Wilhelm Johann Carl Eduard Stieber (ur. 3 maja 1818, Merseburg – zm. 29 stycznia 1882, Berlin) – niemiecki doradca kanclerza Ottona von Bismarcka, szef pruskiej Feldsicherheitspolizei (pol. Polowej Policji Bezpieczeństwa), później niemieckiego wywiadu.

Początki pracy w policji

edytuj

Początkowo Wilhelm Stieber planował zostać duchownym luterańskim, później w latach 1845–1850 prowadził kancelarię adwokacką, specjalizująca się w sprawach kryminalnych, pracując zarazem jako informator i szpieg dworu. Swoje sukcesy na sali sądowej zawdzięczał w dużej mierze temu, że był jednocześnie wydawcą czasopisma policyjnego, co umożliwiało mu wgląd w materiały śledztwa i materiał dowodowy oskarżenia. Ujawnienie tego procederu wywołało skandal, przed konsekwencjami którego uchroniło go poparcie króla. Fryderyk Wilhelm IV mianował go wówczas komisarzem policji.

Szpieg caratu

edytuj

Po wstąpieniu na tron Wilhelma I Hohenzollerna, Stieber został zdymisjonowany. Krótko po tym wyjechał do Petersburga, ofiarował swoje usługi carowi Rosji. W latach 1858–1863 zreorganizował tamtejszą tajną policję. Stieber zajmował się również inwigilacją rosyjskich emigrantów politycznych oraz rewolucjonistów w krajach europejskich (do najbardziej znanych misji Stiebera było inwigilowanie przebywającego w Londynie Karola Marksa).

Szpieg Bismarcka

edytuj

Po wyjeździe z Rosji kontynuował działalność wywiadowczą na rzecz Prus. Podczas pobytu w Austrii gromadził dla Ottona von Bismarcka informacje bezcenne wobec zbliżającej się wojny prusko-austriackiej. Później przez osiemnaście miesięcy osobiście kierował zorganizowaną przez siebie siatką szpiegowską w Paryżu.

Wilhelm Stieber był jednym z twórców niemieckiego wywiadu, a w celu prowadzenia działalności szpiegowskiej utworzył rządową agencję propagandowo-informacyjną, zwana Central-Nachrichten-Bureau (pol. Centralne Biuro Wywiadowcze). W swojej pracy powszechnie posługiwał się prowokacją. Z jego inicjatywy wywiad stał się jedną z integralnych funkcji pruskiego (później niemieckiego) sztabu generalnego – późniejszy oddział III b Sztabu Generalnego Cesarskiej Armii Niemieckiej. Ta naśladowana przez inne państwa innowacja dała początek nowoczesnym strukturom organizacyjnym europejskich służb wywiadowczych.

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Polmar N., Allen T. B., Księga szpiegów. Encyklopedia. Wyd. Magnum, Warszawa 2000
  • Stanisław Lewicki: Szpiedzy Kajzera i Hitlera. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1978, s. 3-33.