Tulipan turkiestański

Tulipan turkiestański
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	liliowce
Rodzina	liliowate
Rodzaj	tulipan
Gatunek	tulipan turkiestański
	Nazwa systematyczna
	Tulipa turkestanica Regel; Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 3:296. 1875
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tulipan turkiestański (Tulipa turkestanica) – gatunek rośliny z rodziny liliowatych. Pochodzi ze środkowej Azji, z obszaru Turkiestanu i Kirgistanu^[4]. Jest uprawiany jako roślina ozdobna, przez ogrodników zaliczany jest do 15 grupy tulipanów uprawnych, tzw. tulipanów botanicznych.

Morfologia edytuj

Łodyga: Wzniesiona, prosta, dość gruba, naga, o wysokości do 25 cm.
Liście: Ulistnienie skrętoległe, liście duże, bezogonkowe, eliptyczno-lancetowate, pokryte woskowym nalotem. Jest ich zazwyczaj 2–4, najniższy i największy wyrasta bezpośrednio z cebuli, pozostałe z dolnej części łodygi.
Kwiaty: Bardzo charakterystyczną cechą tego gatunku jest występowanie na jednej łodydze do 12 kwiatów, w przeciwieństwie do większości gatunków tulipanów, które wytwarzają tylko jeden kwiat. Okwiat niezróżnicowany, składa się z 6 dużych płatków ułożonych w dwu okółkach. Wewnątrz okwiatu 6 dużych pręcików i 1 trzykomorowy słupek z trójdzielnym znamieniem. Płatki okwiatu są trójkątne, wydłużone, białe, z żółtą plamą od środka i szeroko rozwarte. Po zewnętrznej stronie często posiadają pasiaste zielonkawo-fioletowe wybarwienia, szczególnie przez środek płatka.
Część podziemna: Nieduża cebula okryta suchą łuską, zwykle brunatną lub brązową.

Biologia edytuj

Bylina, geofit. Kwitnie wcześniej od innych tulipanów, bo już na początku wiosny. Zapylany jest przez owady. Kwiaty podczas złej pogody zamykają się. Mechanizm tego ruchu polega na tym, że podczas niskiej temperatury szybciej rosną płatki okwiatu po zewnętrznej stronie, co powoduje zamykanie się kwiatów, gdy zrobi się cieplej, szybciej rosną płatki od wewnętrznej strony i kwiat otwiera się.

Uprawa edytuj

Wymagania. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, najlepiej jednak rośnie na próchnicznej glebie o odczynie obojętnym, lekko kwaśnym lub lekko zasadowym. Stanowisko powinno być słoneczne.
Sposób uprawy. Cebule wysadza się do ziemi jesienią, na głębokość 6–10 cm. Powinny być przed sadzeniem zaprawione przez moczenie w odpowiednich preparatach grzybobójczych. Nawozi się już jesienią po zasadzeniu cebul, potem wiosną przed kwitnieniem.
Rozmnażanie. Głównie przez cebule przybyszowe wytwarzane na macierzystej cebuli.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).
↑ Tulipa turkestanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-03-08].

Bibliografia edytuj

Lance Hattat: 1000 roślin ogrodowych od A do Z. 1998. ISBN 978-1-4054-7958-5.
Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-08] (ang.).

[iucn-3] Tulipa turkestanica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-03-08].

[4]

[1]

[2]

[3]