Wikipedia

Wybory parlamentarne w Finlandii w 2019 roku

Wybory parlamentarne w Finlandii (fiń. Eduskuntavaalit 2019, szw. Riksdagsvalet i Finland 2019) odbyły się 14 kwietnia 2019[1].

Finlandia
Godło Finlandii
Ten artykuł jest częścią serii:
Ustrój i polityka
Finlandii
Ustrój polityczny
Konstytucja
Władza ustawodawcza
Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
Samorząd terytorialny
Partie polityczne
Polityka zagraniczna

Podłoże edytuj

Po wyborach z 2015 roku rząd został utworzony przez trójpartyjną koalicję centroprawicową, złożoną z Partii Centrum, Partii Finów i Partii Koalicji Narodowej[2]. 28 maja 2015 roku parlament udzielił wotum zaufania premierowi Juha Sipilä stosunkiem głosów 128 do 62[3].

Kryzys rządowy w 2017 roku edytuj

10 czerwca 2017 "Partia Finów" wybrała Jussi Halla-aho na nowego lidera partii, po tym jak długoletni przywódca Timo Soini postanowił ustąpić. Po rozmowach między trzema przywódcami koalicyjnymi Sipilä i minister finansów Petteri Orpo ogłosili, że nie będą już współpracować w koalicyjnym rządzie z Partią Finów. Upadek rządu został zażegnany 13 czerwca, kiedy dwudziestu deputowanych odeszło z grupy parlamentarnej Partii Finów, tworząc zręby partii "Błękitna Przyszłość". Jedna posłanka (Kike Elomaa) powróciła później do Partii Finów, a poseł (Kaj Turunen) przeszedł do "Partii Koalicji Narodowej". 30 czerwca do Partii Koalicji Narodowej przeszła niezależna posłanka Veera Ruoho (opuściła Partię Finów po wyborze Halla-aho na lidera). Rząd Sipilä zachował większość w parlamencie, ponieważ Błękitna Przyszłość została nowym członkiem koalicji po przejściu Partii Finów do opozycji[4].

8 marca 2019 premier Sipilä wobec niemożności przeprowadzenia reformy służby zdrowia podał się do dymisji. Jednak tego samego dnia prezydent Sauli Niinistö mianował go szefem rządu tymczasowego. Kilku fińskich analityków politycznych (m.in. Thomas Karv, Teivo Teivainen) zinterpretował jego rezygnację jako ruch strategiczny. W ten sposób Partia Centrum może się odrodzić w sondażach[5].

Kampania edytuj

Po skandalu związanym z wykorzystywaniem seksualnym dzieci w Oulu przez imigrantów[6] poparcie dla antyimigracyjnej "Partii Finów" wzrosło z około 8,5% do 9% pod koniec 2018 roku. Osiągając ostatecznie ~17,5% w wyborach parlamentarnych.

Socjaldemokraci zaproponowali podniesienie podatków w celu sfinansowania hojnego systemu opieki społecznej[7]. Wśród poruszanych tematów znalazły się edukacja, sprawiedliwe życie zawodowe, zmniejszanie nierówności, walka ze zmianami klimatu[8]

Liga Zielonych w trakcie kampanii skupiła się na zagadnieniach dotyczących klimatu, edukacji, eliminacji ubóstwa[9].

Główne tematy na których skupił się Ruch Teraz dotyczyły gospodarki rynkowej, zmiany klimatu, indywidualnego uznania, demokracji elektronicznej i miłości do UE[10][11].

Ruch Siedmiu Gwiazd prowadził swoją kampanię pod hasłem "Zdrowa Finlandia" (fiń. "Terve Suomi"). Poruszone zagadnienia dotyczyły zachowania niezależność i bezstronność Finlandii, kontrolowanej polityki imigracyjnej i eliminacja ubóstwa[12].

