Zatajony Miesiąc
Zatajony Miesiąc (Domaradzki, Miesiąc Zatajony) – polski herb szlachecki.
Opis herbu
edytujOpis z wykorzystaniem zasad blazonowania, zaproponowanych przez Alfreda Znamierowskiego[1]:
W polu zielonym podkowa srebrna, w której półksiężyc złoty.
Klejnot nieznany.
W wieku XVI, z którego pochodzą pierwsze wzmianki o herbie, nie znano jego barw ani nazwy. Rekonstrukcja tych elementów pochodzi od Tadeusza Gajla, który posiłkował się herbarzem Kaspra Niesieckiego (nazwa Domaradzki) i Chrząńskiego (barwy, nazwa Miesiąc Zatajony).
Według Juliusza Karola Ostrowskiego, opisany tu herb jest odmianą herbu Miesiąc Zatajony (sub Domaradzki). Właściwy herb Miesiąc Zatajony miał mieć według niego pole błękitne, gwiazdę nad półksiężycem i trzy pióra strusie w klejnocie[2]. Tu przyjmujemy ustalenia Tadeusza Gajla, który herb z polem błękitnym nazywa Zatajony Miesiąc II (Dolibowski). Również Józef Szymański skłania się ku opinii, że herb z samym półksiężycem, to właściwy herb Zatajony Miesiąc (autor nie podjął się jednak rekonstrukcji barw herbu)[3].
Najwcześniejsze wzmianki
edytujBezbarwny wizerunek herbu pojawia się po raz pierwszy w Panoszy Bartosza Paprockiego (1575). Nazwę herbu przekazuje dopiero Orbis Poloni Okolskiego i herbarz Niesieckiego (tu jako Domaradzki)[3]. Barwy tego herbu pojawiają się dopiero w Tablicach odmian herbowych Chrząńskiego.
Legenda herbowa
edytujKasper Niesiecki przytacza legendę wiążącą początek herbu Zatajony Miesiąc z herbem Jastrzębiec[4]:
(...) ztąd nabyty że Jastrzębczyk ktoryś, coś znacznego, uczynił, gdy księżyc na nowiu świecił.
Herbowni
edytujHerb ten był herbem własnym, więc przysługiwał tylko jednemu rodowi herbownych: Domaradzki.
W kulturze
edytujSpopularyzowany jako herb pana Snitki z Pana Wołodyjowskiego Henryka Sienkiewicza, chociaż według Nałęcza-Małachowskiego Snitowscy używali herbu wymienianego przez Tadeusza Gajla jako Zatajony Miesiąc II[2], zaś Snitkom przysługiwały według Gajla tylko Suchekomnaty.
Przypisy
edytuj- ↑ Alfred Znamierowski, Paweł Dudziński: Wielka księga heraldyki. Warszawa: Świat Książki, 2008, s. 104-108. ISBN 978-83-247-0100-1.
- ↑ a b Juliusz Karol Ostrowski: Księga herbowa rodów polskich. T. 2. Warszawa: Główny skład księgarnia antykwarska B. Bolcewicza, 1897-1906, s. 62, 209.
- ↑ a b Józef Szymański: Herbarz rycerstwa polskiego z XVI wieku. Warszawa: DiG, 2001, s. 323. ISBN 83-7181-217-5.
- ↑ Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 3. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1841, s. 370.
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Gajl: Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku : ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów. L&L, 2007. ISBN 978-83-60597-10-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Herb Domaradzki z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla
- Herb Zatajony Miesiąc z listą nazwisk w elektronicznej wersji Herbarza polskiego Tadeusza Gajla