Zasłonak brunatny

Zasłonak brunatny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	zasłonakowate
Rodzaj	zasłonak
Gatunek	zasłonak brunatny
	Nazwa systematyczna
	Cortinarius brunneus (Pers.) Fr.; Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 298 (1838)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Zasłonak brunatny, zasłonak brunatnopłowy (Cortinarius brunneus (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus brunneus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries^[1].

Niektóre synonimy naukowe:

Agaricus brunneus Pers. 1801
Gyrophila albobrunnea (Pers.) Quél.1886
Hydrocybe brunnea (Pers.) M.M. Moser 1953
Telamonia brunnea (Pers.) Wünsche 1877
Cortinarius brunneus var. glandicolor (Fr.) H. Lindstr. & Melot 2000
Cortinarius brunneus var. brunneus (Pers.) Fr. 1838^[2].

Obydwie polskie nazwy podał Andrzej Nespiak w 1981 r.^[3]

Morfologia

Kapelusz

Średnica 4–9 cm, kształt początkowo stożkowaty, później dzwonkowaty lub łukowaty, starsze okazy stają się rozpostarte. Na środku posiada tępy garb, brzegi gładkie, u młodych okazów zazwyczaj są na nich resztki zasnówki. Jest higrofaniczny. Powierzchnia gładka i matowa, podczas wilgotnej pogody ma barwę od ciemnoczerwonej do czarnobrązowej, podczas suchej jasnobrązową^[4].

Blaszki

Szerokie i szeroko przyrośnięte, o ostrzach gładkich. Początkowo są ochrowobrązowe i czasami mają różowofioletowy odcień, u starszych okazów stają się ciemnoczerwone^[4].

Trzon

Wysokość 5–10 cm, grubość 4–10 mm, walcowaty, kruchy, ze spiczastą podstawą. U młodych okazów pełny, u starszych pusty. Powierzchnia początkowo pokryta białymi włókienkami zasnówki, później gładka, koloru od jasnobrązowego do ciemnobrązowego. Górna część trzonu ma białawą strefę pierścieniową^[4].

Miąższ

Cienki, brązowy. Smak cierpki i ziemisty, zapach rzodkiewkowy^[4].

Zarodniki

Drobno brodawkowane, o rozmiarach 8–9 × 5,5–6,5 μm^[5].

Gatunki podobne

zasłonak purpurowoblaszkowy (Cortinarius semisanguineus) ma podobny kształt i ubarwienie, różni się purpurowymi blaszkami.

Występowanie i siedlisko

Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Kostaryce i Europie^[6]. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano około 10 jego stanowisk na terenie Polski^[3].

Występuje w różnego typu lasach, najczęściej jednak rośnie w lasach górskich i podgórskich, szczególnie pod świerkami. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października^[4].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3], grzyb niejadalny^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-10] .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .
↑ ''Cortinarius brunneus'' [online] [dostęp 2013-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-02] .
↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10] .

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-10] .

[sf-2] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).

[check-3] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1 .

[wag-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PavolP. Škubla PavolP., Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1 .

[cort-5] ''Cortinarius brunneus'' [online] [dostęp 2013-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-11-02] .

[disc-6] Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]