Kampania wyborcza przyniosła „niezwykły poziom agresji”[13], biorąc pod uwagę, że „ataki na polityków są rzadkie w Finlandii”[14]. Pod koniec marca pewien mężczyzna uderzył w klatkę piersiową kandydata "Sojusz Lewicy" Saida Ahmeda, nazywając go niewiernym i pedofilem[15] dzień po tym, jak człowiek noszący logo skrajnie prawicowej grupy antyimigranckiej Żołnierze Odyna (SoO) próbował zaatakować ministra spraw zagranicznych Timo Soini z partii "Błękitna Przyszłość" (fiń. Sininen tulevaisuus).

Kalendarz wyborczy edytuj

Harmonogram wyborów parlamentarnych w 2019 roku[16][17][18]:

Wydarzenie Data
Zwiększenie liczby miejsc w okręgach wyborczych 31.10.2018
Data wpisu do rejestru wyborców (w której gminie i jakim okręgu wyborczym dana osoba jest uprawniona do głosowania) 22.2.2019
Rejestracja komitetów wyborczych 5.3.2019
Losowanie numerów komitetów wyborczych 14.3.2019
Głosowanie wstępne w Finlandii 3–9.4.2019
Głosowanie wstępne za granicą 3–6.4.2019
Dzień wyborów 14.4.2019
Potwierdzenie wyników wyborów 17.4.2019
Nowy parlament rozpoczyna pracę 23.4.2019

System wyborczy edytuj

200 członków Eduskunta wybieranych jest przy użyciu ordynacji proporcjonalnej w 13 okręgach wielomandatowych. Mandaty przydzielone są zgodnie z metodą D'Hondta. Liczba wybranych przedstawicieli jest proporcjonalna do liczby ludności w okręgu na sześć miesięcy przed wyborami. Wyspy Alandzkie mają jednomandatowy okręg wyborczy i własny system partyjny[19][20]. W porównaniu do poprzednich wyborów z 2015 roku, jeden mandat został przeniesiony z Sawonii-Karelii do Uusimaa.

Okręg wyborczy Mandaty  
1. Helsinki 22
2. Uusimaa 36
3. Finlandia Właściwa 17
4. Satakunta 8
5. Wyspy Alandzkie 1
6. Tavastia 14
7. Pirkanmaa 19
8. Finlandia Południowo-Wschodnia 17
9. Sawonia- Karelia 15
10. Vaasa 16
11. Finlandia Środkowa 10
12. Oulu 18
13. Laponia 7

Wyniki wyborów edytuj

 
Partia Głosy % Mandaty +/–
Socjaldemokratyczna Partia Finlandii 546 471 17,73 40   6
Prawdziwi Finowie 538 805 17,48 39   1
Partia Koalicji Narodowej 523,957 17,00 38   1
Partia Centrum 423 920 13,76 31   18
Liga Zielonych 354,194 11,49 20   5
Sojusz Lewicy 251 808 8,17 16   4
Szwedzka Partia Ludowa 139 640 4,53 9 ±0
Chrześcijańscy Demokraci 120 144 3,90 5 ±0
Ruch Teraz 69 427 2,25 1 N
Błękitna Przyszłość 29 943 0,97 0 N
Partia Piratów 19 032 0,62 0 ±0
Koalicja Åland 11 640 0,38 1 ±0
Ruch Siedmiu Gwiazd 11 366 0,37 0 N
Partia Obywatelska 7 645 0,25 0 N
Partia Feministyczna 6 662 0,22 0 N
Partia Liberalna - Wolność Wyboru 5 014 0,16 0 N
Komunistyczna Partia Finlandii 4 305 0,14 0 ±0
Fińska Partia Sprawiedliwości Zwierząt 3 378 0,11 0 N
Partia Niepodległości 2 444 0,08 0 ±0
Najpierw Finowie 2 366 0,08 0 N
Komunistyczna Partia Robotnicza - Za Pokój i Socjalizm 1 240 0,04 0 ±0
Alternatywa dla Wysp Alandzkich, wspólna lista 358 0,01 0 ±0
Niezależni 8 157 0,26 0 –
Razem 3 081 916 100 200 0
Ważne głosy 3 081 916 99,42
Nieważne/puste głosy 17 844 0,58
Łączna liczba oddanych głosów 3 099 760 100
Zarejestrowani wyborcy/frekwencja 4 510 040 68,73
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości - wyniki

