Zjednoczenie Przemysłu Odlewniczego

Zjednoczenie Przemysłu Odlewniczego – jednostka organizacyjna Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego, powołane w celu koordynowania, nadzorowania, kontrolowania oraz sprawowania ogólnego kierownictwa nad działalnością gospodarczą przedsiębiorstw państwowych lub będących pod zarządem państwowym.

Powołanie Zjednoczenia

Na podstawie zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z 1948 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu Zjednoczenia Przemysłu Odlewniczego ustanowiono Zjednoczenie. W 1949 r. zarządzeniem Ministra Przemysłu Ciężkiego w sprawie zmiany zarządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z 1948 r. o utworzeniu Zjednoczenia Przemysłu Odlewniczego Zjednoczenie przeszło pod nadzór Ministra Przemysłu Ciężkiego. Powołanie Zjednoczenia pozostawało w ścisłym związku z dekretem z 1947 r. o tworzeniu przedsiębiorstw państwowych.

Zjednoczenie podlegało nadzorowi Centralnego Zarządu Przemysłu Metalowego, zaś zwierzchni nadzór państwowy nad Zjednoczeniem sprawował Minister Przemysłu Ciężkiego.

Utworzenie Zjednoczenia

Zjednoczenie Przemysłu Odlewniczego utworzone zostało na podstawie zarządzenia Ministra Przemysłu z 1945 r. (Nr Z/Ch/93/100). Od 1948 r. Zjednoczenie działało nadal w ramach narodowych planów gospodarczych oraz według zasad gospodarki handlowej.

Przedmiot działalności Zjednoczenia

Przedmiotem działalności Zjednoczenia było koordynowanie, nadzorowanie, kontrolowanie oraz ogólne kierownictwo działalności gospodarczej przedsiębiorstw państwowych lub będących pod zarządem państwowym.

Rada Nadzoru Społecznego

Przy Zjednoczeniu powołana była Rada Nadzoru Społecznego, której zakres działania, sposób powoływania i odwoływania jej członków, organizację i sposób wykonywania powierzonych czynności określi rozporządzenie Rady Ministrów.

Rada Nadzoru Społecznego miała charakter niezależnego organu nadzorczego, kontrolnego oraz opiniodawczego, podlegającego w swej działalności nadzorowi Prezydium Krajowej Rady Narodowej.

Organ zarządzający Zjednoczeniem

Organem zarządzającym Zjednoczenia była dyrekcja powoływana i zwalniana przez Ministra Przemysłu Ciężkiego i składająca się z dyrektora naczelnego, reprezentującego dyrekcję samodzielnie oraz z podległych dyrektorowi naczelnemu dwóch dyrektorów.

Do ważności zobowiązań zaciąganych przez Zjednoczenie wymagane było współdziałanie, zgodnie z uprawnieniami przewidzianymi w statucie:

• dwóch członków dyrekcji łącznie,
• jednego członka dyrekcji łącznie z pełnomocnikiem handlowym w granicach jego pełnomocnictwa,
• dwóch pełnomocników handlowych łącznie w granicach ich pełnomocnictw.

Wykaz przedsiębiorstw nadzorowanych

• Krakowska Fabryka Armatur – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Łagiewniki.
• Sosnowiecka Fabryka Armatur – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Sosnowiec.
• Katowicka Fabryka Armatur – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Katowice.
• Odlewnia Żeliwa Ciągliwego i Wytwórnia Łączników – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Zawiercie.
• Wrocławskie Zakłady Metalurgiczne – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Wrocław.
• Bielska Fabryka Armatur – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Bielsko.
• Odlewnia Żeliwa Węgierska Górka – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Węgierska Górka.
• Zakłady Metalurgiczne "Żory" – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Żory.
• Odlewnia Żeliwa Ciągliwego Drawski Młyn – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Drawski Młyn.
• Jeleniogórska Fabryka Armatur – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Jelenia Góra.
• Fabryka Armatur Głuchołazy – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Głuchołazy.
• Dolnośląskie Zakłady Metalurgiczne – przedsiębiorstwo państwowe wyodrębnione – Nowa Sól.