Zeta Ophiuchi

gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika

Zeta Ophiuchi (ζ Oph) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika, znajdująca się w odległości około 560 lat świetlnych od Słońca.

Zeta Ophiuchi
ζ Oph
Ilustracja
Zeta Ophiuchi i wywoływana przez nią fala uderzeniowa w pyle międzygwiazdowym (obraz w podczerwieni z Kosmicznego Teleskopu Spitzera)
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Wężownika

Rektascensja

16h 37m 09,522s[1]

Deklinacja

–10° 34′ 01,71″[1]

Paralaksa (π)

0,0058 ± 0,0010[1]

Odległość

560 ± 120 ly
172 ± 37 pc

Wielkość obserwowana

2,56m[1]

Ruch własny (RA)

27,7 ± 1,7 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

37,2 ± 1,2 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−9,0 ± 5,5 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

błękitny podolbrzym

Typ widmowy

O9,2 IV[1]

Masa

20[2][3] M

Promień

8[2] R

Metaliczność [Fe/H]

−0,09[4]

Wielkość absolutna

−3,61m[5]

Jasność

91 000 L[3]

Temperatura

32 500 K[2]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

10 100[4] pc

Mimośród

0,2777[4]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 13 Oph
2MASS: J16370954-1034014
Bonner Durchmusterung: BD−10°4350
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 622
Boss General Catalogue: GC 22332
Katalog Henry’ego Drapera: HD 149757
Katalog Hipparcosa: HIP 81377
Katalog jasnych gwiazd: HR 6175
SAO Star Catalog: SAO 160006

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

 
Położenie w gwiazdozbiorze

Jest trzecią co do jasności gwiazdą w konstelacji Wężownika, o obserwowanej wielkości gwiazdowej wynoszącej 2,56m[1]. Starsze pomiary sondy Hipparcos sugerowały, że gwiazda ta jest odległa o 366 lat świetlnych (112 parseków)[4][6], jednak sonda Gaia zmierzyła mniejszą wartość paralaksy, wskazując na odległość 560 ± 120 lat świetlnych (172 ± 37 pc)[1].

Światło gwiazdy jest znacznie poczerwienione i osłabione na skutek przejścia przez absorbujący pył międzygwiazdowy[2].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Jest to błękitna, bardzo gorąca gwiazda typu widmowego O, sklasyfikowana jako podolbrzym[1], o temperaturze około 32 500 K. Parametry fizyczne gwiazdy silnie zależą od odległości, znanej z dużą niepewnością; przyjąwszy odległość 460 lat świetlnych, można obliczyć, że jej jasność jest około 68 tysięcy razy większa niż jasność Słońca, promień jest 8 razy większy niż promień Słońca, a masa to około 20 mas Słońca. Jej wiek jest oceniany na 4 miliony lat i ma ona przed sobą jeszcze drugie tyle, zanim wybuchnie jako supernowa[2].

Gwiazda porusza się z prędkością ok. 400 km na sekundę[7] (1,44 mln km/h), jest gwiazdą uciekającą. W przeszłości stanowiła najprawdopodobniej układ podwójny z inną, jeszcze bardziej masywną gwiazdą. Większa masa była powodem krótszego życia towarzyszki i jej eksplozji jako supernowej, która odrzuciła Zeta Ophiuchi, nadając jej znaczną prędkość[8][2].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h i j k Zeta Ophiuchi w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-20].
  2. a b c d e f Jim Kaler: Zeta Ophiuchi. [w:] STARS [on-line]. 2004-06-02. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
  3. a b I.D. Howarth, K.C. Smith. Rotational mixing in early-type main-sequence stars. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 327 (2), s. 353, 2001. DOI: 10.1046/j.1365-8711.2001.04658.x. Bibcode2001MNRAS.327..353H. (ang.). 
  4. a b c d Anderson E., Francis C: HIP 33579. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
  5. Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
  6. F. van Leeuwen. Validation of the new Hipparcos reduction. „Astronomy and Astrophysics”. 474 (2), s. 653–664, 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20078357. arXiv:0708.1752. Bibcode2007A&A...474..653V. (ang.). 
  7. S. Hubrig, L.M. Oskinova, M. Schöller. First detection of a magnetic field in the fast rotating runaway Oe star ζ Ophiuchi. „Astronomische Nachrichten”. 332 (2), s. 147, 2011. DOI: 10.1002/asna.201111516. arXiv:1101.5500. Bibcode2011AN....332..147H. (ang.). 
  8. Tariq Malik: Huge Runaway Star Creates Stunning Dust Shockwave. Space.com, 2011-01-25. [dostęp 2018-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-22)].

Linki zewnętrzne edytuj