Ciekawostki edytuj

  • W wyniku wyborów parlamentarnych mandaty uzyskały 92 kobiety, najwięcej w historii Eduskunty. Poprzedni rekord został ustanowiony w 2011 roku, kiedy to wybranych zostało 85 posłanek[21].
  • Po raz pierwszy w historii wyborów parlamentarnych żadna z partii w głosowaniu nie uzyskała poparcia powyżej 20%[22].
  • Harry Harkimo, były poseł "Partii Koalicji Narodowej, który założył Ruch Teraz dwanaście miesięcy wcześniej, został ponownie wybrany w swoim okręgu wyborczym, dając w ten sposób swojemu ruchowi pierwszego wybranego posła[23]
  • Zgodnie z obowiązującym prawem z rejestru partii prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości usunięte zostały: Komunistyczna Partia Finlandii i Komunistyczna Partia Robotnicza - Za Pokój i Socjalizm. Żadna z tych partii nie wprowadziła dwa razy z rzędu w 2015 i 2019 swoich przedstawicieli do parlamentu, ani nie otrzymała co najmniej 2% całkowitej liczby głosów oddanych w skali kraju[24].

Reakcje powyborcze edytuj

Z powodu najgorszego wyniku wyborczego od 1917 roku Juha Sipilä ogłosił, że będzie przewodniczył Partii Centrum tylko do czasu następnego zjazdu we wrześniu 2019 roku[25].

Formowanie rządu edytuj

11 kwietnia w trakcie telewizyjnej debaty wyborczej Socjaldemokraci, Partia Koalicji Narodowej, Liga Zielonych, Sojusz Lewicy i Szwedzka Partia Ludowa oświadczyli, że odmówią przystąpienia do koalicji rządzącej z partią Prawdziwych Finów. Pomimo stanowiska pięciu partii, przewodniczący Partii Finów Jussi Halla-aho powiedział, że wszystkie partie powinny wykazać się odpowiedzialnością podczas tworzenia koalicji. Oznajmił, że najbardziej odpowiedzialnym sposobem utworzenia koalicji jest włączenie Partii Finów.[26].

Dwa tygodnie później przewodniczący SDP Antti Rinne, lider rozmów na temat utworzenia nowego rządu, wysłał kwestionariusz do każdej z pozostałych stron, aby ocenić ich stanowiska w różnych kwestiach, takich jak dochód podstawowy, negocjacje zbiorowe, zmiany klimatu i reforma służby zdrowia[27].

