Witold Lis-Olszewski
Witold Józef Lis-Olszewski ps. „Markiewicz”, „Wiktor”, „Józef Nowak”, „Wojciech Leopolita” (ur. 8 października 1905 we Lwowie, zm. 21 kwietnia 1986 w Warszawie) – polski adwokat, działacz opozycji w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Oficer Wojska Polskiego II RP i Armii Krajowej.
.png) Witold Lis-Olszewski (przed 1939) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Tytuł naukowy |
doktor |
| Alma Mater | |
| Małżeństwo |
Henryka |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 8 października 1905 we Lwowie[1] w rodzinie adwokackiej. Uczył się we lwowskich szkołach, w 1923 zdał egzamin dojrzałości. Odbył roczną służbę wojskową. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 w korpusie oficerów rezerwy artylerii. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto. Posiadał przydział w rezerwie do 6 Dywizjonu Artylerii Konnej w Stanisławowie[2].
Następnie wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie uzyskując w 1927 tytuł magistra. W 1931 zdał egzamin sędziowski. 17 marca 1932 został mianowany asesorem sądowym w okręgu Sądu Apelacyjnego we Lwowie[3]. W 1932 został sędzią grodzkim w Skolem, a rok później przeniósł się do Prokuratury przy Sądzie Okręgowym w Stryju. W tym okresie uzyskał stopień doktora prawa. Był także prokuratorem w Stanisławowie[1]. W 1937 przeniósł się do Prokuratury w Radomiu jako podprokurator, które to stanowisko pełnił do czasu założenia kancelarii adwokackiej. Na listę adwokatów izby warszawskiej z siedzibą w Radomiu został wpisany we wrześniu 1942. 7 września 1945 uchwałą tymczasowego zarządu Izby Adwokackiej w Warszawie został dopuszczony do wykonywania zawodu z siedzibą w Warszawie. Był członkiem Komisji do spraw Nadużywania Psychiatrii przy Światowym Stowarzyszeniu Psychiatrów w Genewie[1].
Po wybuchu II wojny światowej czasie kampanii wrześniowej został zmobilizowany w 1 Dywizjonie Artylerii Konnej. Wówczas brał udział w walkach w obronie Lwowa[1]. Podczas okupacji niemieckiej w konspiracji. Przystąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej, potem do Armii Krajowej. Był komendantem Okręgu Radomskiego AK, członkiem Komendy Głównej AK[1]. Jako przedstawiciel Delegatury Rządu RP na Kraj za działalność niepodległościową był ścigany przez Gestapo i Abwehrę. W 1944 brał udział w walkach o Lwów[1]. Był wiceprezesem Głównej Komisji Likwidacyjnej przy Delegaturze RP w Warszawie[1].
W procesie politycznym wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 21 stycznia 1950 w sprawie SR 42/50 prowadzonej przez majora Zbigniewa Furtaka został skazany na pięć lat więzienia oraz przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa z równoczesnym pozbawieniem publicznych i obywatelskich praw na okres lat pięciu. Rozprawa była tajna, bez dostępu i udziału obrońcy, w „procesie kiblowym”. Został oskarżony o rzekomy udział w wywiadzie gospodarczym na szkodę Polski Ludowej. Nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. Został osadzony w Zakładzie Karnym we Wronkach w jednej celi z Wiesławem Chrzanowskim[1][4]. W więzieniu przetrzymywany w tragicznych warunkach. Później został zrehabilitowany.
Po wyjściu z więzienia często nie dopuszczany do wykonywania zawodu. Na dłuższe okresy skreślany z listy adwokackiej, zmuszany do zawieszania działalności adwokackiej powracał do wykonywania zawodu. Podejmował się obrony osób oskarżanych w procesach politycznych[1], ze względu na przekonania religijne, wielokrotnie występował w obronie Świadków Jehowy oraz innych wyznań. Utworzył własny zespół adwokacki, który w okresie zakazu działalności Świadków Jehowy w Polsce bronił członków tego wyznania w około 30 procesach miesięcznie[5]. Mimo niechętnej mu postawy ministra sprawiedliwości władze samorządowe adwokatury starały się go ochraniać. Był członkiem Warszawskiej Izby Adwokackiej.
Był zaangażowany w działalność opozycji politycznej. Należał do grona współpracowników Komitetu Obrony Robotników[6], był doradcą prawnym biura interwencyjnego KOR[1]. Bronił ludzi skrzywdzonych przez system polityczny. Był też inwigilowany przez Służbę Bezpieczeństwa[7].
Współpracował z emigracyjnym Kołem Lwowian w Londynie[1]. Odwiedzał jego współpracowników w Londynie, a na łamach organu prasowego tej organizacji, posługując się pseudonimem „Wojciech Leopolita” publikował wiersze przesycone tęsknotą za utraconym Lwowem[1].
Był żonaty z Henryką, z domu Machnicką[8]. Zmarł 21 kwietnia 1986 w Warszawie[1]. Został pochowany na cmentarzu Bródnowskim 28 kwietnia 1986 (kwatera 37E-5-24).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie (2006)[9].
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – pośmiertnie (11 listopada 1986, za pracę niepodległościową w organizacjach podziemnych Armii Krajowej)[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Z żałobnej karty, „Biuletyn”, Nr 51, Koło Lwowian w Londynie, czerwiec 1986, s. 59.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 145, 660.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 219, poz. 251
- ↑ Muzeum Powstania Warszawskiego, Wiesław Chrzanowski [online], 1944.pl, 10 maja 2007 [dostęp 2015-01-29].
- ↑ Watchtower, Jehowa hojnie nagradza tych, którzy trzymają się Jego dróg, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, 1 sierpnia 2005, s. 16–20.
- ↑ PAP, Biuro Interwencyjne KOR [online], gazeta.pl/, 22 września 2011 [dostęp 2015-01-28].
- ↑ Tygodnik Powszechny. Katolickie Pismo Społeczno-Kulturalne, Pół wieku życia w teczkach opisane [online], tygodnik.com.pl [dostęp 2015-01-28].
- ↑ Archiwum Ośrodka Karta, Kolekcja osobista Witolda Lis-Olszewskiego [online], karta.org.pl/ [dostęp 2015-01-28].
- ↑ „Spotkanie po latach” - uroczystości z okazji 30-lecia KOR w Pałacu Prezydenckim. prezydent.pl, 23 września 2006. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 60, Nr 4 z 11 listopada 1986.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Andrzej Bąkowski. Adwokat Witold Lis-Olszewski i jego kat. „Palestra”, 3-4/2008.