Ziomkostwo Pomorskie

Ziomkostwo Pomorskie
Pommersche Landsmannschaft
	; Gryf pomorski na zjeździe Ziomkostwa w Ostseehalle w Kilonii (1970)
Państwo	Niemcy
Rodzaj stowarzyszenia	Stowarzyszenie
Zasięg	Niemcy
brak współrzędnych
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ziomkostwo Pomorskie (niem. Pommersche Landsmannschaft) – organizacja promująca jedność Pomorzan, pragnąca reprezentować wszystkich Niemców, którzy zostali wysiedleni po 1945 roku z terenów dawnego niemieckiego Pomorza.

Historia

W styczniu 1947 roku z prywatnej inicjatywy zaczęło ukazywać się pismo Pommern-Brief (List Pomorski). Powstały także niepowiązane ze sobą lokalne grupy przesiedleńców z Pomorza Zachodniego. To z kolei doprowadziło do założenia 18 maja 1948 roku Ziomkostwa Pomorskiego, początkowo działającego w Trizonii, a od 1949 na całym obszarze Niemiec. W lipcu 1948 założono Arbeitsgemeinschaft der Heimatkreise, z której w 1967 roku rozwinął się Pommersche Kreis- und Städtetag. 30 i 31 lipca 1949 roku odbyło się pierwsze zebranie Pommersche Abgeordnetenversammlung (Zgromadzenia Reprezentantów), na którym wyłoniono zarząd. W 1950 roku powstała główna siedziba związku w Hamburgu. W tym samym roku ówczesny rzecznik ziomkostwa złożył podpis pod Kartą Wypędzonych.

Spotkanie Zgromadzenia Reprezentantów Pomorza w parlamencie w Kilonii (1963)

Zjazd Pomorzan w Ostseehalle w Kilonii (1968)

22 sierpnia 1954 roku kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn objął Ziomkostwo swoim patronatem. Od tego czasu aż do zjednoczenia Niemiec na tamtejszym parlamencie powiewała błękitno-biała flaga Pomorza. Landtag Szlezwika-Holsztynu przyjął 16 grudnia 1966 r. ustawę powołującą do życia Fundację Pomorską (Stiftung Pommern). Zadaniem fundacji była opieka nad dziełami sztuki pochodzącymi z byłej prowincji pomorskiej, które znajdowały się na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Najbardziej znaczące zbiory (m.in. malarskie) były prezentowane na Zamku Kilońskim.

1 maja 1973 roku Zarząd Krajowy Ziomkostwa przyjął Manifest Pomorzan (Manifest der Pommern), uchwalony pod koniec miesiąca przez Zgromadzenie Reprezentantów.

W styczniu 1987 rozpoczęto budowę Centrum Pomorskiego w Travemünde (dzielnica Lubeki), które zostało otwarte przez prezydenta Richarda von Weizsäckera 5 września 1988 roku. Centrum funkcjonowało do 2017 roku, kiedy to zostało sprzedane.

Po zjednoczeniu od 1 do 3 maja 1992 roku w Stralsundzie odbył się pierwszy ogólnoniemiecki zjazd Pomorzan.

W 1999 roku zbiory Fundacji zostały przeniesione z Kilonii do Greifswaldu do nowo utworzonego Państwowego Muzeum Pomorskiego.

1 stycznia 1995 ziomkostwo przekształciło się w związek centralny (Pommersche Landsmannschaft – Zentralverband e. V.), jednak w 2008 roku ponownie nastąpił podział na Ziomkostwo Pomorskie i Pomorskie Stowarzyszenie Centralne. W październiku 2017 roku Pomorskie Stowarzyszenie Centralne ogłosiło upadłość. Mimo to Ziomkostwo Pomorskie nadal istnieje.

Organizacja

Ziomkostwo Pomorskie zostało założone 18 maja 1948 roku. Jest członkiem Związku Wypędzonych (BdV). Siedzibą stowarzyszenia pozostaje Lubeka-Travemünde.

