Władysław Pacholczyk

Władysław Pacholczyk, ps. Adam, Klin, Adam Linowski (ur. 7 sierpnia 1903 w Jeżowie w pow. Końskie, zm. 24 grudnia 1944 w Częstochowie) – polski nauczyciel i działacz narodowy, członek Narodowej Organizacji Wojskowej, porucznik Narodowych Sił Zbrojnych, kierownik wydziału ogólnoorganizacyjnego sztabu Komendy Głównej NSZ-AK. Zamordowany przez oficera do zadań specjalnych rozłamowej Brygady Świętokrzyskiej NSZ-ONR (Obóz Narodowo-Radykalny) - agenta Gestapo kpt. Huberta Jurę "Toma"[1].

Władysław Pacholczyk
Adam, Klin
ilustracja
porucznik porucznik
Data i miejsce urodzenia

7 sierpnia 1903
Jeżów

Data i miejsce śmierci

24 grudnia 1944
Częstochowa

Przebieg służby
Lata służby

1939–1944

Siły zbrojne

Narodowa Organizacja Wojskowa
Narodowe Siły Zbrojne
Armia Krajowa

Stanowiska

kierownik wydziału organizacyjnego Zarządu Głównego SN, kierownik wydziału ogólnoorganizacyjnego sztabu Komendy Głównej NSZ-AK

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa, Powstanie warszawskie

Życiorys edytuj

Był działaczem Stronnictwa Narodowego i Obozu Wielkiej Polski na terenie powiatów Opoczno i Końskie. W latach 1929–1940 (z przerwami) sprawował funkcję prezesa powiatowego SN w Opocznie. Od 1931 do wybuchu wojny był członkiem Rady Naczelnej SN. Od lipca do grudnia 1934 i ponownie od października 1935 do kwietnia 1936 na mocy postanowienia wojewody kieleckiego przebywał w obozie w Berezie Kartuskiej.

W listopadzie 1939 zorganizował Komendę Powiatową Narodowej Organizacji Wojskowej w Opocznie, na czele której stanął. Od lutego 1940 działał w Sztabie Komendy Okręgu NOW w Radomiu. W IV kwartale 1940 został przeniesiony do Komendy Głównej NOW. Zajmował się organizowaniem pracy konspiracyjnej w okręgach całego kraju.

W 1942 znalazł się w grupie Augusta Michałowskiego ps. „Roman”, która była przeciwna scaleniu NOW z Armią Krajową. Następnie wszedł w w skład tymczasowej Komisji Rządzącej SN oraz Komendy Głównej Narodowych Sił Zbrojnych, których był współorganizatorem.

W latach 1943–1944 był członkiem konspiracyjnego Zarządu Głównego SN, gdzie pełnił funkcję kierownika Wydziału Organizacyjnego.

W I kwartale 1944 należał do grupy opowiadającej się za podporządkowaniem NSZ Komendzie Głównej AK, do czego doszło w kwietniu 1944. Wówczas w NSZ nastąpił rozłam na część, która scaliła się z AK oraz NSZ-ONR, wywodzącą się z dawnego Związku Jaszczurczego, będącego emanacją Obozu Narodowo-Radykalnego, która była temu przeciwna[1]. Skutkiem umowy scaleniowej było również zjednoczenie podzielonych od powstania NSZ w 1942 frakcji SN - Władysław Pacholczyk wszedł w skład Zarządu Głównego SN "Kwadrat". Po upadku powstania warszawskiego przebywał w Radomiu, Kielcach, Skarżysku i Częstochowie, gdzie nawiązywał kontakty organizacyjne z NSZ i Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym.

24 grudnia 1944 został zamordowany w Częstochowie przez niemieckiego agenta kpt. Hubera Jurę "Toma", od lata 1944 pełniącego funkcję oficera do zadań specjalnych kolaborującej z Niemcami Brygady Świętokrzyskiej NSZ-ONR. Mordu dokonano w przekazanej do dyspozycji brygady przez Hauptsturmführera SS Paula Fuchsa – szefa Gestapo w dystrykcie radomskim Generalnego Gubernatorstwa willi przy ulicy Jasnogórskiej 25, gdzie urządzono katownię dla przeciwników politycznych brygady[1]. Zwłoki Pacholczyka zakopano w ogrodzie tej willi. Ekshumowano je po zakończeniu okupacji niemieckiej[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c Rafał Wnuk: Brygada Świętokrzyska. Zakłamana legenda. wyborcza.pl, 2016-01-25. [dostęp 2024-01-04].
  2. A. Heda-Szary, Wspomnienia „Szarego”, Warszawa 2016, s. 161-165

Bibliografia edytuj

  • Jerzy Kucharski, Zanim odejdziemy. Zapiski z konspiracji 1939-47 NOW NSZ AK okręgów Radom i Łódź", Gdańsk, Oficyna Wydawnicza OAZA, brak roku wyd., ISBN 83-85363-10-6.
  • Polski Słownik Biograficzny t. XXIV, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1979.