Łomy (województwo warmińsko-mazurskie)
Łomy (dawniej Kamienna Góra niem. Steinberg[4]) – wieś warmińska w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo[5][6].
wieś | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2011) |
272[2] |
Strefa numeracyjna |
89 |
Kod pocztowy |
11-042[3] |
Tablice rejestracyjne |
NOL |
SIMC |
0477104 |
Położenie na mapie gminy Jonkowo | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego | |
Położenie na mapie powiatu olsztyńskiego | |
53°51′43″N 20°17′17″E/53,861944 20,288056[1] |
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś z zachowaną, typową zabudową charakterystyczną dla Warmii. Znajduje się tu wiele ciekawych obiektów architektury z końca XIX i początków XX w., zbudowanych najczęściej z czerwonej cegły. Należą do nich: budynek dawnej szkoły, świetlicy, zabytkowa remiza strażacka oraz elementy sakralne, kapliczki przydrożne (cztery) pochodzące z XVIII, XIX, XX w.), niektóre budynki mieszkalne.
We wsi funkcjonują obecnie jedynie cztery gospodarstwa rolne, prowadzące pełną produkcję. Większość mieszkańców pracuje w Olsztynie i Jonkowie. W Łomach nie ma działających organizacji pozarządowych. Dawniej działały formalne i nieformalne grupy społeczne, organizujące spotkania dyskusyjne, naukę tańca, wystawiano sztuki o charakterze teatralnym. W wiejskim domu kultury organizowane są zajęcia artystyczne, obchody świąt, imprezy kulturalne, ogniska, a także funkcjonuje biblioteka. Szkoła została zamknięta na początku XXI w., a dzieci dojeżdżają do szkoły w Jonkowie.
We wsi znajduje się Jezioro Łomskie, a w najbliższym otoczeniu liczne zadrzewienia przydrożne oraz śródpolne, typowe dla dawnego krajobrazu rolniczego. Znajdują się tu również oczka wodne, niewielkie stawy, zarówno w okolicy, jak i w samej wsi.
Historia
edytujWieś powstała prawdopodobnie w XIV w. kapituła warmińska dokument lokacyjny wystawiła 10 maja 1356 r. we Fromborku, przyznając Prusom Hermanno i Tolnekenowi 40 łanów na założenie wsi o nazwie Steynberg. W 1359 r. wystawiono odnowiony dokument lokacyjny (poprzedni został zagubiony), w którym kapituła warmińska przekazuje sołtysowi Gerico, według danych przekazanych przez Jana z Łajs, 40 włók na prawie chełmińskim, w tym 4 włoki sołeckie, wolne od czynszu. Gerico otrzymał ponadto prawo założenia karczmy (połowa dochodów miał przekazywać kapitule warmińskiej). W dokumencie zaznaczono, że z przyznanych 14 lat wolnizny upłynęło już 3.
Obecni mieszkańcy to głównie ludność napływowa. W latach 70. było tu jeszcze 70% Warmiaków, jednak większość wyjechała, a na ich miejsce pojawili się przesiedleńcy z Wileńszczyzny, Białorusi i Polski centralnej. Rodzimych Warmiaków jest obecnie ok. 2% na ogólną liczbę mieszkańców 268 osób. W latach 60. istniało amatorskie kółko teatralne, funkcjonowało koło gospodyń wiejskich, klub seniora.
W 1992 r., w byłym klubie rolnika powstała kaplica Matki Boskiej Fatimskiej, podlegająca parafii w Jonkowie.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73188
- ↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2018-09-19].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 697 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
Bibliografia
edytuj- charakterystyka wsi na stronie Domu Warmińskiego
- Wieś na stronie gminy Jonkowo www.jonkowo.pl
- Mieczysław Wieliczko , Janina Bosko , Bronisław Magdziarz , Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, tom I. Święta Warmia, Olsztyn: Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999, ISBN 83-86926-07-4, OCLC 831022259 .
- Robert Syrwid , Kościoły parafialne gminy Jonkowo, Olsztyn: Wyd. Littera, 2005, ISBN 83-89775-02-6, OCLC 749503115 .
- Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5