Organami Ziomkostwa Pomorskiego są Pomorskie Zgromadzenie Delegatów (Pommersche Delegiertenversammlung; do 2007: Pomorskie Zgromadzenie Reprezentantów) oraz Zarząd Federalny. Na czele Zarządu stoi rzecznik.

Związek Powiatów i Miast Pomorskich

Związek Powiatów i Miast Pomorskich (Pommerscher Kreis- und Städtetag; PKST) obejmuje 28 powiatów dawnego Pomorza.

Odbywa się coroczne spotkanie jako walne zgromadzenie i zwykle dwa spotkania kulturalne w roku.

Pomorskie Stowarzyszenie Centralne

Pomorskie Stowarzyszenie Centralne (Pommersche Zentralverband e.V.) utrzymywało działalność Ziomkostwa, przede wszystkim finansując Centrum Pomorskie z Akademią Bałtycką. Było także wydawcą publikacji Ziomkostwa.

Rzecznicy Ziomkostwa Pomorskiego

1948–1953: Herbert von Bismarck;
1953–1970: Oskar Eggert;
1970–1990: Philipp von Bismarck;
1990–1999: Günter Friedrich;
1999–2000: Wolfgang Müller-Michaelis;
2000–2001: wakat;
2001–2007: Ilse Gudden-Lüddeke;
2007–2013: Hartmut Saenger;
2013–2015: wakat;
od 2015: Adalbert Raasch i Margrit Schlegel^[1].

Centrum Pomorskie (1988-2017)

Widok na Centrum Pomorskie wraz z Kościołem Pojednania (2015).

Centrum Pomorskie w Travemünde zostało otwarte 5 września 1988 roku przez prezydenta federalnego Richarda von Weizsäckera. Od tego czasu znajdująca się w nim Akademia Bałtycka oferowała przestrzeń dla seminariów i wycieczek mających na celu porozumienie i dialog ze wschodnimi sąsiadami Niemiec.

Od 1989 roku Centrum Pomorskie posiadało obszerną bibliotekę, liczącą ok. 30 tys. woluminów^[2]. Mieściła się tam także biblioteka i archiwum stowarzyszenia Pommerscher Greif. W 2015 roku biblioteka została zamknięta, a zasoby przejęte przez Pommerscher Greif i przeniesione do Züssow^[3].

Niewypłacalne Pomorskie Stowarzyszenie Centralne w 2017 roku sprzedało majątek Centrum Pomorskiego. Spośród obiektów Centrum dotychczas funkcjonuje jedynie Kościół Pojednania, który finansuje odrębna fundacja^[4].

Wystawa „Wypędzeni – i zapomniani?”

Wystawa „Wypędzeni – i zapomniani? Pomorze w historii Niemiec i Europy” miała na celu upamiętnienie historii Pomorza oraz wysiedlenia Niemców z Europy Środkowej i Wschodniej w latach 1945–1950. W sierpniu 2013 roku wystawa miała zostać otwarta w parlamencie kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn w Kilonii. Parlament nakazał jednak zmiany lub usunięcie poszczególnych treści. Ziomkostwo nie zastosowało się do tego, stojąc na stanowisku, że wystawa może być pokazana jedynie w całości, a usuwanie fragmentów prowadzi do zafałszowania historię Pomorza i wypędzenia Pomorzan.

Patronat

Kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn ogłosił 16 sierpnia 1954 patronat nad wysiedlonymi z ojczyzny mieszkańcami Pomorza. Za rządów premier Heide Simonis (SPD) land ostatecznie zakończył patronat. Nawet za jej następcy, premiera Petera Harry’ego Carstensena (CDU), nie został on wznowiony^[5].

Pomorska Nagroda Kulturalna

Wręczenie Pomorskiej Nagrody Kulturalnej przez Philippa von Bismarcka (drugi od prawej) Johannesowi Paulowi (drugi od lewej) i Bruno Müller-Linowi (w środku; 1973).

