Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego w Braniewie

Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego w Braniewie – modernistyczna wieża ciśnień w Braniewie, wybudowana w 1931 roku, od 1934 funkcjonowało w niej także schronisko młodzieżowe, w 1945 zniszczona i nieodbudowana.

Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Miejscowość

Braniewo

Adres

ul. Sikorskiego

Typ budynku

wieża ciśnień

Styl architektoniczny

modernizm

Architekt

Kurt Frick

Ukończenie budowy

1931

Zniszczono

1945

Położenie na mapie Braniewa
Mapa konturowa Braniewa, w centrum znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, blisko górnej krawiędzi po lewej znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Położenie na mapie powiatu braniewskiego
Mapa konturowa powiatu braniewskiego, u góry po lewej znajduje się ikonka wieży z opisem „Wieża ciśnień przy ulicy Sikorskiego”
Ziemia54°22′37,5″N 19°49′09,8″E/54,377083 19,819389

Historia

edytuj
 
Prof. Kurt Frick, architekt wieży

Wieża ciśnień przy ul. Sikorskiego w Braniewie została wybudowana w 1931 roku według projektu architekta Kurta Fricka (1884–1963), również autora projektu zespołu szkół przy ul. Konarskiego w Braniewie. Wieża ta była monumentalną, prostopadłościenną budowlą o wysokości 30 metrów, z elewacją z czerwonej cegły klinkierowej[1]. Takie odmienne w wyglądzie prostopadłościenne budowle wież zaczęły się następnie pojawiać następnie w lat 30. XX w. również w kilku innych miastach Prus Wschodnich – w Dzierzgoniu, Morągu i Mikołajkach[2].

Wieża ta była drugą wieżą ciśnień w mieście i została ulokowana w jednym z najwyżej położonych punktów miasta przy ówczesnej Malzstraße, gdyż dotychczasowa wieża ciśnień wybudowana w 1897 roku przy obecnej ul. Szkolnej (po wojnie niezachowana) stawała się niewydolna w związku z szybko rosnącą liczbą ludności Braniewa. Równocześnie z budową drugiej wieży ciśnień w mieście położona została nowa sieć wodociągowa i kanalizacyjna, uzupełniona siecią hydrantów nadziemnych do celów zabezpieczenia przeciwpożarowego[3].

W sobotnie popołudnie 23 czerwca 1934 na trzech najwyższych kondygnacjach znajdujących się poniżej zbiornika wodnego zostało uroczyście otwarte i oddane do użytku schronisko młodzieżowe dla młodzieży męskiej. W uroczystości wzięli udział m.in. przewodniczący Stowarzyszenia Wschodniopruskich Schronisk Młodzieżowych gauführer Becker, twórca projektu wieży prof. Kurt Frick z Królewca, burmistrz Ludwig Kayser, dyrektorzy braniewskich szkół oraz partyjni notable[4].

 
Pozostałość po modernistycznej wieży ciśnień współcześnie (2020)

Na dwóch piętrach wieży znajdowały się pokoje mieszczące po 20 łóżek, a powyżej obszerna świetlica ze stołami i krzesłami[5]. Wnętrza wszystkich sal schroniska zostały przyozdobione obrazami miejscowego malarza Stephana Preuschoffa (1907–1994), przedstawiającymi motywy ojczyźniane, a także wędrówki młodzieży. Dzięki umiejscowieniu schroniska na najwyższych dostępnych piętrach i lokalizacji samej wieży w najwyżej położonej części miasta – z okien rozpościerał się doskonały widok na miasto i okolicę, sięgający aż po Zalew Wiślany. Schronisko to przejęło rolę dwóch, obu bardzo skromnych, schronisk dla chłopców – funkcjonujących w byłych koszarach wojskowych przy ul. Moniuszki oraz w suterenie Doppelschule, współcześnie szkoły przy ul. Konarskiego[4].

Gazeta Ermländische Zeitung w poniedziałkowym wydaniu z dnia 25 czerwca informowała, iż w mieście znajduje się 72 miejsc noclegowych w schroniskach (policzono zapewne wszystkie łącznie męskie i żeńskie w mieście). Opiekę na nowym schroniskiem w wieży przy ul. Sikorskiego objął nauczyciel matematyki i fizyki w Szkole Zamkowej Hermann Bogdanski[6][4].

Pod koniec II wojny światowej wieża była wykorzystywana przez pododdziały łączności Hitlerjugend (Nachrichten-HJ(inne języki)) do nawiązywania łączności i prowadzenia szkoleń[7]. W 1945 roku, w czasie działań wojennych w mieście, wieża wodna została zniszczona, po wojnie jej pozostałości rozebrane. Współcześnie w tym miejscu znajduje się niewielkie wzniesienie przy Liceum Ogólnokształcącym im. Feliksa Nowowiejskiego oraz pozostawiony na pamiątkę fragment muru tejże budowli.

Przypisy

edytuj
  1. Georg Mielcarczyk Braunsberg und Umgebung, Lippstadt 1983, s. 60
  2. Jan Salm, Modernizm w architekturze Prus Wschodnich. Wstęp do badań
  3. Historia Braniewa - nieznane wydarzenia - WODOCIĄGI MIEJSKIE i GOSPODARKA WODNA w DAWNYM BRANIEWIE [online], www.historiabraniewa.hekko.pl [dostęp 2023-08-16].
  4. a b c Weihe der Jugendherberge im Wasserturm [w:] Ermländische Zeitung, Braunsberg, Montag, 25. Juni 1934, Nr. 143, 63. Jahresgang, cyt. za Braunsberg/Ostpreußen. Unsere Schulen, Heft 40, Winter 1984/85
  5. Na podstawie zdjęć schroniska wykonanych przez Richarda Schirrmanna
  6. Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands Beiheft 8 1990 Ernst Federau Die Abiturienten des Braunsherger Gymnasiums von 1916 bis 1945
  7. Joachim Scholz Von Danzig nach Danzig … ein weiter Weg 1933–1945. Schicksal einer Generation, Essen 1985