Wierch pod Fajki
Wierch pod Fajki (słow. Vrch pod Fajki, niem. Orgelpfeifen, węg. Orgonasípok, ok. 2135 m n.p.m.[1]) – dwuwierzchołkowy szczyt w północnej grani Skrajnego Granatu biegnącej od Skrajnego Granatu w kierunku Żółtej Turni (na północ od wschodniej grani Świnicy, przez którą prowadzi szlak Orlej Perci). Znajduje się w tej grani między Pańszczycką Przełęczą (ok. 2115 m) i Przełączką pod Fajki (ok. 2095 m)[2]. Wschodnie ściany opadają do Pańszczycy, zachodnie do Kotła Czarnego Stawu Gąsienicowego. Mają wysokość około 200 m. Ściana zachodnia ograniczona jest żlebami spadającymi z Żółtej i Pańszczyckiej Przełęczy. Na samej jej górze tkwi lita skała o wysokości 30 m, opadająca na płytowy zachód, poza tym ściana jest skalisto-trawiasta. W dolnej części ma 2 żebra; lewe to Filar Fajek (ponad nim jest turniczka), w prawym, bardzo kruchym, znajdują się dwie urwiste turnie. Żebra oddziela głęboko wcięty i kruchy żleb, u góry przechodzący w pionowy komin[2].
| ||
 W środku Wierch pod Fajki, na prawo Pańszczyckie Czuby i Skrajny Granat | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Pasmo | Tatry, Karpaty | |
| Wysokość | 2135 m n.p.m. | |
| Pierwsze wejście | 1895 Janusz Chmielowski, Jan Bachleda Tajber | |
Położenie na mapie Tatr   Wierch pod Fajki | ||
 49°13′45″N 20°01′57″E/49,229167 20,032500
| ||
Z Wierchu pod Fajki wyrastają liczne skalne formacje[3]. Najwyższy południowo-wschodni wierzchołek znajduje się w środkowej części grani. Jest trudno dostępny (II stopień trudności w skali tatrzańskiej). Łatwiej dostępny jest niższy, północno-zachodni wierzchołek znajdujący się bliżej Żółtej Przełęczy[2], z tego też powodu przez W.H. Paryskiego uznawany był za główny[3].
Od wierzchołka północno-zachodniego na północny zachód odchodzi grzęda, w której kulminuje Pańszczycka Turnia (2105 m n.p.m.), oddzielona Przełączką pod Fajki[3]. Na północny wschód odchodzi druga, krótka grzęda, tworząca obramowanie dla żlebu spadającego z Przełączki pod Fajki. Wierch pod Fajki jest więc szczytem zwornikowym[4].
Polska nazwa nawiązuje do „fajek”, czyli turni występujących w grani. Niemiecką i węgierską nazwę wprowadził Gyula Komarnicki w 1918 r. – jego motywy nie są znane, obie oznaczają bowiem „piszczałki organowe”[1].
- Pierwsze wejścia
- Na północno-zachodni wierzchołek (niższy): Janusz Chmielowski i Jan Bachleda Tajber, 17 lipca 1895 r.,
- Na południowo-wschodni wierzchołek: Janusz Chmielowski i Józef Gąsienica Tomków, 2 sierpnia 1908 r.,
- Zimą (obydwa wierzchołki): Jerzy Cybulski, Józef Lesiecki, Stanisław Zdyb, 22 lutego 1910 r.[3]
- Taternictwo;
Nie prowadzi przez niego żaden szlak turystyczny, ale dopuszczalna jest wspinaczka skalna (ale tylko od strony Doliny Gąsienicowej)[5]. Wierch pod Fajki jest popularnym miejscem wspinaczek taterników w tej dolinie[3]. Drogi wspinaczkowe:
- Granią z Pańszczyckiej Przełęczy: II, czas przejścia 30 min,
- Prawy Święcicki lub Pojutrze na Fajkach; V, 3 godz., klasycznie IX,
- Lewy Święcicki lub Jutro na Fajkach; IV, klasycznie VII, 2 godz.,
- Prawym żebrem; 0+, w jednym miejscu II, 30 min,
- Lewym żebrem zachodniej ściany, Filar Fajek; II, jedno miejsce III, jedno miejsce IV, 1 godz.,
- Grań Fajek (z Żółtej Przełęczy na Pańszczycką Przełęcz); II, 1 godz.,
- Wschodnią ścianą; III, 1 godz.[2]
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d Władysław Cywiński: Granaty. Tatry. Przewodnik szczegółowy, tom 18. Poronin: Wyd. Górskie, 2013. ISBN 978-83-7104-046-7.
- ↑ a b c d e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1951.
- ↑ Orla Perć. Mapa 1:5000. Wyd. III. Warszawa -Zielona Góra- Zakopane: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/2006. ISBN 83-87873-42-X.
- ↑ Dozwolone rejony wspinaczkowe w TPN. [dostęp 2019-01-04].