Wacław Popiel
Wacław Popiel (ur. 12 października 1896 w Orle, zm. ?) – pułkownik dyplomowany artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, pisarz wojskowy.
 pułkownik dyplomowany artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 października 1896 |
|---|---|
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
Armia Imperium Rosyjskiego |
| Jednostki | |
| Stanowiska | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się 12 października 1896 w Orle, ówczesnej stolicy guberni orłowskiej[1][2][3]. W 1914 ukończył gimnazjum w Omsku[4].
W listopadzie 1915 został wcielony do armii rosyjskiej[4]. W czerwcu 1916 ukończył Michajłowską Szkołę Artylerii w Petersburgu, w stopniu chorążego[4][1]. Służąc na froncie awansował na podporucznika i porucznika we wrześniu 1917[4]. W czerwcu 1918 został zmobilizowany w Tomsku do armii prowizorycznego rządu syberyjskiego (przeciwko bolszewikom)[5]. W lutym 1919 przeszedł do Wojska Polskiego na Syberii i został przydzielony w charakterze instruktora do szkoły oficerów artylerii przy 5 Pułku Artylerii Polowej[6]. W maju 1919 został mianowany kapitanem[6]. Do czasu kapitulacji 5 Dywizji Strzelców Polskich dowodził baterią[6]. Pod Tajgą dostał się do bolszewickiej niewoli[1].
20 marca 1921 wrócił do kraju, został przyjęty do Wojska Polskiego i skierowany na kurs dowódców baterii[6][1]. Następnie został wcielony do 16 Pułku Artylerii Polowej w Grudziądzu[7], a później przeniesiony do 30 Pułku Artylerii Polowej, w którym dowodził bateria i dywizjonem[6]. 3 maja 1922 zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 473. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8]. W latach 1922–1925 był przydzielony z macierzystego pułku we Włodawie do Obozu Szkolnego Artylerii w Toruniu[6][9][10]. Początkowo był instruktorem, a następnie kierownikiem kursu oficerów zwiadowczych w Szkole Strzeleckiej Artylerii[6].
Z dniem 1 listopada 1925 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza Kursu 1925/27[11]. 28 października 1927, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Departamentu Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[12][13][14]. 27 stycznia 1930 został mianowany majorem ze starszeństwem z 1 stycznia 1930 i 33. lokatą w korpusie oficerów artylerii[15]. Od 14 listopada 1931 do 18 września 1933 był dowódcą I dywizjonu 26 Pułku Artylerii Lekkiej w Skierniewicach[16][17][18], po czym został przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Artylerii w Toruniu na stanowisko wykładowcy taktyki[19]. Czasowo pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora nauk Szkoły Podchorążych Artylerii[6]. W sierpniu 1935 został przeniesiony do Dowództwa 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie na stanowisko szefa sztabu[20][21]. Na stopień podpułkownika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 14. lokatą w korpusie oficerów artylerii[22][23].
W czasie kampanii wrześniowej walczył na stanowisku szefa sztabu 11 Dywizji Piechoty[24][25]. Dowódca dywizji gen. bryg. Bronisław Prugar-Ketling we wniosku o odznaczenie swojego podwładnego Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari napisał: „dodatnie wyniki działań 11. Karpackiej Dywizji Piechoty w kampanii wrześniowej 1939 były następstwem dzielności jej żołnierzy i w równej mierze sprawności, ofiarności i męstwa oficerów sztabu, których poległo wielu i wielu było rannych w bojach bezpośrednich. Duszą tego sztabu był jego szef ppłk dypl. Popiel Wacław, oficer o wielkich walorach duchowych, umysłowych i żołnierskich. Bardzo odważny, energiczny i wytrwały, a przy tym bardzo zdolny i należycie do zadań bojowych przygotowany; był wzorem pracy i ofiarności dla swych podwładnych, a przy tym prawdziwą ręką prawą swego dowódcy. Brał udział we wszystkich bojach 11. DP pozostając często pod silnym ogniem artylerii i ckm npla, a w szczególności: dn. 14 IX 39 r. podczas przebijania się 49 pp pod Łętownią idzie w pierwszym szeregu nacierającego baonu świecąc przykładem odwagi. Dn. 17 IX 39 r. w czasie obrony lasów janowskich pozostaje na posterunku służbowym i wydaje rozkazy i zarządzenia w bardzo silnym ogniu artylerii niemieckiej; mimo krwawego spustoszenia w szeregach oddziału sztabowego. Dn. 18 IX 39 r. pod Lelechówką organizuje sam jedną z grup uderzeniowych i sam ją do szturmu prowadzi. Czynami tymi ppłk dypl. Popiel przyczynił się w wielkiej mierze do zwycięstw i pięknie zapisał się w historii 11. DP”[26].
