Wojna Emboabas
Wojna Emboabas (port. Guerra dos Emboabas) – konflikt pomiędzy bandeirantes z rejonu São Paulo a poszukiwaczami złota z innych części Brazylii (emboabas), który miał miejsce w latach 1707-09 na terenie dzisiejszego stanu Minas Gerais w Regionie Południowo-Wschodnim. Strony konfliktu walczyły o kontrolę nad nowo odkrytymi złożami złota w regionie.
| Powstania w Ameryce Łacińskiej | |||
| |||
| Czas |
1707-09 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
Zwycięstwo emboabas | ||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Tło historyczne
edytujDo połowy XVII wieku jedną z podstaw brazylijskiej gospodarki był cukier, pochodzący z plantacji trzciny cukrowej w Regionie Północno-Wschodnim. Jednak po pokonaniu i wypędzeniu Holendrów z Brazylii w 1654 roku, przenieśli się oni na Karaiby i tam zakładali własne plantacje. Brazylijski cukier przegrywał konkurencję z cukrem wytwarzanym na Karaibach. Doprowadziło to do kryzysu ekonomicznego na Północnym Wschodzie Brazylii, która była wówczas portugalską kolonią.[1]
W drugiej połowie XVII wieku, szukając nowych źródeł zysków, Portugalia wspierała wyprawy, których celem było poszukiwanie metali szlachetnych. Do najbardziej aktywnych poszukiwaczy należeli bandeirantes z terenów dzisiejszego stanu São Paulo. W 1674 roku Fernão Dias Pais odkrył szlak prowadzący do interioru stanu Minas Gerais, a kilka lat później Bartolomeu Bueno da Silva wyznaczył trasę prowadzącą do Goiás i Mato Grosso. Jednak prawdziwa gorączka złota zaczęła się w 1698 roku, kiedy Antônio Dias de Oliveira odkrył pierwsze złoża w regionie dzisiejszego miasta Ouro Preto.[2]
Bandeirantes z São Paulo, którzy dokonali pierwszych odkryć, uważali, że to im należy się monopol na wydobycie złota. Odmiennego zdania były władze portugalskie, które zamierzały wykorzystać złoża do wzbogacenia całego swojego imperium.[3] Co więcej, wieści o odkryciu złota na południu Brazylii, szybko rozprzestrzeniły się po całym kraju i wkrótce w te rejony zaczęli ściągać liczni przybysze z innych części kolonii, a także Portugalczycy z Europy.[2]
Nazwa
edytujNazwa konfliktu pochodzi od pejoratywnego określenia przybyszów: emboabas. W języku Indian tupi ten termin oznacza ptaka z opierzonymi nogami. Poszukiwacze złota ściągający do São Paulo z innych części Brazylii nosili wysokie buty, przypominające opierzone nogi ptaka, dlatego bandeirantes nazywali ich emboabas. Sami, w odróżnieniu od przybyszów, przeważnie chodzili boso.[2]
Przebieg konfliktu
edytuj
W roku 1707 na terenach, gdzie odkryto złoto, rywalizowały ze sobą dwie grupy: bandeirantes pod przywództwem Manuela de Borba Gato oraz emboabas (napływowi) dowodzeni przez Portugalczyka Manuela Nunesa Vianę. Obydwie grupy zakładały własne osady w pobliżu kopalni złota i dochodziło między nimi do licznych potyczek.[4] Najbardziej krwawym epizodem w Wojnie Emboabas było Capão de Traição - incydent nazwany od miejsca położonego w okolicach dzisiejszych miejscowości São João del Rei i Tiradentes, w którym ok. 300 paulistas zostało otoczonych przez większe siły emboabas. Osaczonym złożono obietnicę, że w zamian za poddanie się, zostanie im darowane życie. Gdy bandeirantes złożyli broń, zostali zabici przez emboabas.[5]
Wojna zakończyła się porażką bandeirantes z São Paulo, którzy zostali zmuszeni do wycofania się z regionu i szukania złota w zachodnich obszarach Brazylii. W 1709 roku w konflikt włączył się gubernator Rio de Janeiro, Antônio de Albuquerque Coelho de Carvalho, nakazując przywódcy emboabas Nunesowi Vianie, aby wrócił na swoją plantację w rejonie rzeki São Francisco. Nunes Viana wcześniej mianował się “najwyższym dyktatorem Minas Gerais”.[4][6]
Konsekwencje
edytuj- W 1709 roku władze portugalskie w miejsce kapitanii São Vicente powołały kapitanię o nazwie São Paulo e Minas de Ouro i wyłączyły ją spod jurysdykcji Rio de Janeiro. W 1720 roku uległa ona podziałowi na dwie kapitanie: São Paulo i Minas Gerais.[2]
- Pokonani bandeirantes z São Paulo udali się na zachód w poszukiwaniu nowych złóż i eksplorowali tereny dzisiejszych stanów Goiás i Mato Grosso, zakładając tam nowe kopalnie.[7]
- São Paulo uzyskało status miasta.[4]
- Uregulowano pobór podatków, których wysokość wynosiła 20% od zysków z wydobycia złota.[4]
- Wraz z przejęciem kontroli nad kopalniami w regionie Minas Gerais przez koronę portugalską, zakończyły się lokalne konflikty. Od tego momentu Portugalia decydowała o przyznawaniu złotonośnych działek.[4]
Przypisy
edytuj- ↑ Daniel Arantes Loverde, Crise do Açúcar no Brasil Colonial - resumo, causas, história [online], www.historiadobrasil.net [dostęp 2017-11-26].
- ↑ a b c d Guerra dos Emboabas, „InfoEscola” [dostęp 2017-11-26] (port. braz.).
- ↑ Guerra dos Emboabas - História, causas e consequências - Estudo Prático, „Estudo Prático”, 8 kwietnia 2013 [dostęp 2017-11-26] (port. braz.).
- ↑ a b c d e Movimentos nativistas e de libertação – Guerra dos Emboabas – 1708 – 1709 – Minas Gerais - Só História [online], www.sohistoria.com.br [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Capão da Traição - História do Brasil, „InfoEscola” [dostęp 2017-11-26] (port. braz.).
- ↑ CacauLimão Comunicação Digital, Guerra dos Emboabas - História do Brasil, resumo [online], www.suapesquisa.com [dostęp 2017-11-26].
- ↑ A Guerra dos Emboabas (1708 - 1709) - Brasil Escola [online], Brasil Escola [dostęp 2017-11-26] (port. braz.).