Woluntaryzm (z łac. voluntaswola) – termin wprowadzony przez Ferdinanda Tönniesa[1], oznaczający zespół poglądów szczególnie akcentujących rolę woli w etyce i życiu ludzkim. W woluntaryzmie wola jest najwyższą władzą człowieka[2].

Woluntaryzm przeciwstawia się intelektualizmowi (akcentującemu szczególnie rozum) oraz sentymentalizmowi (akcentującemu szczególnie uczucia i intuicję).

Filozofia

edytuj

W historii filozofii rolę woli szczególnie akcentowali:

  • Immanuel Kant, według którego od charakteru woli zależy wartość moralna czynów,
  • Duns Szkot, według którego normy prawdy i dobra zależą od woli Bożej i jako takie mogą być przez Boga zmieniane. Duns Szkot przeciwstawiał się w ten sposób intelektualizmowi tomistycznemu. Podobne poglądy prezentował William Ockham (pocz. XIV w.).
  • Arthur Schopenhauer głosił, że wola jest szczególnym rodzajem nadrzędnej rządzącej światem siły.

Woluntaryzm występuje najczęściej w różnych wersjach pragmatyzmu, obecny jest np. u Williama Jamesa, w pewnej mierze w duchowości i etyce jezuickiej[potrzebny przypis].

Przypisy

edytuj
  1. woluntaryzm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-28].
  2. Michel Esparza, Miłość i szacunek do samego siebie, s. 107. Promic, Warszawa 2012.

Linki zewnętrzne

edytuj