Wikipedia:Artykuły na medal/Marzec czerwiec 2016

zajawka

Diabeł tasmański – gatunek mięsożernego ssaka, torbacza z rodziny niełazowatych. Występuje na wolności obecnie jedynie na australijskiej wyspie Tasmanii. Osiąga wielkość niewielkiego psa i jest największym współczesnym mięsożernym torbaczem po wyginięciu wilka workowatego w 1936. Charakteryzuje się krępym i umięśnionym ciałem, czarnym futrem, ostrym zapachem, bardzo głośnym i niepokojącym piskiem, doskonałym węchem i charakterystycznym pożywianiem się. Poluje na zdobycz i poszukuje padliny, jak też zjada produkty spożywcze, jeśli bytuje w pobliżu osiedli ludzkich. Zazwyczaj prowadzi samotny tryb życia, czasami żywi się razem z innymi diabłami i opróżnia się we wspólnym miejscu. W odróżnieniu od większości niełazowatych, posiada efektywne mechanizmy termoregulacji organizmu, co pozwala mu zachować aktywność w południe, nie przegrzewając się. Pomimo pulchnego wyglądu zaskakuje szybkością i wytrzymałością. Potrafi wspinać się na drzewa i przepływać rzeki.

zajawka

Niemieckie represje wobec Polaków niosących pomoc Żydom – represje zastosowane przez okupantów niemieckich wobec obywateli polskich pochodzenia nieżydowskiego, którzy udzielali pomocy Żydom prześladowanym i eksterminowanym przez III Rzeszę w latach 1939–1945. Zarządzenia władz okupacyjnych, a w szczególności rozporządzenie generalnego gubernatora Hansa Franka z 15 października 1941 roku, przewidywały karę śmierci dla każdego Polaka, który udzieli schronienia Żydowi lub pomoże mu w inny sposób. W praktyce wachlarz kar stosowanych wobec osób pomagających Żydom był szeroki, obejmował grzywnę, konfiskatę mienia, pobicie, uwięzienie, zesłanie do obozu koncentracyjnego i karę śmierci. W związku ze stosowaną przez okupantów zasadą odpowiedzialności zbiorowej ofiarą represji padały rodziny opiekunów, a niekiedy także całe lokalne społeczności. Liczba Polaków straconych przez Niemców za udzielanie pomocy Żydom nie została dotąd precyzyjnie ustalona. Najbardziej ostrożne szacunki mówią o kilkuset zamordowanych.

zajawka

Asahi – okręt liniowy, przeddrednot Cesarskiej Marynarki Wojennej Wielkiej Japonii z końca XIX w. Został zaprojektowany i zbudowany w Wielkiej Brytanii. Został okrętem flagowym głównych sił japońskich. Uczestniczył we wszystkich ważniejszych starciach morskich podczas wojny rosyjsko-japońskiej (1904–1905), odnosząc lekkie uszkodzenia w czasie bitew. „Asahi” nie wziął udziału w działaniach wojennych w czasie I wojny światowej, ale uczestniczył w interwencji syberyjskiej w 1918 roku. Przeklasyfikowany na okręt obrony wybrzeża w 1921 roku, „Asahi” został dwa lata później rozbrojony, zgodnie z postanowieniami traktatu waszyngtońskiego. Po wybuchu II wojny chińsko-japońskiej przywrócono „Asahi” do czynnej służby pod koniec 1937 roku i wykorzystywano jako transportowiec dla wojska. Podczas rejsu, 26 maja 1942, został storpedowany i zatopiony przez okręt podwodny USS „Salmon”.

zajawka

Brachytrachelopan – wymarły rodzaj dinozaura, zauropoda z rodziny dikreozaurów. Jego najbliższym krewnym był dikreozaur. Wyróżnia się pojedynczy gatunek Brachytrachelopan mesai. Dinozaur ten cechował się nietypowo jak na zauropoda niewielkimi rozmiarami i krótką szyją. Zamieszkiwał obszar współczesnej Patagonii w jurze późnej. Jego szczątki znalazł Daniel Mesa podczas poszukiwania zaginionej owcy, wśród piaskowców formacji Cañadón Cálcareo, czemu zwierzę zawdzięcza swą nazwę naukową.

zajawka

Admirał Fłota Sowietskogo Sojuza Kuzniecow – radziecki, następnie rosyjski lotniskowiec, znajdujący się w służbie od 1991; klasyfikowany oficjalnie jako ciężki krążownik lotniczy (TAWKR). Jest to pierwszy i jedyny klasyczny lotniskowiec ukończony dla marynarki ZSRR lub Rosji. W momencie wejścia do służby był największym okrętem zbudowanym w Europie (wyporność maksymalna 61 390 t, długość 306,45 m). Wyróżnia się tym, że jako pierwszy lotniskowiec przystosowany jest do operowania z niego nowoczesnych samolotów odrzutowych konwencjonalnego startu bez użycia katapulty, przy pomocy skoczni (system STOBAR). Z powodu braku katapult, pomimo swojej wielkości, okręt dysponuje jednak umiarkowaną siłą bojową, gdyż asortyment przenoszonych samolotów i ich uzbrojenia jest ograniczony. Na gotowości bojowej okrętu przez większość służby negatywnie odbijały się również kłopoty finansowe Rosji, i pomimo możliwości przenoszenia do 50 statków powietrznych, w praktyce bazuje na nim nie więcej niż 30 samolotów i śmigłowców.

zajawka

ORP Grom – niszczyciel typu Grom, wybudowany na zamówienie Marynarki Wojennej RP przez stocznię John Samuel White & Co. Ltd z Cowes w latach 1935–1937. Polską banderę podniesiono na nim 11 maja 1937 roku. W okresie przedwojennym uczestniczył w trzech kurtuazyjnych wizytach w portach zagranicznych, reprezentując Marynarkę Wojenną RP. Realizując plan „Peking” przedostał się we wrześniu 1939 roku wraz z dwoma innymi polskimi niszczycielami do Wielkiej Brytanii. Podczas II wojny światowej pełnił służbę patrolową i ochraniał konwoje na wodach wokół Wysp Brytyjskich oraz na Morzu Północnym. W trakcie służby wojennej okręt przebył 15 000 Mm. Uczestniczył w 20 patrolach operacyjnych, eskortował pięć konwojów przybrzeżnych i sześć pełnomorskich. Siedmiokrotnie atakował nieprzyjacielskie okręty, dwukrotnie odpierał ataki lotnicze.