Wikipedia:Artykuły na medal/Październik 2009

zajawka

Hatteria (Sphenodon) – rodzaj gada z rodziny hatteriowatych (Sphenodontidae) występującego endemicznie na Nowej Zelandii. Mimo iż wyglądem najbardziej przypomina jaszczurkę, w rzeczywistości reprezentuje odrębną linię ewolucyjną lepidozaurów – sfenodonty. Dwa gatunki hatterii są jedynymi współczesnymi przedstawicielami tej grupy. Ich najbliżsi krewni to łuskonośne (jaszczurki, amfisbeny i węże). Z tego powodu hatteria wzbudza zainteresowanie naukowców badających ewolucję jaszczurek i węży oraz rekonstruujących wygląd i zwyczaje najwcześniejszych diapsydów. Hatterię uznaje się za zagrożoną wyginięciem od 1895. Jak wiele nowozelandzkich zwierząt, zagrażają jej utrata siedlisk oraz introdukcja drapieżników, jak szczur pacyficzny.

zajawka

Sąsiad dziwaczek lub natręt; Metoecus paradoxus – gatunek chrząszcza z rodziny wachlarzykowatych. Występuje w niemal całej Europie, na Kaukazie i w Japonii. W cyklu życiowym tego gatunku występuje typowe nadprzeobrażenie (hipermetamorfoza). Larwy tego chrząszcza są parazytoidami os. Wnikają do gniazd os i żywią się ich czerwiami. Dorosłe osobniki (imagines) osiągają od 8 do 12 mm długości. Po wyjściu z gniazd os nie przyjmują pokarmu, łączą się w pary w celu rozmnożenia i wkrótce giną.

zajawka

Konwój GP55 – aliancki konwój morski płynący z Sydney do Brisbane w czerwcu 1943 podczas II wojny światowej. Składał się z dziesięciu statków handlowych i trzech okrętów desantowych w eskorcie pięciu trałowców. Japoński okręt podwodny I-174 zaatakował konwój 16 czerwca i zatopił transportowiec US Army „Portmar” oraz uszkodził USS LST-469. Kontratakując, dwa trałowce zaatakowały I-174, ale tylko lekko go uszkodziły. Australijskie siły zbrojne po ataku intensywnie poszukiwały I-174, błędnie uważając, że został on ciężko uszkodzony. Poszukiwania nie odniosły sukcesu i ujawniły niedostatki w komunikacji pomiędzy australijską marynarką wojenną (Royal Australian Navy, RAN) i lotnictwem (Royal Australian Air Force, RAAF).

zajawka

Pożar Reichstagu – pożar gmachu parlamentu Rzeszy (niem. Reichstagsgebäude) w Berlinie w nocy z 27 na 28 lutego 1933. Budynek parlamentu Rzeszy został najprawdopodobniej podpalony. O podpalenie to oskarżono holenderskiego komunistę Marinusa van der Lubbego, ujętego na miejscu zdarzenia oraz prominentnych działaczy partii komunistycznej i członków Kominternu. Okoliczności pożaru do dziś nie zostały wyjaśnione. Pożar ten został wykorzystany do pełnego przejęcia władzy w Republice Weimarskiej przez NSDAP i przekształcenia republiki parlamentarnej w monopartyjne policyjne państwo totalitarne.

zajawka

Rajd na Saint-Nazaire – atak brytyjskich sił specjalnych na niemiecką bazę morską we francuskim porcie Saint-Nazaire podczas II wojny światowej. Akcja została przeprowadzona w nocy 28 marca 1942 roku połączonymi siłami Royal Navy i komandosów British Army. Jej głównym celem był suchy dok – ówcześnie największy na świecie i jedyny na okupowanym atlantyckim wybrzeżu zdolny pomieścić niemiecki pancernik „Tirpitz”. Rajd zakończył się brytyjskim sukcesem – suchy dok został wyłączony z użytku na następne 5 lat. Został jednak okupiony ciężkimi stratami. Zaledwie 3 z 18 okrętów, które wzięły udział w ataku, powróciły do Wielkiej Brytanii. Spośród ponad 250 komandosów tylko nielicznym udało się uniknąć śmierci lub niemieckiej niewoli.

zajawka

Eurofighter Typhoon – dwusilnikowy samolot wielozadaniowy zbudowany w układzie kaczki przez konsorcjum trzech europejskich producentów lotniczych – Alenia Aeronautica, BAE Systems i EADS – współpracujących w ramach holdingu Eurofighter GmbH założonego w 1983 roku. Projekt samolotu jest podobny do opracowanych w tym samym okresie myśliwców generacji 4,5 – francuskiego Dassault Rafale i szwedzkiego Saab JAS-39 Gripen. W 2008 r. Eurofighter Typhoon znajdował się na uzbrojeniu 6 państw europejskich. Ponadto Arabia Saudyjska podpisała kontrakt o wartości około 6,4 miliarda euro na dostawę 72 maszyn tego typu. Do maja 2008 roku zbudowano 146 Typhoonów a koszt każdego szacuje się na około 88,4 miliona euro.