W czasie walk dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau[27]. Po uwolnieniu z niewoli wrócił do kraju i został przyjęty do ludowego Wojska Polskiego. W latach 1945–1947 w Toruniu pełnił służbę na stanowisku kierownika cyklu taktyki kolejno w Wyższej Szkole Artylerii, Wyższym Oficerskim Kursie Artylerii i od 1 marca 1946 w Centrum Wyszkolenia Artylerii[28].
Ogłosił drukiem szereg prac, głównie z dziedziny taktyki artylerii[6].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 9 stycznia 1947 „za czyny odwagi i męstwa wykazane w walce z niemieckim najeźdźcą podczas kampanii wrześniowej 1939”[29]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 6 grudnia 1946 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowanie się w walce z niemieckim najeźdźcą, oraz za gorliwą pracę i sumienne wypełnianie obowiązków służbowych”[30]
- Krzyż Walecznych[6][31]
- Złoty Krzyż Zasługi – 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[32][2][3]
- Medal Niepodległości – 2 sierpnia 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[33][34][35]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[6][1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[6][1]
- Medal Zwycięstwa[6][1]
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny[6][1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Łoza 1939 ↓, s. 243.
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-04]..
- ↑ a b Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-04]..
- ↑ a b c d Encyklopedia Wojskowa 1937 ↓, s. 688.
- ↑ Encyklopedia Wojskowa 1937 ↓, s. 688-689.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Encyklopedia Wojskowa 1937 ↓, s. 689.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 300, 827.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 200.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 773, 821, 1524.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 693, 744, 1384.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 115 z 30 października 1925, s. 621.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927, s. 312.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 434, 460.
- ↑ Lista oficerów dyplomowanych 1931 ↓, s. 25.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 28 stycznia 1930, s. 25.
- ↑ Kuprianis 2010 ↓, s. 236, 574.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 332.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 183, 694.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933, s. 200.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935, s. 99.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 533.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 468.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 160.
- ↑ Prugar-Ketling 1990 ↓, s. 10.
- ↑ Dalecki 1989 ↓, s. 52, 53, 94, 243, 259, 268, 301, 338, 380.
- ↑ Prugar-Ketling 1990 ↓, s. 165-166.
- ↑ Straty ↓, poz. 3-4.
- ↑ Ponichtera, Tomczak i Wyszyński 1992 ↓, s. 109, 228, 232, 458.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 354.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 88.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 183.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 listopada 1937, s. 36.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 179, poz. 260.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-04]..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 11 listopada 1931, s. 375.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Ryszard Dalecki: Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r.. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02830-8.
- Artur Kuprianis: Łódzka 4 Grupa Artylerii w latach 1929-1939. Łódź: Wydawnictwo Ibidem, 2010. ISBN 978-83-62331-00-0.
- Encyklopedia Wojskowa. Otton Laskowski (red.). T. VI: Obrączki Kościuszkowskie - Przemysł II. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej i Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1937.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1939.
- Henryk Ponichtera, Edward Tomczak, Kazimierz Wyszyński: Oficerska Szkoła Artylerii w Toruniu 1923–1992 : Zarys dziejów : Tradycje historia współczesność. Toruń: Oficyna Wydawnicza „Troja”, 1992. ISBN 83-9003861-7.
- Bronisław Prugar-Ketling: Aby dochować wierności. Wspomnienia z działań 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. Wrzesień 1939. Warszawa: Wydawnictwo „Odpowiedzialność i Czyn”, 1990.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2022-03-04].