Łuskwiak śliski
Łuskwiak śliski (Pholiota lubrica (Pers.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łuskwiak śliski |
| Nazwa systematyczna | |
| Pholiota lubrica (Pers.) Singer Lilloa 22: 516 (1951) [1949] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Agaricus lubricus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer[1]
Synonimów ma około 20. Niektóre z nich[2]:
- Agaricus lubricus Pers. 1801
- Dryophila lubrica (Pers.) Quél. 1886
- Flammopsis lubrica (Pers.) Fayod 1889
- Flammula lubrica (Pers.) P. Kumm. 1871
- Gymnopilus lubricus (Pers.) S. Imai 1938
- Inocybe lubrica (Pers.) Roze 1876
- Pholiota groenlandica M. Lange 1957
- Pholiota lubrica var. luteifolia A.H. Sm. & Hesler 1968
- Pholiota mixta var. luteifolia (A.H. Sm. & Hesler) M. Bon & P. Roux 2011
- Pholiotina lubrica (Pers.) Singer 1951
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednica 4–8 cm, początkowo półkulisty, potem łukowaty, w końcu płaskowypukły, czasami pofalowany. Brzeg długo podwinięty. Powierzchnia gładka, ciemnopomarańczowa do brązowoczerwonej, u młodych okazów z resztkami osłony na brzegu i białawymi łuseczkami, w czasie wilgotnej pogody śliska[4].
Przyrośnięte i nieco zbiegające, w młodości kremowe, u starszych owocników o barwie od oliwkowej do tytoniowobrązowej. Ostrza gładkie[4].
Wysokość 5–7 cm, grubość do 1,5 cm, cylindryczny, prosty, początkowo pełny, potem pusty, sprężysty. Powierzchnia powyżej strefy pierścieniowej biaława i nieco włóknista, poniżej strefy początkowo biaława i łuskowata, potem gładka, ku podstawie brązowiejąca[4].
Żółtobrązowy, cienki o przyjemnym zapachu i gorzkim smaku[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne lub nieco spłaszczone w widoku z boku; jajowate z przodu, cienkościenne, gładkie, 6–7 × 3,5–4,5 μm z małą i niewyraźną porą rostkową[5].
Występowanie i siedlisko
edytujŁuskwiak śliski występuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie i Azji[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska[3]. Nowsze stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Jest w nim zaliczony do gatunków chronionych lub rzadkich[7].
Saprotrof rozwijający się na ściółce w lasach liściastych i iglastych, czasem także na częściowo zwęglonych resztkach drzewnych[4].
Gatunki podobne
edytujŁuskwiak wypaleniskowy (Pholiota highlandensis) odróżnia się bardziej żółtym kapeluszem, ząbkowanymi ostrzami blaszek[4]. Łuskwiak złotawy (Pholiota aurivella) ma blady trzon i dużo większe zarodniki o bardzo wyraźnych porach rostkowych. Łuskwiak żółty (Pholiota alnicola) jest jaśniejszy, ma niewiele łusek i znacznie większe zarodniki, ponadto rośnie na pniach olchy[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1
- ↑ a b First nature. Pholiota lubrica (Batsch) P. Kumm. [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-05-26].
- ↑ Aktualne stanowiska łuskwiaka śliskiego w Polsce [online] [dostęp 2019-05-26].