Wikipedia:Artykuły na medal/Październik 2010

zajawka

Obłok Oorta – hipotetyczny sferyczny obłok składający się z lodu, pyłu, gazów i planetoid obiegających Słońce w odległości od 300 do 100 000 j.a. Rozciąga się on do około jednej czwartej odległości do Proxima Centauri i około tysiąckrotnie dalej niż Pas Kuipera i dysk rozproszony – gdzie krążą znane obiekty transneptunowe. Zewnętrzne granice Obłoku Oorta wyznaczają granicę grawitacyjnej dominacji Układu Słonecznego. Choć dotychczas nie ma potwierdzonych bezpośrednich obserwacji Obłoku Oorta, jego istnienia mają dowodzić komety długookresowe i wiele obiektów z grupy centaurów Spośród kilkuset planetoid, zaobserwowanych dotychczas za orbitą Neptuna, cztery mogą stanowić część Obłoku Oorta: 90377 Sedna, 2000 CR₁₀₅, 2006 SQ₃₇₂ i 2008 KV₄₂.

zajawka

Cmentarz prawosławny na Woli – znajduje się w Warszawie na Woli, przy ul. Wolskiej. Jest jedyną warszawską nekropolią przeznaczoną dla osób wyznania prawosławnego, od lat 70. XX wieku możliwe są na niej również pochówki katolickie. W osobnej kwaterze znajdują się przeniesione w latach 60. XX stulecia nagrobki staroobrzędowców przeniesione z cmentarza na Kamionku. Założony w 1834 ukazem carskim na terenach reduty wolskiej. Wybór miejsca na cmentarz prawosławny miał wymiar polityczny – o redutę toczone były walki w czasie szturmu rosyjskiego na Warszawę, ostatniej bitwy powstania listopadowego.Cmentarz zajmuje teren 13,3 ha. Spośród kilku tysięcy nagrobków kilkaset posiada znaczną wartość artystyczną.

zajawka

Obóz Internowania nr 6 w Aleksandrowie Kujawskim – polski obóz internowania przeznaczony dla żołnierzy armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, powstały w konsekwencji postanowień polsko-radzieckiej umowy rozejmowej z 12 października 1920, przegranej militarnej wojsk Armii URL z Armią Czerwoną, która nastąpiła w listopadzie 1920 r. i internowania żołnierzy Armii URL na terenie Polski. Działał oficjalnie do 9 października 1921. Obóz, przewidywany początkowo dla trzech tysięcy żołnierzy, na przestrzeni niecałego roku istnienia mieścił w szczytowym momencie 3565 osób, przez większość czasu funkcjonowania ponad 3000 internowanych. Rozlokowany został w barakach wzniesionych przez wojsko niemieckie w 1914 lub 1915. Internowani w większości byli oficerami i żołnierzami 6 Siczowej Dywizji Strzelców (największa grupa), 4 Dywizji Kijowskiej oraz 3 Żelaznej Dywizji Armii URL. Komendantem obozu powołanym przez polskie władze wojskowe był mjr Alfred Jogiel, zaś wewnętrznym komendantem ukraińskim – gen. Marko Bezruczko, uprzednio dowódca 6 Dywizji.

zajawka

Państwowe godło Republiki Białorusi – oficjalny państwowy symbol suwerennej Republiki Białorusi. Zatwierdzone zostało 7 czerwca 1995 roku przez prezydenta Republiki Białorusi, Alaksandra Łukaszenkę. Zastąpiło herb z wizerunkiem Pogoni, używany od 1991 roku. Za wzór dla godła Białorusi posłużyło godło Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Godło przedstawia zielony kontur Republiki Białorusi na tle złotych promieni słońca nad kulą ziemską. Nad konturem znajduje się czerwona pięciopromienna gwiazda. Z lewej i prawej stron kontur opasany jest wiankiem ze złotych kłosów, przeplecionych kwiatami koniczyny i lnu. Kłosy owinięte są wstążkami w barwach państwowej flagi Republiki Białorusi. Na dole widnieje złoty napis „Republika Białorusi”.

zajawka

Atom – podstawowy składnik materii. Składa się z małego dodatnio naładowanego jądra o dużej gęstości i otaczającej go chmury elektronowej o ujemnym ładunku elektrycznym. Atomy mają rozmiary rzędu 10⁻¹⁰ m i masę rzędu 10⁻²⁶ kg. Można je obserwować jedynie przy użyciu specjalnych urządzeń, takich jak skaningowy mikroskop tunelowy. Ponad 99,9% masy atomu jest zawarte w jego jądrze. Jądro atomowe zbudowane jest z nukleonów: protonów o dodatnim ładunku elektrycznym i elektrycznie obojętnych neutronów. Chmurę elektronową tworzą elektrony związane z jądrem przez oddziaływanie elektromagnetyczne. To samo oddziaływanie pozwala atomom łączyć się w cząsteczki.

zajawka

Wachlarzówka smolista – gatunek ptaka z rodziny wachlarzówek (Rhipiduridae), tubylczego dla Australii, Nowej Gwinei, Wysp Salomona, Archipelagu Bismarcka i wschodniej Indonezji. Łatwo rozpoznawalny ptak, pospolity na większości obszaru występowania. Zamieszkuje wiele siedlisk, unika gęstych lasów. Mierzy 19–21,5 cm. Ubarwienie wachlarzówki jest kontrastowe – górne części ciała prawie całkowicie czarne, brzuch biały. Obie płcie upierzone podobnie. Wyróżniane są trzy podgatunki: R. l. leucophrys z centralnej i południowej Australii, mniejszy R. l. picata z północnej Australii oraz większy R. l. Melaleuca z Nowej Gwinei i wysp położonych w jej sąsiedztwie. Gatunek należy do rodziny wachlarzówek, rodzaju Rhipidura. Zalicza się do podrzędu śpiewających. Według dawniejszej klasyfikacji należał do rodziny dziwogonów, jednak w 2008 L. Christidis i W.E. Boles podnieśli wachlarzówki do rangi rodziny.

zajawka

Rewolucja w Kirgistanie w 2010 roku – publiczne wystąpienia zwolenników opozycji protestujących przeciw polityce prezydenta Kurmanbeka Bakijewa, skutkiem których był upadek jego rządów i przejęcie władzy przez rząd tymczasowy na czele z Rozą Otunbajewą, deklarujący zamiar zmiany konstytucji i wprowadzenia w kraju systemu parlamentarnego. Demonstracje rozpoczęły się 6 kwietnia 2010 w mieście Tałas i doprowadziły do starć ze służbami bezpieczeństwa. W kolejnym dniu ogarnęły pozostałe miasta. W wyniku szturmu na pałac prezydencki w stolicy i zamieszek z policją zginęło 85 osób, a ponad 1500 zostało rannych. Po opanowaniu przez protestujących najważniejszych budynków państwowych, prezydent Bakijew opuścił stolicę.

zajawka

Merkury – najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako planeta wewnętrzna znajduje się zawsze bardzo blisko Słońca, dlatego jest trudna do obserwacji. Mimo to należy do planet widocznych gołym okiem i była znana już w starożytności. Ukształtowaniem powierzchni Merkury przypomina Księżyc: są na nim liczne kratery uderzeniowe i praktycznie pozbawiony jest atmosfery. Temperatura powierzchni waha się od −183 °C do 427 °C. W przeciwieństwie do Księżyca, planeta ma jednak duże żelazne jądro, generujące pole magnetyczne o natężeniu stokrotnie mniejszym od natężenia ziemskiego pola magnetycznego.