Wikipedia

Łopuszka Mała

wieś w województwie podkarpackim

Łopuszka Mała – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie przeworskim, w gminie Kańczuga[5][4].

Łopuszka Mała
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Powiat

przeworski

Gmina

Kańczuga

Liczba ludności (2021)

539[2]

Strefa numeracyjna

16

Kod pocztowy

37-220[3]

Tablice rejestracyjne

RPZ

SIMC

0604301[4]

Położenie na mapie gminy Kańczuga
Mapa konturowa gminy Kańczuga, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Łopuszka Mała”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Łopuszka Mała”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łopuszka Mała”
Położenie na mapie powiatu przeworskiego
Mapa konturowa powiatu przeworskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Łopuszka Mała”
Ziemia49°58′08″N 22°24′57″E/49,968889 22,415833[1]
Integralne części wsi Łopuszka Mała[5][4]
SIMC Nazwa Rodzaj
0604318 Górka część wsi
0604318 Groble część wsi

We wsi znajduje się przystanek kolei wąskotorowej Łopuszka Mała.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

Historia

edytuj

Łopuszka Mała to miejscowość położona jest na południe od Kańczugi, na prawym brzegu rzeki Mleczki, w podmokłej dolinie. W 1448 roku wieś została sprzedana Pileckim. Od tej pory Łopuszka Mała na stałe weszła w skład dóbr kańczuckich. Po Pileckich należała do rodów: Odrowążów, Ostrogskich, Lubomirskich, za których czasów tereny te dotknęły największe spustoszenia dokonane przez Tatarów (1623, 1624), Szwedów (1655), Kozaków i Siedmiogrodzian (1657) oraz ponownie przez Tatarów (1672).

W XVIII–XIX wieku kolejnymi właścicielami Łopuszki Małej były rodziny: Nowosielskich, Jakubowskich i Pogonowskich. Tej ostatniej rodzinie zawdzięczamy zbudowanie istniejącego do dziś, okazałego dworu.

Zespół dworsko-parkowy

edytuj

Zespół dworsko-parkowy z uwagi na dobre gospodarowanie majątkiem jest najlepiej zachowanym z wszystkich istniejących w gminie Kańczuga. Leżący w północno-wschodniej części wsi, przy drodze prowadzącej do Kańczugi, składa się z dworu, budynku bramnego, spichlerza i zabudowy gospodarczej. Całości dopełnia park krajobrazowy. Około 1895 roku wybudowali go Pogonowscy. Po II wojnie światowej zespół dworski użytkowało Przedsiębiorstwo Gospodarki Zwierzętami Rzeźnymi w Rzeszowie – Tuczarnia Trzody Chlewnej. Od końca lat 80. do 1993 roku był nieużytkowany, co spowodowało jego dewastację. Nie chcąc doprowadzić do całkowitego zniszczenia, przeprowadzono gruntowny remont.

Obecnie Fundacja Pomocy Młodzieży im. Jana Pawła II „Wzrastanie" od 1997 roku wykorzystuje go na cele domu dla dzieci[6].

Wolno stojący, murowany dwór ma ciekawe położenie – na stoku schodzącym w kierunku stawu. Od wschodu główna aleja parkowa oddziela go od zabudowy gospodarczej dawnego folwarku i parku. W głównej części budynek jest jednokondygnacyjny, zaś w południowo-wschodniej składa się z dwóch kondygnacji. Przy elewacji frontowej znajdują się reprezentacyjne, lustrzane schody zewnętrzne z balustradą.

Na uwagę zasługuje urozmaicona dekoracja architektoniczna elewacji dworu. Obecnie z zabytkowego wyposażenia nie zachowały się żadne elementy.

Dworkowi uroku dodaje XIX wieczny park krajobrazowy ze stawem, alejami oraz starodrzewem. Przeważają gatunki drzew liściasty. Z krajowych najokazalsze są dęby szypułkowe, lipy szerokolistne i drobnolistne, z obcych zaś szczególnie platan klonolistny.

U podnóża dworu rozciąga się staw z niewielką wysepką, na której stoi altanka i figura Najświętszej Marii Panny.

Warto zobaczyć

edytuj
  • zespół dworski Pogonowskich
  1. murowany dwór (koniec XIX w.) – gruntownie odrestaurowany
  2. budynki gospodarcze (II poł. XIX w.)
  3. XIX-wieczny park krajobrazowy
  • zbiornik retencyjny

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 73325
  2. ↑ Wieś Łopuszka Mała w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-17], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 698 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. ↑ Placówki opiekuńczo-wychowawcze. Dom dla dzieci w Łopuszce Małej

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łopuszka_Mała&oldid=74964833”