Ziomkostwo Pomorskie przyznaje od 1962 roku Pomorską Nagrodę Kulturalną. Laureatami zostali:

1962: Gustav Wimmer, malarz^[6]
1963: Wilhelm Wapenhensch, kompozytor
1964: Bernhard Trittelvitz(inne języki), pisarz
1965: Erich Böhlke, kompozytor i dyrygent
1966: Paul Dahlke, aktor
1967: Ernst Zahnow, badacz historii lokalnej
1968: Gerd Lüpke(inne języki), pisarz, autor słuchowisk i lektor
1970: Oskar Eggert, nauczyciel i historyk
1971: Immanuel Meyer-Pyritz, malarz, grafik i historyk sztuki
1972: Willi Schultz, kolekcjoner pomorskich tańców i pieśni ludowych; Hans-Albert Walter, malarz
1973: Johannes Paul, historyk; Bruno Müller-Linow, malarz
1974: Eike Haenel, dyrektor artystyczny zespołu tańca i folkloru „Ihna”
1976: Klaus Granzow, aktor i pisarz
1980: Otto Kunkel, historyk
1981: Siegfried Gliewe, pisarz
1982: Roderich Schmidt, historyk
1984: Walter Görlitz, pisarz, historyk i publicysta
1985: Gerhard Eimer, historyk sztuki^[7]
1986: Wolfgang Koeppen, pisarz^[8]
1987: Kurt Graunke, kompozytor i dyrygent
1991: Norbert Buske, teolog i polityk
1992: Hans Werner Richter, pisarz
1993: Hans-Jürgen Heise(inne języki), pisarz
1995: Joachim Wächter, archiwista i historyk
1996: Helmut Maletzke, malarz^[9]
1998: Ingrid Seddig, rzeźbiarka^[10]; Horst Hähle, malarz na szkle
2002: Dietlinde Bonnlander, malarka^[11]
2004: Hans Reddemann, lekarz^[12]
2006: Johannes Hinz, malarz i autor non-fiction
2008: Alfred Gomolka, geograf i polityk (CDU)^[13]
2010: Uwe Schröder, historyk i dyrektor Państwowego Muzeum Pomorskiego^[14]
2012: Hans Mai i Manfried Bauer, za pracę nad historią zakładu Stoewer^[15]
2018: Haik Thomas Porada, historyk

Zobacz też

Ziomkostwa w Niemczech

Przypisy

↑ Die Pommersche Zeitung Nr. 17/2015, S. 1 f.
↑ ostseeakademie.de.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 9/2015, S. 2.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 44/2017, S. 1.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 23/2008, S. 16.
↑ Pommersche Saat. Heft 3/1962. Neudruck 1985, S. 873.
↑ Pommern. Kunst Geschichte Volkstum. Nr. 3/1985, ISSN 0032-4167, S. 39.
↑ Marcel Reich Ranicki: Der Fall Koeppen.
↑ Vita Helmut Maletzke.
↑ Ingrid Seddig Lebenswerk.
↑ Zur Person: Dietlinde Bonnlander.
↑ Hans Reddemann.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 19/2008, S. 3.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 20/2010, S. 3.
↑ Die Pommersche Zeitung. Nr. 38/2012, S. 1, 2–3, 16.

Linki zewnętrzne

[1] Die Pommersche Zeitung Nr. 17/2015, S. 1 f.

[2] stseeakademie.de.

[3] Die Pommersche Zeitung. Nr. 9/2015, S. 2.

[PZ44-2017-4] Die Pommersche Zeitung. Nr. 44/2017, S. 1.

[5] Die Pommersche Zeitung. Nr. 23/2008, S. 16.

[6] Pommersche Saat. Heft 3/1962. Neudruck 1985, S. 873.

[7] Pommern. Kunst Geschichte Volkstum. Nr. 3/1985, ISSN 0032-4167, S. 39.

[8] Marcel Reich Ranicki: Der Fall Koeppen.

[9] Vita Helmut Maletzke.

[10] Ingrid Seddig Lebenswerk.

[11] Zur Person: Dietlinde Bonnlander.

[12] Hans Reddemann.

[13] Die Pommersche Zeitung. Nr. 19/2008, S. 3.

[14] Die Pommersche Zeitung. Nr. 20/2010, S. 3.

[15] Die Pommersche Zeitung. Nr. 38/2012, S. 1, 2–3, 16.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]