Ulica Krucza we Wrocławiu

ulica we Wrocławiu

Ulica Krucza – jedna z ulic w południowej części Wrocławia, przebiegająca przez teren dzielnic Krzyki i Fabryczna (osiedla: Południe i Gajowice). Obecnie łączy plac Hirszfelda z ulicą Inżynierską i ma długość ok. 1,5 km.

ulica Krucza
Powstańców Śląskich, Gajowice
Ilustracja
Widok ze skrzyżowania z Jemiołową na zachód; po prawej gmach VII LO
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Wrocław

Długość

1,5 km

Przebieg
ul. Gwiaździsta
Rondo Václava Havla
pl. Hirszfelda
ul. Zaporoska
pl. Hirszfelda
ul. Zaporoska
ul. Grochowa
ul. Jantarowa
ul. Gajowicka
ul. Wróbla
ul. Jemiołowa
ul. Stalowa, ul. Mielecka
ul. Tarnobrzeska
ul. Kwaśna
ul. Kolbuszowska
LK 349
(Obwodnica kolejowa Wrocławia)
ul. Inżynierska
Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Krucza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Krucza”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „ulica Krucza”
Ziemia51°05′37,0″N 17°00′24,0″E/51,093611 17,006667
Odsłonięte przed budową Sky Tower resztki fundamentów budynków stojących niegdyś przy początkowym (wschodnim) odcinku ul.Kruczej; po prawej u góry widoczna jezdnia ul.Szczęśliwej
Widok na ulicę w kierunku zachodnim, po prawej widoczna parafia św. Karola Boromeusza
Widok na ulicę w kierunku wschodnim, w tle wieżowiec Sky Tower
klasztor franciszkanów przy ul.Kruczej 58

Ulica wytyczona została (jako Charlottenstraße) pod koniec XIX wieku na terenach dawnej Nowej Wsi Komandorskiej (Neudorf) i potem, już w wieku XX, w dawnej wsi Gajowice (Gabitz). Pierwszy jej odcinek, wyznaczony w 1880, liczył około 400 metrów i zaczynał się od Kaiser Wilhelm Straße (dzisiejsza ul. Powstańców Śląskich) przy jej skrzyżowaniu z Augustastraße (dziś jej pozostałość na tym odcinku nosi nazwę ul. Szczęśliwej)[a] i biegł do Höfchenplatz (pl. Hirszfelda). Odcinek ten zabudowano przed rokiem 1890.

Następny fragment, od pl. Hirszfelda do Gabitzstraße (Gajowickiej) wytyczony został w 1895 i zabudowany przed 1915 (w tym okresie – w 1912 – powstał m.in. kościół św. Karola Boromeusza przy skrzyżowaniu Gajowickiej i Kruczej).

W latach 20. XX wieku, śladem dawnej drogi polnej, wytyczono ostatni, zachodni odcinek tej ulicy, od Gabitzstraße do Hochwaldstraße (Inżynierskiej). Zabudowę tego fragmentu zrealizowano w latach 19251936. Na samym jednak początku tego odcinka już pod sam koniec i na początku XX wieku (w dwóch etapach: 18981900 i 19051907) wybudowano – według projektów Richarda Plüddemanna i Karla Klimma – okazały gmach szkoły ludowej (dziś VII Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego).

Podczas obrony przez Niemców Festung Breslau wiosną 1945 znaczna część ulicy, szczególnie wschodni, najstarszy jej odcinek, uległ niemal całkowitemu zniszczeniu. Odbudowa zabudowy tej ulicy rozpoczęto w latach 60., zmieniając jednak częściowo jej przebieg: Miejska Rada Narodowa Wrocławia 22 grudnia 1965 uchwaliła likwidację niemal całego najstarszego odcinka ulicy od ul. Powstańców Śląskich do ul. Gwiaździstej, a kilkadziesiąt ostatnich metrów Kruczej między Gwiaździstą a pl. Hirszfelda włączono do ul. Wielkiej; od tego czasu Krucza zaczyna się de facto i de iure na pl. Hirszfelda, od skrzyżowania z ul. Zaporoską.

Na początku lat 60. wybudowano wzdłuż północnej pierzei ulicy pięciokondygnacyjny blok z wielkiej płyty, jeden z pierwszych obiektów tego rodzaju we Wrocławiu, a jednocześnie jeden z pierwszych nowych budynków w tej – całkowicie wówczas jeszcze zrujnowanej – części miasta. Budynek ten (ul. Krucza numery od 1 do 31) liczy ponad 200 metrów długości i z tego powodu został przezwany „jamnikiem” lub „jamnikowcem”.

Natomiast na zlikwidowanym odcinku Kruczej ustawiono najpierw tymczasowe baraki[b] w związku z budowanym nieopodal wieżowcem „Poltegor Centre”, później urządzono parking dla pracowników „Poltegoru”, a w 2007 roku, na miejscu „Poltegoru” rozpoczęto budowę innego wieżowca – „Sky Tower”.

Tuż przy skrzyżowaniu ul. Kruczej z ul. Zaporoską znajdował się kompleks mieszkalno-handlowo-usługowy projektu Leszka Tumanowicza.

Uwagi edytuj

  1. Ulice Szczęśliwa i Powstańców Śląskich są wzajemnie prostopadłe, a Krucza krzyżowała się z nimi pod kątem w przybliżeniu 45°.
  2. Ich „tymczasowość” była iluzoryczna – niektóre przetrwały kilkadziesiąt lat, do 2007 roku, użytkowane m.in. przez pobliski szpital onkologiczny do celów administracyjnych.

Bibliografia edytuj

plany Wrocławia:
  • O. Brunn, z 1891 r.
  • von Grass, Barth & Comp., z 1909 r.
  • M. Grüger, z 1911 r.
  • C. Brieger, z 1936 r.
  • Wyd. „Przełom”, z 1946 r.
  • F. Karpowicz, z 1948 r.
  • PPWK, z 1957 r.
  • PPWK, z 1965 r.
  • PPWK, z 1967 r.
  • PPWK, z 1971 r.

Linki zewnętrzne edytuj