Tunel Wysoki w Wielkiej Skale
Tunel Wysoki w Wielkiej Skale – rodzaj jaskini w Dolinie Będkowskiej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej[1]. Znajduje się w obrębie wsi Bębło w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Wielka Wieś[2].
Plan jaskini | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Położenie | |
Długość |
4 m |
Deniwelacja |
0 |
Wysokość otworów |
422 m n.p.m. |
Wysokość otworów nad dnem doliny |
42 m |
Ekspozycja otworów |
ku NE, SW |
Kod |
J.Olk.I-07.41 |
Położenie na mapie gminy Wielka Wieś | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego | |
50°11′21″N 19°46′06″E/50,189167 19,768333 | |
Strona internetowa |
Opis jaskini
edytujJest to położony na wysokości 7 m nad podstawą skały tunel w masywie Wielkiej Skały[1]. Znajduje się w skale, która w przewodniku wspinaczkowym Pawła Haciskiego ma nazwę Zaklęty Mur[3], a w portalu wspinaczkowym i na zamontowanych przy skale tablicach informacyjnych zwana jest Murem Skwirczyńskiego[4]. Tunel ma wysokość 3–4 m, długość 4 m i powstał na pionowym pęknięciu skały. Jego otwór północno-wschodni jest trudno dostępny, znajduje się bowiem w pionowej ścianie, otwór południowo-zachodni jest łatwo dostępny[1].
Tunel powstał w późnojurajskich wapieniach i jest pochodzenia krasowego. Świadczą o tym występujące w jego ścianach liczne wżery, jamki, kanaliki i kotły wirowe. Nacieków brak, namulisko ubogie, złożone z gruzu wapiennego zmieszanego z próchnicą i iłem. Tunel jest w pełni widny i poddany wpływom środowiska zewnętrznego. Na jego ścianach rozwijają się glony[1].
Tunel znany od dawna, często też jest odwiedzany. Po raz pierwszy opisał go Kazimierz Kowalski w 1951 roku jako „Schronisko tunel wysoki w Wielkiej Skale”[5]. W 1981 r. E. Sanocka-Wołoszynowa badała w nim faunę pająków. Stwierdziła występowanie dwóch gatunków[6]. Aktualną dokumentację tunelu opracował A. Górny w listopadzie 2009 r., plan opracował M. Pruc[1].
W Zaklętym Murze znajduje się jeszcze kilka innych obiektów jaskiniowych: Jaskinia Główna w Wielkiej Skale, Komin w Wielkiej Skale, Szczelina w Wielkiej Skale, Tunel Niski w Wielkiej Skale, Tunel Pośredni w Wielkiej Skale, Tunelik obok Szczeliny w Wielkiej Skale, Zaklęty Komin, Zaklęty Korytarzyk, Zaklęty Balkon, Zaklęta Szczelina[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Andrzej Górny , Tunel Wysoki w Wielkiej Skale, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-06-21] .
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2021-06-20] .
- ↑ Paweł Haciski , Jura Południowa. Przewodnik wspinaczkowy, Warszawa: Wydawnictwo Ring, 2015, ISBN 978-83-937960-0-7 .
- ↑ Baza topo wspinaczkowego portalu górskiego [online] [dostęp 2021-06-21] .
- ↑ Kazimierz Kowalski , Jaskinie Polski. Tom I, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951 .
- ↑ E. Sanocka-Wołoszynowa , Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, „Acta Univ. Wratislav. Prace Zoologiczne”, 11, Wrocław 1981, s. 1–92 .
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2021-06-21] .