Zespół poupadkowy

zespół zmian zachowania u człowieka

Zespół poupadkowy (ang. post fall syndrome[1]) – zespół zmian zachowania u człowieka (zwłaszcza starszego), które wynikają z (najczęściej niewspółmiernego do sytuacji[1]), lęku przed upadkiem[2].

Spacer i pewność siebie – aktywność fizyczna jako narzędzie przeciwdziałania występowaniu zespołu poupadkowego

Zespół występuje u około 20-25% osób starszych, które same się przewróciły lub (częściej) widziały upadek innych osób (w szczególności znanych sobie), zwłaszcza zakończony jakimś urazem, najczęściej złamaniem. Lęk wzmaga się w tych sytuacjach, kiedy osoby znane w wyniku upadku były hospitalizowane lub trwałe uszkodzenia doprowadziły w konsekwencji do ich umieszczenia w placówce opiekuńczej. Efektem wystąpienia zespołu poupadkowego jest ograniczenie aktywności seniora, pogorszenie jakości chodu, a nawet zaniechanie wychodzenia z domu w przekonaniu, że upadek tamże nie będzie się wiązał z poważnymi konsekwencjami. Ciężkim objawem zespołu jest trwałe położenie się do łóżka i obawa, że wstanie będzie się nieuchronnie wiązało z upadkiem[2][3].

Zarówno sam senior, jak i rodzina często pozostaje w błędnym mniemaniu, że ograniczenie aktywności jest właściwym remedium przeciwko upadkom, podczas gdy w rzeczywistości prowadzi do nasilania się zaniku mięśni i ich osłabienia, a także usztywnienia stawów, co upośledza sprawność fizyczną, samodzielność osoby starszej i paradoksalnie naraża ją na większe ryzyko upadku. Długotrwały lęk przed upadkiem może być przyczyną depresji[2], a także prowadzić do instytucjonalizacji seniora (umieszczenia w domu pomocy społecznej lub domu seniora), jak również może zmarnotrawić jakiekolwiek korzyści wynikające z prowadzonej rehabilitacji (np. po złamaniu szyjki kości udowej[1]).

W przebiegu zespołu poupadkowego powstaje mechanizm błędnego koła: upadek – zespół poupadkowy – ograniczenie aktywności fizycznej – spadek masy ciała i siły mięśni – upadek[2].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Beata Wojszel, Barbara Bień, Magdalena Przydatek, Wielkie problemy geriatryczne: II. Upadki, Borgis - Medycyna Rodzinna 2/2001
  2. a b c d Katarzyna Wieczorowska-Tobis, Zespół poupadkowy, w: Stop urazom i wypadkom wśród seniorów, Wielkopolskie Stowarzyszenie Wolontariuszy Opieki Paliatywnej "Hospicjum Domowe", Poznań, 2017, s.7-8, ISBN 978-839455973-1
  3. Magdalena Żurowska, Jakub Grochowski, Bartłomiej Wolak, Andrzej Kopta, Wyzwania systemu ratownictwa wobec starzenia się społeczeństwa, w: red. Mieczysław Pasowicz, Zdrowie i medycyna - wyzwania przyszłości, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne sp. z o.o. – Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, 2013, s.73, ISBN 978-83-7571-242-1