Łuskwiak złotawy (Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych[1].

Łuskwiak złotawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

łuskwiak

Gatunek

Łuskwiak złotawy

Nazwa systematyczna
Pholiota aurivella (Batsch) P. Kumm
Führ. Pilzk. (Zwickau): 83 (1871)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1786 August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Agaricus aurivellus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1871 Paul Kummer przenosząc go do rodzaju Pholiota[1]. Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus aurivellus Batsch
  • Agaricus aurivellus Batsch var. aurivellus
  • Agaricus squarrosus var. aurivellus (Batsch) Pers.
  • Dryophila aurivella (Batsch) Quél.,
  • Hypodendrum aurivellum (Batsch) Overh.
  • Lepiota squarrosa var. aurivella (Batsch) Gray
  • Lepiota squarrosa ß aurivella (Batsch) Gray

Nazwę polską nadał Franciszek Błoński w 1890. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwy łuszczak złotawy i łuszczak złotorunny[3].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 5–12 cm. U młodych osobników jest stożkowy, później półkulisty, a w końcu płaski. Ma kolor złotożółty lub rdzawożółty z ciemniejszymi, przylegającymi łatkami. Na młodych grzybach na brzegu kapeluszu istnieją resztki częściowej osłony owocnika, dość szybko jednak bywają zmywane przez deszcz. Podczas wilgotnej pogody oraz u młodych okazów powierzchnia kapelusza jest lepka, a nawet śliska[4][5].

Blaszki grzyba

W młodości białe, potem oliwkowe i rdzawobrunatne o piłkowanym ostrzu, przylegające do trzonu lub nieco wykrojone ząbkiem[4].

Trzon

Wysokość 10–12 cm, grubość do 1 cm. Jest włóknisty i ma tę samą barwę, co kapelusz, lub jest nieco jaśniejszy. Jego pierścień składa się z brunatnego koloru nitek tworzących wełnistą obrączkę, która później częściowo zanika. Pod pierścieniem pokryty jest brunatnymi kosmkami, powyżej jest żółtawo omszony[4][5].

Miąższ

W kapeluszu żółtawy, w trzonie nieco ciemniejszy, bez zapachu i niezmieniający koloru po uszkodzeniu. Ma łagodny smak[4].

Wysyp zarodników

Rdzawobrunatny. Zarodniki o rozmiarach 8 × 5–6 μm, elipsoidalne, gładkie[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Opisano występowanie tego gatunku w Ameryce Północnej, Europie, Korei, Japonii, Maroku oraz na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest pospolity na terenie całego kraju, zarówno na niżu, jak i w górach[4].

Rośnie na martwych i żywych drzewach liściastych, stwierdzono występowanie na następujących gatunkach i rodzajach tych drzew: klon jawor, kasztanowiec zwyczajny, olsza, brzoza brodawkowata, grab, buk, orzech włoski, topola, akacja, wierzba biała, wiąz i tylko wyjątkowo na jodle. Owocniki wytwarza od kwietnia do października[3].

Znaczenie

edytuj

Saprotrof i pasożyt[3], grzyb niejadalny, choć przez niektórych zbierany jako grzyb jadalny niskiej jakości[7].

Gatunki podobne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2012-12-02].
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15].
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f g h Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
  5. a b c Łuskwiak złotawy [online], Grzybland [dostęp 2013-03-25].
  6. Discover Life Maps. [dostęp 2014-09-15].
  7. Alina Skirgiełło, Nasze grzyby, 1990.