Bronisław Prugar-Ketling

polski generał

Bronisław Prugar-Ketling (ur. 2 lipca 1891 w Trześniowie, zm. 18 lutego 1948 w Warszawie) – generał dywizji Wojska Polskiego.

Bronisław Prugar-Ketling
Ilustracja
generał dywizji generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

2 lipca 1891
Trześniów

Data i miejsce śmierci

18 lutego 1948
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Błękitna Armia
Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne
Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

11 Dywizja Piechoty
2 Dywizja Strzelców Pieszych

Stanowiska

dowódca piechoty dywizyjnej
dowódca dywizji

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
kampania francuska 1940

Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Order Krzyża Grunwaldu III klasy Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Francja) Krzyż Wojenny 1914-1918 (Francja) Krzyż Wojskowy (Wielka Brytania) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)
Państwowa Odznaka Sportowa
Gen. Bronisław Prugar-Ketling
Grób Bronisława Prugara-Ketlinga
Popiersie Bronisława Prugara-Ketlinga w sanockim ratuszu
Tablica upamiętniająca generała w Szkole Podstawowej nr 1 jego imienia w Sanoku
Tablica pamiątkowa na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys edytuj

Pochodzenie, młodość i edukacja edytuj

Pochodził z rodziny Prugarów, osiadłej w Trześniowie ok. XV wieku. Urodził się 2 lipca 1891 w Trześniowie, w rodzinie Karola, rolnika[1], i Ludwiki z Rymarowiczów[2][3]. Miał siostry: Bronisławę po mężu Kołodziej i Anielę po mężu Madej[4]. Po śmierci ojca był wychowywany przez stryja Wojciecha, księdza, wieloletniego proboszcza parafii Trójcy Przenajświętszej w Babicach[5]. Uczył się w szkole podstawowej w Jaćmierzu. W 1910 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Józef Hukiewicz, Władysław Kubala, Stefan Mozołowski, Antoni Nahurski)[6][7][8][9]. Po zdaniu matury odbył służbę wojskową w wymiarze jednego roku. Przed I wojną światową od 1910 do 1914 studiował na Wydziale Prawa i Umiejętności Politycznych Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie[2].

Działalność niepodległościowa edytuj

W młodości w rodzinnym Trześniowie założył Drużyny Bartoszowe, którym był naczelnikiem[10][11]. Ponadto założył kilka drużyn DB w powiatach sanockim, brzozowskim, przemyskim[10]. W 1913 ukończył dwa kursy wojskowe (w Brzuchowicach i Dublanach), po czym mianowany rotnikiem i podchorążym[10]. Następnie był rotnikiem także w Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych, założonej 3 sierpnia 1911[12]. Był instruktorem DB w powiatach sanockim[13], brzozowskim i przemyskim. Został mianowany przez komisarza Chorągwi Sanockiej DB Bronisława Tustanowskiego na stopień podchorążego[14][15].

W czasie I wojny światowej służył w c. i k. armii. Jego oddziałem macierzystym był pułk piechoty nr 89[16]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1916 w korpusie oficerów rezerwy piechoty[17]. Został dwukrotnie ranny, w 1916 dostał się do niewoli rosyjskiej. Po ucieczce z niewoli w 1917, wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, w wyniku choroby został ewakuowany, przedostał się przez Murmańsk i Anglię do Francji. Tam w 1918 wstąpił do Armii Hallera i dostąpił stopnia kapitana[2]. Od lipca do listopada tego roku był dowódcą kompanii, a następnie dowódcą III batalionu 2 pułku strzelców polskich (po powrocie do kraju przemianowanym na 44 pułk piechoty Strzelców Kresowych).

Służba w Wojsku Polskim edytuj

W 1919 wraz z armią Hallera powrócił do niepodległej II Rzeczypospolitej. Na czele batalionu wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie zrezygnował z doktoryzowania się z prawa[18].

2 stycznia 1920 został słuchaczem II Kursu Wojennej Szkoły Sztabu Generalnego. W połowie kwietnia 1920 skierowany został na front celem odbycia praktyki sztabowej. Pełnił obowiązki szefa Oddziału Operacyjnego w Sztabie Grupy Operacyjnej płk. szt. gen. Józefa Rybaka, która wchodziła w skład 3 Armii gen. por. Edwarda Śmigłego-Rydza. Następnie kierował Oddziałem III Operacyjnym sztabu 4 Armii gen. Leonarda Skierskiego.

