Turbosłowianie
Turbosłowianie[1], turbolechici[2] – określenie używane w odniesieniu do osób głoszących istnienie alternatywnej, pseudohistorycznej wersji dziejów, w której Polska przed swoim chrztem tworzyła mocarstwowe państwo zwane „Imperium Lechitów”[3][4], zaś jej historia została sfałszowana[5][6].
Określenie „turbosłowianie” bywa mylnie używane w odniesieniu do rodzimowierców słowiańskich[5].
Wielka Lechia edytuj
Według turbolechitów Polska przed chrztem tworzyła imperium określane mianem „Wielkiej Lechii” lub „Imperium Lechitów”, mające obejmować większość Europy i walczące z ekspansją Rzymu[7]. Odrzucając dominującą obecnie teorię allochtonicznej genezy Słowian przyjmują podejście autochtoniczne[8] oraz konstruują różnorodne (wzajemnie niespójne) wersje dziejów przedchrześcijańskiego imperium[9].
Według turbosłowian, Lechici (utożsamiani ze wszystkimi Słowianami) mieli zamieszkiwać Europę Środkowo-Wschodnią od 3800 do 3000 lat temu oraz być przedstawicielami rasy aryjskiej. Granice Imperium Lechitów miały z kolei sięgać od Renu lub Loary na zachodzie po Ural na wschodzie i od Bałtyku na północy po Adriatyk i Morze Czarne na południu[10]. Wpływ kulturotwórczy imperium lechickiego miał sięgać daleko poza jego granice, a Lechici mieli być czczeni jako „rasa panów”, czego dowodem według turbolechitów jest między innymi semickie słowo „lah” oznaczające bóstwo (np. w teonimie Allah)[10].
Turbosłowianie wierzą, że oficjalna historia Polski jest przedmiotem fałszerstwa, a Polacy nie znają prawdziwych dziejów swojego kraju[9]. Jako autorów domniemanego fałszerstwa historycznego najczęściej wskazują podmioty zewnętrzne – np. Niemców, chrześcijan czy Żydów[10], chcących przejąć hegemoniczną pozycję Lechitów w Europie lub na świecie[8]. Przy tym zarzucają oni historykom brak kompetencji lub celową dezinformację[10]. Przez historyków ich teorie określane są jako pseudonauka, ze względu na niezgodność z wymogami wobec prac historycznych, obowiązującymi we współczesnej nauce[11].
Pochodzenie zjawiska edytuj
Turbosłowianizm ma charakter teorii spiskowej[4][12]; najpopularniejsza z teorii, autorstwa Janusza Bieszka, opiera się na Kronice Prokosza[1][4], której autentyczność została obalona w połowie XIX wieku[13]. Ponadto wykazuje on podobieństwa do ideologii sarmatyzmu[14]. Do rozpowszechnienia turbosłowianizmu przyczyniła się wydana w 2014 roku przez wydawnictwo Bellona, bez recenzji naukowej, książka Słowiańscy królowie Lechii autorstwa Janusza Bieszka[15]. Wizje turbosłowian najczęściej są podchwytywane wśród osób zainteresowanych historią i kulturą Słowiańszczyzny, ale też wśród młodych internautów[16]: dzieje Wielkiej Lechii opisują zarówno książki o wielotysięcznych nakładach, jak i materiały tworzone w Internecie przez zwolenników teorii[11]. Wykazuje analogię do popularnej w Rosji teorii spiskowej odnoszącej się do istnienia Wielkiej Tartarii, która to terenem obejmować miała współczesny Kazachstan, Chiny, Mongolię, a także rejony Turkmenistanu, Uzbekistanu, Tadżykistanu i Kirgistanu.
Krytyka edytuj
Ze strony polskich rodzimowierców podejmowane są działania mające na celu zwalczanie turbosłowianizmu jako zjawiska szkodliwego, mającego na celu ośmieszyć i zdeprecjonować nie tylko sam ruch wyznaniowy ale też podejmowane współcześnie rzeczywiste prace naukowe odnoszące się do pochodzenia, wiary i kultury dawnych Słowian[17][18][19].
Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie zorganizowało wystawę czasową (czynną od sierpnia 2022 do lutego 2023[20]) „Wielka Lechia – wielka ściema”, poświęconą naukowej krytyce poglądów turbosłowian[21].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Robert Jurszo: Imperium Lechitów – pseudohistoryczny mit. historia.wp.pl, 2016-06-02. [dostęp 2016-09-08].
- ↑ Wójcik 2019 ↓.
- ↑ Imperium Lechitów nie istniało – baza artykułów. Portal historyczny Histmag.org, 2017-01-28. [dostęp 2017-04-17].
- ↑ a b c Marcin Napiórkowski. Pocztówka z imperium Lechitów. „Tygodnik Powszechny”. 12 (3532), 2017-03-12.
- ↑ a b Paweł Rzewuski: Jan Hempel: młodopolski turbosłowianin. histmag.org, 2016-06-19. [dostęp 2016-09-08].
- ↑ Łukasz Włodarczyk, Lajki, memy, fejki — odbicia polityki historycznej na Facebooku widziane przez pryzmat popkultury, Polska Akademia Nauk Oddział PAN w Krakowie, 2018 [dostęp 2021-06-14].
- ↑ Kośnik 2018 ↓, s. 57.
- ↑ a b Kośnik 2018 ↓, s. 59–60.
- ↑ a b Kośnik 2018 ↓, s. 59.
- ↑ a b c d Kośnik 2018 ↓, s. 60
- ↑ a b Żuchowicz 2018 ↓.
- ↑ Sebastian Adamkiewicz: Co historia zapamięta z 2016 roku: subiektywne podsumowanie. Portal historyczny Histmag.org, 2016-12-31. s. 4. [dostęp 2017-04-17].
- ↑ Janusz Tazbir: Spotkania z historią. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1979, s. 233.
- ↑ Kośnik 2018 ↓, s. 61.
- ↑ Roman Żuchowicz: Wielka Lechia. Czy Słowianie rządzili potężnym imperium?. Newsweek, 2016-12-28. [dostęp 2017-04-17].
- ↑ Kośnik 2018 ↓, s. 57–58.
- ↑ IV Ogólnopolski Zjazd i Wiec Rodzimowierczy (19-21.08.2016). rodzimawiara.org.pl, 2018-01-02.
- ↑ Historia Polski a mity tożsamościowe (Wielka Lechia, Turbosłowianie). [dostęp 2019-04-13].
- ↑ Ogólnopolski Zjazd Rodzimowierczy Czesław Białczyński. [dostęp 2023-01-24].
- ↑ Archeologia Żywa [1]
- ↑ Strona muzeum [2]
Bibliografia edytuj
- Konrad Kośnik, Internetowe narracje historyczne a słowiańska tożsamość Polaków. Prolegomena teoretyczna, „Sensus Historiae”, 2018, s. 57–68, ISSN 2082-0860 [dostęp 2021-01-19].
- Artur Wójcik, Fantazmat Wielkiej Lechii Jak pseudonauka zawładnęła umysłami Polaków, Wydawnictwo Napoleon V, 2019, ISBN 978-83-8178-145-9.
- Roman Żuchowicz, Wielka Lechia. Źródła i przyczyny popularności teorii pseudonaukowej okiem historyka, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2018, ISBN 978-83-65886-33-0.