Zadoroże (obwód witebski)
Zadoroże (biał. Задарожжа, Zadarożża; ros. Задорожье, Zadorożje) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie głębockim, 27 km na północny wschód od Głębokiego. Leży w sielsowiecie Plissa.
 Kościół parafialny NMP Łaskawej w Zadorożu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 2156 |
| Kod pocztowy |
211806 |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 55°15′57″N 27°58′09″E/55,265833 27,969167
| |
Historia edytuj
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z czasów wojen inflanckich. W 1744 roku parafia w Zadorożu leżała w dekanacie połockim diecezji wileńskiej[1].
W 1870 roku wieś leżała w wołoście Plisa, w powiecie dziśnieńskim guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego.
W dwudziestoleciu międzywojennym wieś leżała w granicach II Rzeczypospolitej w gminie wiejskiej Plisa, w powiecie dziśnieńskim, w województwie wileńskim.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 102 osoby, 59 było wyznania rzymskokatolickiego, 9 prawosławnego a 34 staroobrzedowego. Jednocześnie 71 mieszkańców zadeklarowało polską a 31 białoruską przynależność narodową. Było tu 15 budynków mieszkalnych[2]. W 1931 wyszczególniono wieś i osadę. Wieś w 16 domach zamieszkiwało 99 osób, a osadę w 3 domach 16 osób[3].
Po agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką, w granicach BSRR. W latach 1941–1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie leżała w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi.
Na cmentarzu znajduje się kwatera polskich żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolszewickiej. W sześciu zbiorowych mogiłach pochowano ponad 140 żołnierzy Wojska Polskiego. Spoczywają tu m.in. żołnierze 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej poległych pod Plisą oraz żołnierze 39 Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich[4]. Polegli oni w bitwie, która została stoczona pod Zadorożem w dniach 4–6 lipca 1920 roku. Nagrobki odnowiono w latach 2017–2018 z funduszy MKiDN[4][5][6].
Parafia rzymskokatolicka edytuj
Mieszkańcy wyznania rzymskokatolickiego podlegają parafii Najświętszej Maryi Panny Łaskawej w Zadorożu. Obecny kościół parafialny wzniesiony został w 1910 roku w stylu neogotyckim.
Przypisy edytuj
- ↑ Spis parafii diecezji wileńskiej z 1744 roku. 2011-02-20. [dostęp 2016-10-02].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 67.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 23.
- ↑ a b [OSR] Cmentarze i pomniki walk o utrwalenie granic (1918-21r.) : Zadoroże (Задорожье) [online], www.rowery.olsztyn.pl [dostęp 2020-05-04].
- ↑ FpPnW, Prace konserwatorskie na pięciu polskich cmentarzach wojennych na Białorusi – Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" [online] [dostęp 2020-05-04] (pol.).
- ↑ MKiDN: dokończenie remontów polskich cmentarzy na Białorusi - wiosną 2018 r. [online], dzieje.pl [dostęp 2020-05-04] (pol.).
Bibliografia edytuj
- Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi
- Strona radzima.org
- Strona radzima.net
- Zadroże, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 250.
- Wieś Zadroże – opis w jęz. białoruskim