Äbdyżämyl Nurpejysow
Äbdyżämyl Kärymuły Nurpejysow (kaz. Әбдіжәміл Кәрімұлы Нұрпейісов; ros. Абдижамил Каримович Нурпеисов, Abdiżamił Karimowicz Nurpieisow; ur. 22 października 1924 we wsi Üszköng w rejonie Arał w obwodzie kyzyłordyńskim, zm. 5 lutego 2022) – kazachski pisarz i tłumacz.
| |
| Imię i nazwisko |
Äbdyżämił Kärymuły Nurpejysow |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
22 października 1924 |
| Data śmierci |
5 lutego 2022 |
| Narodowość |
kazachska |
| Język |
kazachski |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
literatura |
| Ważne dzieła | |
|
Kan men ter, | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys edytuj
Był synem rybaka[1] Käryma i gospodyni domowej Bałkenże[2]. W latach 1942–1945 brał udział w II wojnie światowej[3]. W 1947 roku rozpoczął pracę nad swoją pierwszą powieścią, w której opisywał swoje wspomnienia z wojny. Została ona opublikowana w 1950 roku pod tytułem „Kurlandija”[2][3]. Otrzymał za nią Nagrodę Państwową Kazachskiej SRR[2]. W tym samym roku rozpoczął studia w Instytucie Literackim im. A.M. Gorkiego[2], które ukończył w 1956 roku[3]. W latach 1962–1964 pełnił funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Żułdyz”[2][3]. Jego kolejnym dziełem była trylogia Kan men ter[2], w skład której wchodzą powieści Ymyrt (1961), Sergeldeng (1964) i Küjreu (1970)[1][3]. W 1974 roku otrzymał za nią Nagrodę Państwową ZSRR[1][2].
W 1992 roku założył kazachski PEN Club[1]. W 2000 roku napisał Songgy paryz o problemach ekologicznych obszaru wokół Jeziora Aralskiego. Za tę powieść otrzymał nagrodę Szołochowa[4]. W 2004 roku otrzymał również nagrodę Tarłan[4].
Zajmował się również tłumaczeniami. Na język kazachski przekładał m.in. twórczość Antona Czechowa, Maksima Gorkiego[2] oraz Nâzıma Hikmeta[3].
W 1945 roku odznaczony Orderem Czerwonej Gwiazdy, w 1958 roku Orderem „Znak Honoru”, a w 1970 roku orderem Czerwonego Sztandaru Pracy[2]. Po rozpadzie ZSRR, odznaczony również orderem Otan (1994)[2]. Od 1985 roku Ludowy Pisarz Kazachstanu[1]. Był również honorowym obywatelem obwodu kyzyłordyńskiego[4] oraz, od 2019 roku, miasta Ałmaty[5][6].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e НУРПЕИ́СОВ Абдижамил Каримович. Wielka Encyklopedia Rosyjska. [dostęp 2022-03-14]. (ros.).
- ↑ a b c d e f g h i j Абдижамил Нурпеисов. Әдебиет порталы. [dostęp 2022-03-14]. (ros.).
- ↑ a b c d e f Әбдіжәміл Кәрімұлы Нұрпейісов. Алаш айнасы, 2014-10-21. [dostęp 2022-03-14]. (kaz.).
- ↑ a b c Умер писатель Абдижамил Нурпеисов, автор трилогии «Кровь и пот». Radio Wolna Europa, 2022-02-05. [dostęp 2022-03-14]. (ros.).
- ↑ Жеті азаматқа Алматы қаласының Құрметті тұрғыны атағы берілді. Алматы қаласының әкімдігі, 2019-09-15. [dostęp 2022-03-14]. (kaz.).
- ↑ Бауыржан Байбек стал почетным гражданином Алматы. Kazinform, 2019-09-15. [dostęp 2022-03-14]. (ros.).