Widlina krucha
Widlina krucha (Sphaerophorus fragilis (L.) Pers. – gatunek grzybów z rodziny Sphaerophoraceae[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
widlina krucha |
| Nazwa systematyczna | |
| Sphaerophorus fragilis (L.) Pers. Ann. Bot. (Usteri) 1: 23 (1794) | |
.JPG)
.JPG)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sphaerophoraceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozowany został w 1753 r. przez K. Linneusza jako Lichen fragilis (w tłumaczeniu na język polski:porost kruchy). Do rodzaju Umbilicaria przeniósł go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon i nazwa nadana przez tegoż autora jest według Index Fungorum prawidłowa.
- Cladonia fragilis (L.) F.H. Wigg. 1780
- Coralloides fragilis (L.) Hoffm. 1794
- Lecanora fragilis Zahlbr. 1925
- Lichen caespitosus Roth 1788
- Lichen fragilis L. 1753
- Placodium fragile (Zahlbr.) Szatala 1929
- Sphaerophorus caespitosus DC. 1805
- Sphaerophorus coralloides var. caespitosus (DC.) Turner & Borrer 1839
- Sphaerophorus coralloides var. fragilis (L.) Taylor
- Stereocaulon fragile (L.) Hoffm. 1796
- Verrucaria fragilis (L.) Humb. 1796
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Charakterystyka edytuj
Plecha krzaczkowata, bez gałązki głównej. Tworzy silnie rozgałęzioną „poduszkę” o wysokości do 4 cm, złożoną ze zbitych i poplątanych gałązek. Są one bardzo kruche, na przekroju poprzecznym obłe. Szczytowe gałązki widełkowato rozgałęziają się, a ich zakończenia są tępe i jaśniejsze. Powierzchnia gałązek jest lśniąca, o barwie białobrunatnej, zielonkawobrunatnej, brunatnoszarej lub brunatnej. Nasada gałązek jest ciemniejsza[4].
Owocniki typu apotecjum pojawiają się rzadko. Są kuliste, czarne i mają średnicę do 1 mm. Powstają w nich niemal kuliste, lub szeroko elipsoidalne zarodniki o średnicy 8-12 × 9-12 μm[5].
Reakcje barwne: I-[4].
Występowanie i siedlisko edytuj
Gatunek rozprzestrzeniony na całej półkuli północnej. W Europie jego północna granica zasięgu biegnie wzdłuż północnych wybrzeży Grenlandii i po archipelag Svalbard w Arktyce[6]. W Polsce występuje tylko w Sudetach i Karpatach[2] i jest rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek w sytuacji bardzo dużego ryzyka wymarcia[7].
W Polsce rośnie na skałach krzemianowych, wyłącznie w wyższych partiach gór[4]. W tundrze rośnie także na ziemi humusie, torfie, detrytusie, martwych liściach[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-10-14] (ang.).
- ↑ a b c Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-07-03] (ang.).
- ↑ a b c Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4
- ↑ a b Consortium of North American Lichen Herbaria [online] [dostęp 2015-07-03].
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2014-09-12].
- ↑ Zbigniew Mirek. Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006 ISBN 83-89648-38-5