Zija Shkodra
Zija Shkodra (ur. 14 sierpnia 1925 w Szkodrze, zm. 29 sierpnia 2002) – albański historyk i tłumacz, autor ponad 175 artykułów naukowych oraz kilku monografii[1], profesor nauk historycznych.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data śmierci | |
| profesor nauk historycznych | |
| Specjalność: historia Albanii, mediewistyka | |
| Profesura |
1994 |
| praca zawodowa | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Pochodził z muzułmańskiej rodziny[2]. W 1942 roku dołączył do Armii Narodowo-Wyzwoleńczej[2], jego dom stał się jedną z najważniejszych baz albańskiego ruchu oporu[1]. Trzy lata później podjął studia w Zagrzebiu; ze względu na zerwanie relacji jugosłowiańsko-albańskich naukę kontynuował w Bukareszcie[2], kończąc w 1951 roku studia z zakresu ekonomii politycznej[1].
W 1951 roku pełnił funkcję kierownika oddziału Państwowej Komisji Planowania[1]. Opublikował kilka artykułów poświęconych okresowi średniowiecza, dzięki czemu w 1952 roku został przyjęty do Instytutu Historycznego jako współpracownik zewnętrzny, a dwa lata później został pracownikiem naukowym[1]. Podejmował dyskusje z władzami instytutu na temat przeszkód, jakie napotkał podczas publikacji swojej monografii pod tytułem Esnafet Shqiptare, za co został usunięty[1][3]. Pracował następnie jako nauczyciel w szkole podstawowej w Shëngjinie[3], a do Instytutu Historycznego wrócił w 1972 roku i pracował w nim do przejścia na emeryturę w roku 1988[1]. Uczestniczył w licznych konferencjach naukowych na terenie Bułgarii, Jugosławii, Macedonii, Albanii, Rumunii, Włoch i Jordanii[1].
Od 1990 do 1994 roku należał do Demokratycznej Partii Albanii[2]. W 1994 roku otrzymał tytuł profesora[1].
Poza ojczystym językiem albańskim znał także serbsko-chorwacki, rumuński, włoski, rosyjski, łaciński, osmański i turecki[2]. Przetłumaczył na język francuski swoją pracę pod tytułem Qyteti Shqiptar gjatë Rilindjes Kombëtare[1].
Odkrycia naukowe edytuj
Zija Shkodra odkrył osmański dokument Statutit të Tabakëve[1]. Odkrył także w Konstancy około 6 tys. dokumentów należących do rodziny Ibrahima Temo; dokumenty te opisywały najważniejsze wydarzenia oraz działalność opozycyjnych ruchów podczas władzy sułtana Abdülhamida II oraz wzbudziły duże zainteresowanie u historyków z Turcji oraz Rumunii[1].
Odkrył także Statutit të Kolonisë Shqiptare Konfraternita – datowany na rok 1442 130-stronicowy dziennik opisujący spotkania Albańczyków zamieszkujących Republikę Wenecką; innym odkryciem był także dziennik autorstwa M. Sirriu, mieszkańca Republiki Weneckiej pochodzącym ze Szkodry, który opisał najważniejsze wydarzenia stolicy kraju (Wenecji)[1].
W 1962 roku odkrył napisany w języku osmańskim Almanach Szkodry; praca opisywała życie mieszkańców Szkodry z roku 1857[1]. Odkrył także kilka dokumentów osmańskich zawierających informacje o założeniu miejscowości leżącej na terenie współczesnej Tirany ponad 200 lat przed założeniem tegoż miasta[a][1].
Prace naukowe[1] edytuj
- Studimi origjinal i shthurjes së rendit feudal dhe i lindjes së elementëve të parë të marrëdhenieve kapitaliste në Shqipëri gjatë shekullit XIX e në vazhdim[2]
- Historia e Shqipërisë (1959; współautor)
Monografie edytuj
- Esnafet në kuadrin e jetës qytetare ballkanike
- Esnafet Shqiptare
- Qyteti Shqiptar gjatë Rilindjes Kombëtare
- Shqipëria në Kohën e Tanzimatit
Tytuły i odznaczenia edytuj
W 1989 roku został odznaczony Order Naima Frashëriego I klasy oraz Nagrodę Republiki II klasy, a w 1995 roku otrzymał tytuł Wybitnego Pracownika Nauki i Techniki (Punonjës i shquar i shkencës dhe i teknikës)[1].
W 2012 roku został pośmiertnie uhonorowany tytułem honorowego obywatela Szkodry.
Życie prywatne edytuj
Syn Sulejmana oraz Lyftije. Matka była Albanką urodzoną w Konstantynopolu[1]. Natomiast ojciec służył w armii osmańskiej, podczas I wojny światowej walczył na froncie kaukaskim, jednak został schwytany przez Rosjan[4]. Walczył następnie po stronie Albanii w bitwie o Koplik toczącej się przeciwko armii Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców. W 1921 roku para zamieszkała w Szkodrze[1], a w 1924 roku Sulejman uczestniczył w rewolucji czerwcowej, w wyniku której polityk Ahmed Zogu został wygnany z kraju, a Fan Noli objął funkcję premiera Albanii; gdy ten został obalony, a Zogu wrócił do kraju, Sulejman wyemigrował z Albanii[4]. Zmarł on w 1928 roku[1].
Miał starszą o 2 lata siostrę Shadiję[1]. Był żonaty z Nahide Frashëri[1].
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Biografia e Prof. Dr. Zija Shkodrës, historianit shqiptar. tr.ocnal.com, 2018-03-18. (alb.).
- ↑ a b c d e f Thanas Gjika: Elita shkodrane në institutet e Albanologjisë. illyriapress.com, 2018-04-06. [dostęp 2019-11-08]. (alb.).
- ↑ a b Biçoku 2022 ↓, s. 89.
- ↑ a b Bushati 2009 ↓, s. 444.
Bibliografia edytuj
- Hamdi Bushati, Shkodra dhe motet, 2009, OCLC 645720493.
- Kasem Biçoku, Terrorizmi në albanologji, 2022, ISBN 978-608-4634-56-0.