W okresie od stycznia do września 1921 kontynuował naukę w Wyższej Szkole Wojennej. Po ukończeniu kursu i otrzymaniu tytuł oficera Sztabu Generalnego został przydzielony do 2 Dywizji Górskiej w Przemyślu na stanowisko szefa sztabu[19][20][21][22][23]. 15 października 1924 został przeniesiony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu na stanowisko szefa Oddziału Ogólnego[24][25]. Następnie pełnił służbę na stanowisku szefa Oddziału Ogólnego i szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu. W maju 1927 został przeniesiony do 34 pułku piechoty w Białej Podlaskiej na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[26][27]. W lipcu 1929 został przeniesiony do 45 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Równem na stanowisko dowódcy pułku[28][29]. Od października 1935 do października 1938 był szefem Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. Od października 1938 do sierpnia 1939 był dowódcą piechoty dywizyjnej 11 Karpackiej Dywizji Piechoty w Stanisławowie.

W czasie kampanii wrześniowej dowodził 11 Karpacką Dywizją Piechoty w składzie Armii „Karpaty”. Dowodzona przez niego dywizja wsławiła się m.in. rozbiciem w nocnym uderzeniu zmotoryzowanego pułku SS „Germania”.

Uniknął niewoli niemieckiej. Przez Węgry przedostał się do Francji, gdzie 11 listopada 1939 został powołany na stanowisko dowódcy 2 Dywizji Strzelców Pieszych. Razem z płk. dypl. Stanisławem Maczkiem został awansowany na generała brygady ze starszeństwem z dniem 15 września 1939.

Na czele dywizji uczestniczył w kampanii francuskiej 1940, z którą walczył w maju i czerwcu 1940 w składzie 45 Korpusu Francuskiego[2]. Dywizja została skierowana na tereny południowo-wschodniej Francji, brała udział m.in. w bitwie o wzgórza Clos du Doubs w Alzacji. Z rozkazu gen. Władysława Sikorskiego 19/20 czerwca 1940 Prugar-Ketling przekroczył granicę Szwajcarii[30] wraz z większością swych wojsk (ok. 12 tys. żołnierzy) i resztę wojny spędził na internowaniu. W tym czasie dbał o morale wojskowe i zwartość oddziałów, a także rozwój osobisty żołnierzy, tworząc w obozach wyższe uczelnie, liceum, gimnazjum, kursy zawodowe[2]. Z jego inicjatywy zorganizowano kadrę dydaktyczną (kierował nią również pochodzący z Sanoka, Adam Vetulani), dzięki której wielu żołnierzy i oficerów zdało maturę, kończyło kursy zawodowe, a ponadto także doktoraty i habilitacje. Dewizą generała było w tym czasie powiedzenie: Nauka dla Polski, praca dla Szwajcarii[31]. Podczas internowania w Szwajcarii spisał wspomnienia z okresu kampanii wrześniowej pod tytułem Aby dochować wierności.

Służba w ludowym Wojsku Polskim edytuj

W połowie 1945 podporządkował się Tymczasowemu Rządowi Jedności Narodowej i jesienią tego roku powrócił do Polski[2]. Pełnił funkcje szefa Gabinetu Naczelnego Dowódcy i Ministra Obrony Narodowej, marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego, następnie był przewodniczącym Komisji Delimitacyjnej dla spraw granicy wschodniej, później przewodniczącym Studiów Granicznych, a na koniec szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii MON oraz szefa Departamentu Wyszkolenia Bojowego Dowództwa Wojsk Lądowych[2]. 21 lipca 1947 awansowany na stopień generała dywizji.

Zmarł 18 lutego 1948 w wieku 57 lat. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie 20 lutego 1948[2][32] (kwatera A25-tuje-22)[33].

Mimo awansów dokonanych w Polsce Ludowej, trzy lata po śmierci Bronisława Prugara-Ketlinga, jego osoba została wymieniona w tzw. procesie generałów jako organizator antypaństwowego spisku grupy wyższych oficerów Wojska Polskiego.

Rodzina edytuj

16 października 1920 w Sanoku poślubił nauczycielkę Marię Annę[34] (ur. 1894[3], córkę szewca z Sanoka, Antoniego Borczyka, siostrę Czesława)[35], która także należała do Drużyn Bartoszowych[10])[36][37]. Mieli synów Bogusława (ur. 1926)[38] i Zygmunta (ur. 1928)[4][39][40].

Upamiętnienie edytuj

W 1990 ukazały się wspomnienia gen. Bronisława Prugara-Ketlinga pt. Aby dochować wierności (Wspomnienia z działań 11 Karpackiej Dywizji Piechoty).

