Walenty Nowak
Walenty Nowak[1] (ur. 27 stycznia 1895 w Malawie, zm. 18 stycznia 1979 w Krakowie) – pułkownik Wojska Polskiego, generał brygady ludowego Wojska Polskiego.
| |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1947 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
          
| |
.png){kind=small}
Życiorys edytuj
Urodził się 27 stycznia 1895 w Malawie, w chłopskiej rodzinie Tomasza (1855–1912) i Katarzyny z d. Wilk (1857–1901). Miał ośmioro rodzeństwa. W 1914 ukończył II Gimnazjum w Rzeszowie i złożył z odznaczeniem egzamin dojrzałości przed Państwową Komisją Egzaminacyjną. Jako uczeń należał do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej, 3 sierpnia 1914 wstąpił do 2 Pułku Piechoty Legionów Polskich, walczył na froncie, od 1915 sierżant podchorąży i dowódca plutonu. 1 kwietnia 1917 awansował na chorążego piechoty[2]. Po kryzysie przysięgowym został wcielony do armii austriackiej, w której również jako dowódca plutonu służył do 30 października 1918. W 1918 ukończył Szkołę Oficerów Rezerwy w Koszycach i został aspirantem.
W listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. W stopniu podporucznika dowodzi kompanią w Rzeszowie. W październiku 1921 roku awansował na kapitana. Od stycznia 1922 roku był kierownikiem wyszkolenia w Centralnej Szkole Strzelniczej w Toruniu, pozostając oficerem nadetatowym 17 pułku piechoty w Rzeszowie. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 627. lokata w korpusie oficerów piechoty[3]. 1 grudnia 1924 roku awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 220. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 4 lutego 1925 roku został przesunięty ze stanowiska dowódcy kompanii na stanowisko dowódcy oddziałów oficerskich CSS[4]. 6 lipca 1929 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy III batalionu 12 pułku piechoty detaszowanego w Krakowie[5]. 28 stycznia 1931 roku został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia w Rembertowie na stanowisko wykładowcy taktyki piechoty[6]. Awansował na podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku. Z dniem 20 czerwca 1932 roku został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 52 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Złoczowie[7]. 18 kwietnia 1935 roku został przeniesiony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie-Ostrowi Mazowieckiej na stanowisko zastępcy komendanta[8]. W styczniu 1937 roku został dowódcą 48 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Stanisławowie. Awansowany na pułkownika ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 12. lokatą w korpusie oficerów służby stałej piechoty.
W czasie kampanii wrześniowej dowodził 48 pp w składzie 11 Karpackiej Dywizji Piechoty. 18 września 1939 roku w czasie bitwy w lasach janowskich dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał w niej do 4 marca 1945 roku między innymi w Oflagu II C Woldenberg.
W lipcu 1945 roku został zmobilizowany do ludowego Wojska Polskiego i wyznaczony na stanowisko zastępcy komendanta Oficerskiej Szkoły Piechoty Nr 1 w Krakowie. We wrześniu 1945 roku został komendantem tej uczelni, która w następnym miesiącu została przeformowana w Oficerską Szkołę Piechoty i Kawalerii Nr 1. W grudniu 1946 roku mianowany generałem brygady przez Prezydium KRN. W lipcu 1947 roku rozkazem Ministra Obrony Narodowej Michała Żymierskiego został pozbawiony stanowiska komendanta szkoły oficerskiej i zwolniony z WP za publiczne uderzenie w twarz podoficera. W 1950 przeniesiony formalnie w stan spoczynku. Po usunięciu z WP był jakiś czas robotnikiem fizycznym, później ekonomistą w Centrali Handlowej Przemysłu Mineralnego w Krakowie, następnie pracownikiem umysłowym w Centrali Handlowej. Od września 1958 roku na rencie specjalnej. Ciężko chory przebywał w szpitalu w Krakowie. Pochowany na Cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty (kwatera 10 A WOJ-płd-3)[9].
Życie prywatne edytuj
Mieszkał w Krakowie. Był żonaty z Marią Walerią z domu Walenia, z którą miał dwóch synów: Tadeusza i Zbigniewa[10].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1939)
- Krzyż Niepodległości (12 marca 1931)[11]
- Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1 października 1946)[12]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1946)
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[13]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 (1928)
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (9 lutego 1955)[14]
- Odznaka „Za wierną służbę”
- Srebrny Medal Waleczności II klasy (Austro-Węgry)
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 24, 85, 580 i 908. W ewidencji wojskowej do 1939 roku figurował jako Walenty II Nowak dla odróżnienia od innego oficera o tym samym nazwisku i imieniu, a mianowicie Walentego I Nowaka, urodzonego 16 grudnia 1893, porucznika piechoty ze starszeństwem z 1 września 1920 roku, w 1932 roku pełniącego służbę w KOP.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 34.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 173, 410, 1512
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 4 lutego 1925 roku, s. 54.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 190.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 232.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 kwietnia 1935 roku, s. 38.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2022-10-22].
- ↑ J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 67
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 19, poz. 41 „za gorliwą pracę, oraz doskonałe wyniki pracy nad wyszkoleniem kadr oficerskich Odrodzonego Wojska Polskiego”.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 103, poz. 1410 - Uchwała Rady Państwa z dnia 9 lutego 1955 r. nr 0/280 – na wniosek Ministra Finansów.
Bibliografia edytuj
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1989 t. III: M–S, Toruń 2010, s. 64–67.