Wyżyny Islandii
Hálendið (isl. wyżyny) – teren na Islandii w centralnej części wyspy obejmujący ziemie położone około 400–500 m n.p.m. Tereny te zajmują około 75% wnętrza wyspy i są w większości pustynią powulkaniczną. Wyżyny zajmują około 40 tysięcy km², co stanowi około 40% całej wyspy[1].
Warunki naturalne edytuj
_01.jpg)
Tereny Hálendið są wystawione na działanie bardzo silnych czynników atmosferycznych, takich jak susza i silne wiatry. Większość terenu jest pustynią kamienną składającą się z powulkanicznych resztek. Występują tu także jeziora polodowcowe oraz lodowce. Na większości terenu nie występuje żadna roślinność ze względu na brak wody i surowy klimat. Jedynie w nielicznych miejscach znajdują się bagienne tereny porośnięte trawą. Czasem występują tu nieliczne rośliny zielne, takie jak np. lepnica bezłodygowa lub chamaenerion latifolium[2][3].
Elementy Hálendið edytuj
W Hálendið wydzielane są pewne charakterystyczne formy rzeźby terenu, które mają swoje islandzkie nazwy[4].
Háls edytuj
Pojęciem Háls określane są grzbiety, które przypominają grzbiety górskie, lecz leżą na terenie wyżyn[4].
Heiði edytuj
Heiði są to płaskowyże niezamieszkane przez człowieka, czasem wykorzystywane jako pastwiska, jeśli znajdują się w pobliżu zamieszkanych terenów. Terminem heiði określane są także przejazdy drogowe przez przełęcze prowadzące poprzez Hálendið[4].
Miðhálendið edytuj
Miðhálendið są to centralnie położone góry o wysokości bezwzględnej przekraczającej 500 m. Charakteryzują się one odmiennym krajobrazem niż wyżyny[4].
Jökull edytuj
Terminem jökull określa się znajdujące się na Islandii lodowce. Większość z nich znajduje się na terenie wyżyn. Największe z nich to Vatnajökull, Langjökull, Hofsjökull oraz Mýrdalsjökull. Łącznie zajmują one 10 500 km²[5].
Drogi edytuj
Przejazd przez islandzkie wyżyny odbywa się jedynie przez wytyczone górskie szlaki. Jest on regulowany przez przepisy, tj. może odbywać się jedynie w czasie lata (od czerwca do sierpnia), a na większości tras istnieje zakaz wjazdu dla samochodów bez napędu na cztery koła. Drogi te (o kategorii F) nie są utwardzone ani oznakowane. Nie występują na nich także mosty, a przeprawa przez rzeki odbywa się brodem rzeki. W przypadku złych warunków atmosferycznych przejazd przez wyżyny jest zabroniony, a informacja na ten temat publikowana jest na stronie internetowej przedsiębiorstwa zajmującego się administracją dróg[6][7].
Ochrona środowiska edytuj
Islandzkie wyżyny ze swoją powierzchnią 40 tysięcy km² są największym w Europie terenem nieobjętym działalnością człowieka i jednym z ostatnich takich terenów na kontynencie. Przebiegają przez niego liczne rzeki, znajdują się tu wodospady, a także ponad 20 aktywnych wulkanów. Na terenie wyżyn funkcjonują parki narodowe Vatnajökull (w którego skład wchodzą dawne parki narodowe Jökulsárgljúfur i Skaftafell) oraz częściowo Þingvellir[8][9].
Przypisy edytuj
- ↑ Hálendið - Iceland National Park [online], Hálendið - Iceland National Park [dostęp 2018-12-01] (isl.).
- ↑ Wildlife and Animals in Iceland - Guide to Iceland, „Guide to Iceland”, 19 lutego 2013 [dostęp 2018-12-01] (ang.).
- ↑ David Leffman, James Proctor, The Rough Guide to Iceland, Rough Guides, 2004, ISBN 978-1-84353-289-7.
- ↑ a b c d Sveitarfélagið - Borgarbyggð, „Borgarbyggð” [dostęp 2018-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2011-04-26] (isl.).
- ↑ Helgi Björnsson, The Glaciers of Iceland: A Historical, Cultural and Scientific Overview, Springer, 4 października 2016, ISBN 978-94-6239-207-6 [dostęp 2018-12-01] (ang.).
- ↑ http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090814133322/www.vegagerdin.is/vefur2.nsf/Files/Vegakerfid_english/$file/ATTRJY5V.pdf
- ↑ Road conditions in Iceland [online], The Icelandic Road and Coastal Administration [dostęp 2018-12-01] (ang.).
- ↑ UNESCO World Heritage Centre, Þingvellir National Park [online], whc.unesco.org [dostęp 2018-12-01] (ang.).
- ↑ Vatnajokull National Park, About the National Park - Vatnajokull National Park, „Vatnajokull National Park” [dostęp 2018-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-06] (ang.).