Wikipedia

Zamek w Białym Kamieniu

Zamek w Białym Kamieniu – nieistniejący zamek wybudowany w 1611 r. w Białym Kamieniu, na równinie w pobliżu Bugu, przez księcia Jerzego Wiśniowieckiego[1] (zm. 1617)[2], kasztelana kijowskiego, syna Michała.

Zamek w Białym Kamieniu
Ilustracja
Pozostałości zamku
Państwo

 Austro-Węgry

Miejscowość

Biały Kamień

Typ budynku

zamek

Inwestor

Jerzy Wiśniowiecki

Ukończenie budowy

1611

Zniszczono

XIX wiek

Kolejni właściciele

Jeremi Wiśniowiecki

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Białym Kamieniu”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Białym Kamieniu”
Ziemia49°53′45″N 24°51′00″E/49,895833 24,850000

W zamku gościli królowie Polski: Władysław IV Waza w 1646 r., Jan Kazimierz w 1649 r. i Jan III Sobieski w 1667 r. oraz urodził się król Michał Korybut Wiśniowiecki[3].

Historia edytuj

Po śmierci Jerzego Wiśniowieckiego obiekt wraz z miastem przeszedł w posiadanie jego bratanka księcia Jeremiego Wiśniowieckiego, jednego z najbogatszych ludzi na Ukrainie. Książę Jeremi i jego żona Gryzelda Zamoyska przebudowali zamek w jeden z najlepszych w prowincji.

W 1648 roku zamek został zdobyty przez wojska kozackie Bohdana Chmielnickiego. Również w roku następnym połączone siły kozackie i tatarskie oblegały go a zdobywszy zabili wszystkich znajdujących się w nim ludzi[3]. Podczas najazdów tatarskich czy tureckich w 1672 i 1675 r. zamek był niszczony lecz później następowała jego odbudowa. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich: w XVIII w. w ruinach niegdyś obronnego zamku mieszkała Teresa Rzewuska, żona księcia Karola St. Radziwiłła Panie Kochanku, ordynata na Nieświeżu, Ołtyce i wojewody wileńskiego; księstwo Radziwiłłowie nie żyli ze sobą, księżna mieszkała w Białym Kamieniu i tu umarła; do niedawna żyli tu ludzie, którzy ją pamiętali[4]. Po jej śmierci zamek zaczyna chylić się ku upadkowi. W 1814 r. z zamku pozostały jeszcze mury, dwie bramy i baszty lecz ich dachy były zawalone, brakowało okien i drzwi a podłogi zgniły[3].

W XIX w. warownia została pozbawiona funkcji obronnych. Resztki budynków spłonęły w 1848 r. Popadający w ruinę zamek częściowo rozebrano. Z uzyskanego materiału zbudowano dwór i budynki gospodarcze. Pozostaje tylko ośmioboczna baszta, brama wjazdowa, fragmenty murów obronnych[3]. Pod koniec XIX w. pozostałości murów jeszcze wznosiły się kilka metrów nad ziemią. Ruiny były systematycznie niszczone w czasach sowieckich. Ostatecznie w miejscu zamku powstało boisko do piłki nożnej.

Architektura edytuj

Warownia w kształcie kwadratu była długa na 58 m i szeroka na 54 m. W rogach znajdowały się cztery ośmioboczne wieże - baszty. Zamek posiadał dwie bramy, wjazdową od strony południowej, z których jedna miała portal i dwie kolumny korynckie. Nad bramą znajdował się napis:

  • j. łac. DEO‎ ‎TRINO ‎ET‎ ‎UNI GEORGIUS‎ ‎KORIBUTUS‎ ‎DUX‎ ‎IN‎ ‎WISNIOWIEC CASTELANUS‎ ‎CHIOVIENSIS‎ ‎CUM‎ ‎CARISSIMA UXORE‎ ‎SUA‎ ‎THEODORA‎ ‎CZAPLICZOWNA‎ ‎IN SPANOW‎ ‎ARCEM‎ ‎HANC‎ ‎MURO‎ ‎EXTRUERE‎ ‎CURAVERUNT‎ ‎IN‎ ‎CIVITATE‎ ‎SUA‎ ‎HAEREDITARIA COGNOMINATA‎ ‎KAMIEN‎ ‎ANNO‎ ‎SALUTIS‎ ‎MDCXI[2];
  • j. pol. Bogu w Trójcy jedynemu Jerzy Korybut książę w Wiśniowcu kasztelan kijowski ze swoją najdroższą żoną Teodorą Czapliczówną ze Szpanowa[5] zatroszczyli się o budowę murów tego zamku w swoim dziedzicznym mieście zwanym Kamieniem w roku 1611.

Skrzydła zachodnie i południowe były to dwukondygnacyjne budynki mieszkalne, posiadające od strony dziedzińca krużganki. Znajdowały się w nich dwie duże sale oraz 30 komnat. Zamek otoczony był wałami a znajdujące się tam bagna i moczary mocno utrudniały swobodny do niego dostęp[3].

  •  
    Herb Białego Kamienia z 1682

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Jerzy Wiśniowiecki. www.genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2014-11-15].
  2. ↑ a b Aleksander Czołowski (1865-1944): Dawne zamki i twierdze na Rusi Halickiej. s. 4. [dostęp 2023-08-23].
  3. ↑ a b c d e Biały Kamień. www.ruinyizamki.pl. [dostęp 2013-08-06].
  4. ↑ Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I. Warszawa: 1880–1902, s. 198.
  5. ↑ Szpanów, wś, powiat rówieński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 27.

Bibliografia edytuj

  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, Warszawa, 1880–1902, s. 198-99
  • Ю. Юречко, Білий Камінь: відгомін віків, Złoczów, 2006
  • Орест Мацюк, Замки і фортеці Західної України, Lwów, 2005
  • В. П. Пшик Укріплені міста, замки, оборонні двори, та інкастельовані сакральні споруди Львівщини XIII-XVIII ст., Lwów, 2008

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamek_w_Białym_Kamieniu&oldid=72379655”