8 maja na podstawie odpowiedzi i wstępnych rozmów ze wszystkimi partiami Rinne ogłosił, że będzie negocjował utworzenie rządu z Partią Centrum, Ligą Zielonych, Sojuszem Lewicy i Szwedzką Partią Ludową[28]. Negocjacje zakończyły się sukcesem, a nowy rząd rozpoczął funkcjonowanie 6 czerwca (wotum zaufania)[29].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Vuosina 2019-2030 toimitettavat säännönmukaiset vaalit. vaalit.fi/etusivu. [dostęp 2018]. (fiń.).
  2. ↑ Sipilä opts for right-leaning government. yle.fi. [dostęp 2015-05-07]. (fiń.).
  3. ↑ Juha Sipilä valittiin äänin 128-62 pääministeriksi. verkkouutiset.fi. [dostęp 2015-05-28]. (fiń.).
  4. ↑ Hallituskriisi raukesi perussuomalaisten jakautumiseen: monivaiheinen politiikan superpäivä kerrattuna. yle.fi. [dostęp 2017-06-13]. (fiń.).
  5. ↑ Finland’s Sipilä hopes to turn crisis into election reboot. politico.eu. [dostęp 2019-03-10]. (ang.).
  6. ↑ Police probe possible links to child porn in Oulu sex abuse cases. yle.fi. [dostęp 2018-12-07]. (ang.).
  7. ↑ Tehtävämme. news.yahoo.com. [dostęp 2019-03-14]. (ang.).
  8. ↑ SDP. sdp.fi. [dostęp 2019-03-15]. (fiń.).
  9. ↑ Vihreä politiikka. vihreat.fi. [dostęp 2019-03-15]. (fiń.).
  10. ↑ Vihreä politiikka. liikenyt.fi. [dostęp 2019-03-15]. (fiń.).
  11. ↑ Liike Nyt lisäsi periaatteisiinsa Eurooppa-myönteisyyden ja yksilön arvostamise. liikenyt.fi. [dostęp 2018-09-18]. (fiń.).
  12. ↑ Seitsemän tähden liike. seitsemäntähdenliike.fi. [dostęp 2019-03-15]. (fiń.).
  13. ↑ Scuffles, suspected assault at Helsinki election event. yle.fi. [dostęp 2019-04-13]. (ang.).
  14. ↑ Attempted street attack on Foreign Minister Timo Soini. yle.fi. [dostęp 2019-03-24]. (ang.).
  15. ↑ Police probe attack on foreign-background election candidate in Helsinki. yle.fi. [dostęp 2019-03-25]. (ang.).
  16. ↑ Tärkeimmät päivämäärät vuoden 2019 eduskuntavaaleissa. vaalit.fi. [dostęp 2019-03-03]. (fiń.).
  17. ↑ Eduskuntavaalit 2019. eduskunta.fi. [dostęp 2019-03-03]. (fiń.).
  18. ↑ Edus­kun­ta­vaa­lien ehdo­kas­nu­merot on nyt arvottu – netti­po­lii­sille osui hätänumero ja Mikko Kärnälle epäonnenluku. suomenmaa.fi. [dostęp 2019-03-15]. (fiń.).
  19. ↑ Vaalipiirit eduskuntavaaleissa. vaalit.fi. [dostęp 2019-05-03]. (fiń.).
  20. ↑ Vaalipiirit 2019. vaalit.fi. [dostęp 2019-06-20]. (fiń.).
  21. ↑ Naisia nousi kansanedustajiksi historiallisen paljon – 85 prosenttia vihreiden edustajista naisia. yle.fi. [dostęp 2019-04-14]. (fiń.).
  22. ↑ Yli 20 prosentin kannatus karkasi puolueilta ulottumattomiin - miksi?. areena.yle.fi. [dostęp 2019-04-15]. (fiń.).
  23. ↑ Finnish Election Commission: Elected. tulospalvelu.vaalit.fi. [dostęp 2019-04-23]. (ang.).
  24. ↑ Kaksi puoluetta poistettiin puoluerekisteristä. areena.yle.fi. [dostęp 2019-06-03]. (fiń.).
  25. ↑ Juha Sipilä jättää puheenjohtajan tehtävät, ei halua tulla tänään median eteen – Katso, miten puoluesihteeri kommentoi Sipilän eroa. yle.fi. [dostęp 2019-04-16]. (fiń.).
  26. ↑ Five party leaders reject idea of forming ruling coalition with Finns Party. helsinkitimes.fi. [dostęp 2019-04-12]. (ang.).
  27. ↑ SDP highlights economy, equality and education in search for govt partners. yle.fi. [dostęp 2019-04-26]. (ang.).
  28. ↑ Näin syntyi hallitusohjelmasta neuvotteleva uusi punamulta – Yle seurasi politiikan superpäivää aamusta iltaan. yle.fi. [dostęp 2019-05-08]. (fiń.).
  29. ↑ Finland's new government: SDP, Centre dominate ministerial portfolios. yle.fi. [dostęp 2019-06-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_parlamentarne_w_Finlandii_w_2019_roku&oldid=73161569”