Trenczyn
Trenczyn (słow. Trenčín, węg. Trencsén, niem. Trentschin, łac. Laugaricio, gr. Λευκάριστος) – miasto powiatowe w zachodniej części Słowacji nad rzeką Wag, stolica kraju trenczyńskiego. Znany ze średniowiecznego zamku, położonego na górze nad miastem. Pod koniec 2019 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 55 tys., Trenczyn zajmował ósme miejsce wśród najludniejszych słowackich miast.
![]() Centrum Trenczyna nocą z zamkiem górującym nad miastem | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kraj | |||||
Powiat | |||||
Burmistrz |
Richard Rybníček[1] | ||||
Powierzchnia |
81,99[2] km² | ||||
Wysokość |
217[3] m n.p.m. | ||||
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
|||||
Nr kierunkowy |
+421 32[3] | ||||
Kod pocztowy |
911 01[3] | ||||
Tablice rejestracyjne |
TN | ||||
Położenie na mapie kraju trenczyńskiego ![]() | |||||
Położenie na mapie Słowacji ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
HistoriaEdytuj
Najstarsze ślady osadnictwa na terenie dzisiejszego Trenczyna pochodzą z IV tysiąclecia p.n.e.
Ok. 179 w Laurgaricio położonym na terenie dzisiejszego Trenczyna przebywał legion rzymski po stoczonej bitwie z plemionami germańskimi w trakcie wojen markomańskich. Dowodem tego jest zachowana inskrypcja łacińska wyryta na skale: VICTORIAE AVGVSTORV(m) EXERCITVS, QUI LAVGARICIONE SEDIT MIL (ites) L (egionis) I IDCCCLV...IANS LEG (atus) LEG (ionis) (Marcus Valerius Maxim)ian(u)s I I AD (iutricis), CVR (avit) F (aciendum) (Na pamiątkę zwycięstwa legiony cesarskie zimujące w Laurgaricio w sile 855 żołnierzy. Napis polecił wykonać legat Marcus Valerius Maximianus).
Na początku XI wieku osada leżała w granicach Polski Bolesława Chrobrego (być może już od panowania Mieszka I), po czym między rokiem 1017 a 1031 została przyłączona do Węgier, w granicach których pozostała przez kolejne 900 lat. Trenczyn został stolicą komitatu, a siedziba administracji mieściła się na tutejszym zamku. W XIII wieku Trenczyn znajdował się w posiadaniu węgierskiego rodu Csesznekyich, któremu w 1302 król Wacław III odebrał gród i przekazał Mateuszowi Czakowi. Węgierski możnowładca uczynił zamek swą siedzibą rodową, a pod jego rządami Trenczyn przeżywał rozkwit. W polskiej historii Trenczyn zapisał się w 1335 jako miejsce zawarcia układu w Trenczynie pomiędzy Polską a Czechami. W 1412 król Zygmunt Luksemburski nadał miastu prawa wolnego miasta królewskiego. W XVII wieku miasto przeżyło oblężenie wojsk tureckich, pozostało niezdobyte. W czasie powstania Rakoczego w 1708 miejsce bitwy(ang.) pomiędzy węgierskimi kurucami a wojskami Habsburgów. W XVIII wieku przebudowano Trenczyn w stylu barokowym, a w XIX wieku nastąpił rozkwit miasta związany z uprzemysłowieniem i doprowadzaniem linii kolejowych.
W 1918 Trenczyn został utracony przez Węgry na rzecz nowo powstałej Czechosłowacji. Od roku 1939 znajdował się w granicach marionetkowej Republiki Słowackiej - formalnie do roku 1945, ale po powstaniu słowackim w 1944 r. znalazł się pod okupacją niemiecką. Zdobyty 10 kwietnia 1945 przez Rumunów i Sowietów.
ZabytkiEdytuj
- Zamek
- Kościół farny Narodzenia Marii Panny, wzniesiony w XIV w., przebudowany w XV i XVI w.
- Farské schody z XVI w.
- Zespół dawnej zabudowy miejskiej
- Kościół pijarów pw. św. Franciszka Ksawerego z XVII-XVIII w.
- Klasztor pijarów z XVII-XVIII w.
- Dom Żupny, sięgający XV w., przebudowywany w XV, XVII i XVIII w., współcześnie muzeum
- Kolumna Trójcy Przenajświętszej (Kolumna morowa) z XVIII w.
- Kaplica św. Anny z XVIII w.
- Kościół ewangelicki z XVIII w.
- Pałac Miejski, współcześnie galeria malarstwa
- Synagoga z XX w.
EdukacjaEdytuj
TransportEdytuj
- Trenčín – stacja kolejowa
- Port lotniczy Trenczyn
SportEdytuj
- COP Trenčín – klub piłki siatkowej mężczyzn
- HK Dukla Trenczyn – klub hokejowy
- FK AS Trenčín – klub piłkarski
Miasta partnerskieEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-10-05].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ a b c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
Linki zewnętrzneEdytuj
- Trenczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 470 .