W sanockiej dzielnicy Błonie imieniem generała Bronisława Prugara-Ketlinga nazwano ulicę[41] w maju 1988[42], a w powiązaniu z jego działalnością druga ulica została nazwana Aleja Szwajcarii[4]. Budowanej od 1988 Szkole Podstawowej nr 9, działającej od 1991, w dniu 2 czerwca 1993 nadano patronat generała Bronisława Prugara-Ketlinga (w 2001 przemianowana na SP nr 1)[4][43][44][45] (decyzję podjęto w kwietniu 1988[46], akt erekcyjny wmurowano 30 maja 1988[47][48]). Obecnie szkoła znajduje się pod adresem Aleja Szwajcarii 5. W budynku szkoły została umieszczona tablica pamiątkowa pamięci generała; inskrypcja głosi: 1891–1947 Bóg Honor Ojczyzna. Generał dywizji Bronisław Prugar-Ketling. Szkołę podstawową budowano w latach 1988–1991 w hołdzie wielkiemu rodakowi. Fundacja Alpy-Karpaty w Sanoku. Z okazji 20-lecia istnienia szkoły w 2011 przy budynku szkoły został zasadzony klon pospolity nazwany „Generał”. W budynku sanockiego ratuszu przy ulicy Rynek 1 znajduje się popiersie Bronisława Prugara-Ketlinga.

W październiku 1973 w Szkole Podstawowej w Trześniowie ustanowiono tablicę pamiątkową ku czci 26 mieszkańców miejscowości poległych podczas wojny, jednocześnie honorującą gen. Prugara-Ketlina[49]. 13 września 1997 Szkoła Podstawowa w Trześniowie otrzymała patronat generała Bronisława Prugara-Ketlinga[50].

W 2006 ukazała się książka pt. Generał Bronisław Prugar-Ketling. Wspomnienia syna autorstwa syna generała, Zygmunta Prugara-Ketlinga[51].

Trzyletnia wnuczka generała, Alicja, 21 września 2012 dokonała odsłonięcia pomnika „Dla Nich” na murze kwatery 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, poświęconego Żołnierzom Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[52].

Decyzją Nr 185/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 listopada 2019 gen. dyw. Bronisław Prugar-Ketling został patronem 22 Karpackiego Batalionu Piechoty Górskiej[53].

Awanse edytuj

  • podporucznik – 1 stycznia 1916 w korpusie oficerów rezerwy piechoty c. i k. armii[17]
  • porucznik – 1918
  • kapitan – 1918
  • major – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 347. lokatą w korpusie oficerów piechoty[54]
  • podpułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 95. lokatą w korpusie oficerów piechoty[55]
  • pułkownik – 10 grudnia 1931 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 5. lokatą w korpusie oficerów piechoty[56]
  • generał brygady – ze starszeństwem z dniem 15 września 1939 w korpusie generałów we Francji przez gen. Władysława Sikorskiego[57]
  • generał dywizji – 21 lipca 1947[57]

