Związek Górali

organizacja górali podhalańskich

Związek Górali – organizacja górali podhalańskich założona 4 marca 1904[1].

Nadanie tytułu członka honorowego Związku Górali prof. Janowi Gwalbertowi Pawlikowskiemu (piąty z lewej w pierwszym rzędzie). Widoczni także prezes i założyciel Związku Wojciech Krzeptowski (czwarty z prawej w pierwszym rzędzie) i poseł Wojciech Roj
Tablica pamiątkowa w Zakopanem
Karczma U Wnuka

Do Związku Górali mogli należeć jedynie górale, szczególną rolę odegrali tu mieszkańcy Zakopanego[1]. Organizacja zajmowała się przede wszystkim kwestiami ekonomicznymi oraz związanymi z kulturą i oświatą. Drugim obszarem działalności było zbieranie materiałów dokumentujących ludową kulturę Podhala i Tatr[2].

Inteligencja zrzeszona w Związku Górali stawiała sobie również cele narodowo-niepodległościowe. W okresie międzywojennym (1918–1939) związek założył szkołę rolniczą oraz seminarium nauczycielskie i mleczarnię. Ponadto inicjował budowy dróg oraz patronował budowom domów ludowych[1].

Związek zorganizował cztery zjazdy Podhalan (w latach 1911, 1912, 1913 oraz 1919). Zjazdy miały miejsce w Zakopanem i Nowym Targu[1]. Na IV Zjeździe w Nowym Targu powołano do życia Związek Podhalan, który poszerzył zakres działalności Związku Górali i objął także terytorium powiatów nowosądeckiego, limanowskiego i żywieckiego[2].

Po wojnie związek w latach 1945–1948 wznowił swoją działalność, po czym zawiesił ją wskutek niesprzyjającej sytuacji[2].

Kontynuatorem działalności Związku Górali od 1955 r. był Związek Górali Tatrzańskich, przemianowany w 1959 r. na Związek Podhalan i działający do dziś[2][1].

O powstaniu Związku Górali przypomina tablica pamiątkowa w karczmie „U Wnuka” przy ul. Kościeliskiej 8 w Zakopanem.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Historia Związku Podhalan. [dostęp 2012-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].
  2. a b c d Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.