Zalmoksis

Zalmoksis (gr. Ζάλμοξις), Zamolksis (Ζάμολξις), Salmoksis (Σάλμοξις) – w mitologii trackiej bóg wojny, władca pozagrobowego królestwa w którym polegli wojownicy żyją wiecznie.

Starożytni Grecy uważali Zalmoksisa za postać historyczną, żyjącą ok. 560 r. p.n.e.^[2] Według Herodota (IV, 93 – 96) był on trackim niewolnikiem Pitagorasa, który został wyzwolony i wrócił do swojej ojczyzny, gdzie udzielał nauk o charakterze etyczno-religijnym. Aby udowodnić swoim pobratymcom, że jego nauki dają nieśmiertelność, skrył się na trzy lata w podziemnej komnacie^[3]. Ten trzyletni pobyt w komnacie (w domyśle - w zaświatach) miał być dowodem na istnienie życia pozagrobowego^[4].

Zalmoksis polecił wybudować andreion – salę przeznaczoną wyłącznie dla mężczyzn. To właśnie tam przyjmował wodzów i przekazywał im nauki, według których ani oni, ani ich potomkowie nie będą podlegać śmierci. Idea nieśmiertelności, którą im głosił, najprawdopodobniej odnosiła się do raju, gdzie wojownicy mieli zaznać wiecznego życia i nieustających przyjemności w życiu wiecznym^[4].

Po śmierci miał zostać otoczony przez Traków kultem^[5].

Co pięć lat Zalmoksisowi składano ofiarę z człowieka, rzucając ją na ostrza trzech pionowo ustawionych włóczni. Kiedy ofiara jeszcze żyła, powierzano jej wiadomość do przekazania^[4].

Przypisy

↑ KalinK. Dimitrov KalinK., Thracian tomb of Aleksandrovo [online], chain.eu [dostęp 2025-02-27] .
↑ Mała encyklopedia kultury antycznej: A-Z, Wyd. 7, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1990, s. 799, ISBN 978-83-01-03529-7 [dostęp 2025-02-28] .
↑ Herodot: Dzieje. tłum. Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik, 2007, s. 258-259. ISBN 978-83-07-03106-4.
↑ ^a ^b ^c Jeffrey Spier, Timothy Potts, Sara Cole, Margarit Damyanov, Zosia Archibald, Christo Popov, Julia Tzetkova, Matthew Sears: Ancient Thrace and the Classical World: Treasures from Bulgaria, Romania, and Greece. Los Angeles: J. Paul Getty Museum, 2024, s. 63-64. ISBN 978-1-60606-940-0. (ang.).
↑ Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1983, s. 799. ISBN 83-01-03529-3.

Bibliografia

Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Iskry, 2001, s. 475. ISBN 83-207-1629-2.

[1] KalinK. Dimitrov KalinK., Thracian tomb of Aleksandrovo [online], chain.eu [dostęp 2025-02-27] .

[2] Mała encyklopedia kultury antycznej: A-Z, Wyd. 7, Warszawa: Państ. Wydaw. Naukowe, 1990, s. 799, ISBN 978-83-01-03529-7 [dostęp 2025-02-28] .

[3] Herodot: Dzieje. tłum. Seweryn Hammer. Warszawa: Czytelnik, 2007, s. 258-259. ISBN 978-83-07-03106-4.

[Spier"-4] Jeffrey Spier, Timothy Potts, Sara Cole, Margarit Damyanov, Zosia Archibald, Christo Popov, Julia Tzetkova, Matthew Sears: Ancient Thrace and the Classical World: Treasures from Bulgaria, Romania, and Greece. Los Angeles: J. Paul Getty Museum, 2024, s. 63-64. ISBN 978-1-60606-940-0. (ang.).

[5] Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 1983, s. 799. ISBN 83-01-03529-3.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]