Ordery i odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 584.
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p Ś.p. gen. Prugar-Ketling. Życiorys. „Życie Warszawy”. Nr 49, s. 1, 2, 19 lutego 1948. 
  3. a b Księga małżeństw (1912–1924). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 104 (poz. 54).
  4. a b c d Sanok wzbogaci się o nowoczesną szkołę im. gen. Br. Prugara-Ketlinga. „Nowiny”, s. 3, Nr 126 z 31 maja 1988. 
  5. Alicja Chruścicka: Wrzesień 1939 – wyczyny 11 KDP i jej dowódcy. spbabice.edu.pl. [dostęp 2014-02-26].
  6. Kronika. „Tygodnik Ziemi Sanockiej”, s. 3, Nr 11 z 10 lipca 1910. 
  7. XXIX. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1909/10. Sanok: Fundusz Naukowy, 1910, s. 68.
  8. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-21].
  9. Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 71.
  10. a b c d Jan Bach: Wykaz imienny członków Drużyn Bartoszowych. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 373.
  11. Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 477.
  12. Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  13. Alojzy Zielecki, Rozwój ruchu niepodległościowego, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 478.
  14. „Dzwon” nr 24 z 15 czerwca 1913. Por. Jan Bach: Praca w chorągwiach. W: Drużyny Bartoszowe 1908–1914. Lwów: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1939, s. 150–151.
  15. Edward Zając, Szkice z dziejów Sanoka. Część druga, Sanok 2000, s. 72.
  16. a b Ranglisten 1918 ↓, s. 760.
  17. a b Ranglisten 1918 ↓, s. 276.
  18. Adam Vetulani: Poza płomieniami wojny. Internowani w Szwajcarii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976, s. 50.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 8 października 1921 roku, s. 1435.
  20. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 115, 391, 402.
  21. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 584, ogłoszono przeniesienie do Inspektoratu Armii Nr IV.
  22. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 715, przesunięto termin przeniesienia z 2 DGór. na 1 maja 1924.
  23. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 40 z 19 kwietnia 1924 roku, s. 229, przesunięto termin przeniesienia z 2 DGór. na 15 października 1924.
  24. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 110 z 15 października 1924 roku, s. 612.
  25. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 63, 336, 344.
  26. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127.
  27. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 50, 165.
  28. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 190.
  29. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 18, 575.
  30. Adam Vetulani: Poza płomieniami wojny. Internowani w Szwajcarii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976, s. 21.
  31. Leszek Puchała, Zawsze wierny, „Tygodnik Sanocki” nr 26 (764) z 30 czerwca 2006, s. 6.
  32. Piotr Stawecki, Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776-1945 Bellona Warszawa 2010, s.222.
  33. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  34. Indeks do Ksiąg Zaślubionych Parafii Przemienienia Pańskiego w Sanoku od roku 1911. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 100 (Tom J, poz. 94).
  35. Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 97, 2014. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  36. Adam Vetulani: Poza płomieniami wojny. Internowani w Szwajcarii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1976, s. 49–50.
  37. Tekla Wolwowicz: Z odległych lat. W: Rocznik Sanocki 1986. T. VI: 1986. Rzeszów: Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, 1988, s. 19. ISBN 83-03-02288-1.
  38. Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 85. ISBN 83-909787-0-9.
  39. Alicja Chruścicka: Błogosławione kapłaństwo. niedziela.pl. [dostęp 2014-02-26].
  40. Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925–1995. Sanok: 1995, s. 308. ISBN 83-903469-0-7.
  41. Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 2014-05-10].
  42. Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950–1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 304, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  43. Imię żołnierza. „Tygodnik Sanocki”, s. 13, Nr 9 (92) z 16 czerwca 1993. 
  44. Jak minął rok 1993?. „Echo Sanoka”, s. 6, Nr 14 z 20 grudnia 1993. 
  45. Jolanta Ziobro. „Dziewiątce” stuknęła dziesiątka!. „Tygodnik Sanocki”. Nr 25 (502), s. 3, 22 czerwca 2001. 
  46. Wiesław Koszela. SP w Osiedlu Waryńskiego otrzyma imię Prugara-Ketlinga. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, 6, Nr 13 (448) z 1–10 maja 1988. 
  47. Wiesław Koszela. Akt erekcyjny pod szkołę im. gen. B. Prugara-Ketlinga. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, Nr 17 (452) z 10–20 czerwca 1988. 
  48. Wiesław Koszela. Wmurowanie aktu erekcyjnego pod szkołę im. gen. Bronisława Prugara-Ketlinga. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 18 (453) z 20–30 czerwca 1988. 
  49. Województwo krośnieńskie. W: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939–1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa / Sport i Turystyka, 1988, s. 394. ISBN 83-217-2709-3.
  50. Bronisław Prugar-Ketling. zstrzesniow.republika.pl. [dostęp 2014-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 marca 2014)].
  51. Generał Bronisław Prugar-Ketling. Wspomnienia syna. rytm-wydawnictwo.pl. [dostęp 2013-08-23]. (pol.).
  52. Wywiad z Ireną Delmar–Czarnecką. polacywewloszech.com, 2015-08-29. [dostęp 2017-06-22].
  53. Decyzja Nr 185/MON z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie nadania imienia patrona 22. Karpackiemu Batalionowi Piechoty Górskiej. dz.urz.mon.gov.pl. [dostęp 2019-11-07].
  54. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 33.
  55. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 732.
  56. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 11 grudnia 1931 roku, s. 395.
  57. a b Stawecki 1994 ↓, s. 263.
  58. Zbigniew Puchalski: Dzieje polskich znaków zaszczytnych. Warszawa: Wyd. Sejmowe, 2000, s. 196.
  59. Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. Dziennik Personalny z 1926 r. Nr 16, poz. 409
  60. M.P. z 1947 r. nr 27, poz. 213 „za bardzo sumienną i gorliwą pracę, związaną z obliczeniem strat i kosztów poniesionych przez Wojsko Polskie w wojnie z Niemcami w roku 1939–1945”.
  61. M.P. z 1933 r. nr 171, poz. 208 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  62. M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1083 „za zasługi na polu organizacji armji”.
  63. M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 176 „za bohaterskie czyny i dzielne zachowania się w walce z niemieckim najeźdźcą”.
  64. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
  65. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 15 z 11 listopada 1928 r.
  66. M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  67. Piętnastolecie L. O. P. P.. Warszawa: Wydawnictwo Zarządu Głównego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, 1938, s. 287.
  68. Na podstawie fotografii [1].

Bibliografia edytuj