[10]. W latach 1928–1931 na terenie miasta przebudowano wszystkie linie tramwajowe z wąskotorowego rozstawu 785 mm na normalnotorowy 1435 mm, natomiast na Lipinach konwersja sieci do rozstawu normalnotorowego nastąpiła w 1943 roku[11].
7 stycznia 1931 roku uruchomiono przez Świętochłowice linię 7 pomiędzy Łagiewnikami, a Bytomiem[12].
Linie tramwajowe
edytujPrzez Świętochłowice przejeżdżają następujące linie tramwajowe:
| Linia | Przystanek początkowy | Przystanek końcowy | Miasta |
|---|---|---|---|
| 7 | Bytom Plac Sikorskiego | Zawodzie Centrum Przesiadkowe | Bytom, Świętochłowice, Chorzów, Katowice |
| 9 | Bytom Plac Sikorskiego | Chorzów Stadion Śląski | Bytom, Ruda Śląska, Świętochłowice, Chorzów |
| 10 | Bytom Szkoła Medyczna | Chebzie Pętla | Bytom, Chorzów, Świętochłowice, Ruda Śląska |
| 17 | Chebzie Pętla | Chorzów Rynek | Ruda Śląska, Świętochłowice, Chorzów |
Przypisy
edytuj- ↑ Soczówka 2012b ↓, s. 71.
- ↑ Soczówka 2012b ↓, s. 63.
- ↑ a b Szczech 2013 ↓, s. 23.
- ↑ a b Szczech 2013 ↓, s. 24.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 25.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 28.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 28–29.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 29.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 31.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 47.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 37.
- ↑ Szczech 2013 ↓, s. 48.
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Schematy i mapy. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2024-07-07]. (pol.).
- ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2024-07-07]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Andrzej Soczówka, Zróżnicowanie struktury przestrzennej komunikacji miejskiej w konurbacji katowickiej, Sosnowiec: Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego, 2012 (Prace Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego nr 76), ISBN 978-83-61644-31-6 (pol.).
- Bernard Szczech, Z dziejów komunikacji tramwajowej i autobusowej na Górnym Śląsku do połowy XX wieku, Katowice: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach, 2013 (pol.).