Zdenko Knötgen

kapitan żeglugi wielkiej

Zdenko Knötgen (ur. 2 lutego 1892 w Wiedniu, zm. 7 lutego 1959 w Grazu) – oficer cesarskiej i królewskiej Marynarki Wojennej, kapitan żeglugi wielkiej, w latach 20. XX wieku kapitan polskich transatlantyków. Ostatnim, jakim dowodził tuż przed wojną i w jej trakcie, był MS „Sobieski”.

Zdenko Knötgen
Ilustracja
Załoga oficerska SS Pułaski. W środku widoczny kapitan Zdenko Knötgen
Data i miejsce urodzenia

2 lutego 1892
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

7 lutego 1959
Graz

Zawód, zajęcie

kapitan żeglugi wielkiej

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Morski Polskiej Marynarki Handlowej Krzyż Wybitnej Służby nadany dwukrotnie (Wielka Brytania) Oficer Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Krzyż Zasługi Wojskowej (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Krzyż Wojskowy Karola

Życiorys

edytuj

15 czerwca 1911, po ukończeniu c. i k. Akademii Marynarki Wojennej(inne języki) w Rijece[1], został mianowany na stopień kadeta marynarki(inne języki) ze starszeństwem z 1 lipca tego roku, wcielony do c. i k. Marynarki Wojennej oraz przydzielony do załogi pancernika SMS „Radetzky”[2][3].

Walczył w czasie I wojny światowej[4]. 1 maja 1918 został mianowany na stopień porucznika okrętu liniowego(inne języki)[3].

W okresie międzywojennym uzyskał polskie obywatelstwo i był kapitanem polskich transatlantyków. Pierwszym statkiem, jakim dowodził w Polsce w latach 1922–1926, był masowiec „Wisła” (który został wyrzucony na mieliznę podczas sztormu 10 października 1926)[5], później SS Pułaski. Był bohaterem kilku opowiadań Karola Borchardta m.in. (Klejnoty i pretorianie). Jako syn Austriaka i Słowaczki słabo mówił po polsku, znany był jako „Kapitan Białe Mszy” co wzięło się z przekręconego przez niego powiedzenia o białych myszach. W trakcie II wojny światowej nieprzerwanie dowodził transatlantykiem Sobieski[6].

Kolekcjonował własnoręcznie schwytane i spreparowane motyle. Posiadał też oswojoną przez siebie samicę pająka ptasznika o imieniu Czikita[7]. Jego dewizą było Szczęśliwy, kto niepostrzeżenie przejdzie przez życie[8].

Po zakończeniu wojny kapitan Knötgen osiadł w Nowej Zelandii, by następnie przenieść się do Australii.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Marineakademie Jahrgänge. www.kuk-kriegsmarine.at. [dostęp 2009-01-27].
  2. Rangliste 1911 ↓, s. 28, 187.
  3. a b c d e f Rangliste 1918 ↓, s. 31.
  4. Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine. dws.org.pl. [dostęp 2009-01-27].
  5. Jerzy Miciński, Księga statków polskich: 1918–1945. T.1, Gdańsk: Polnord-Oskar, 1996, ISBN 83-86181-23-0, s. 143–149.
  6. a b c d Krzyże zasługi ↓.
  7. Karol Borchardt: Znaczy Kapitan, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1980, ISBN 83-215-5164-5, s. 278.
  8. Karol Borchardt: Szaman morski, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1985, ISBN 83-215-5190-4, s. 252.
  9. Knötgen, Zdenko – TracesOfWar.com [online], www.tracesofwar.com [dostęp 2021-01-29].
  10. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 469 „za zasługi na polu pracy zawodowej”.

Bibliografia

edytuj
  • Rang- und Einteilungs.iste der k. u. k. Kriegsmarine. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1911-09-06. (niem.).
  • Rangliste der k. u. k. Kriegsmarine. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Krzyże zasługi z mieczami dla Polskiej Marynarki Handlowej. „Polska na Morzach”. 27, s. 10–11, czerwiec–lipiec 1945. Londyn: Committee of Poland on the Seas.