Łuskwiak dwubarwny
Łuskwiak dwubarwny (Pholiota spumosa (Fr.) Singer) – gatunek grzybów należący do rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
łuskwiak dwubarwny |
| Nazwa systematyczna | |
| Pholiota spumosa (Fr.) Singer Lilloa 22: 517 (1951) [1949] | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pholiota, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus spumosus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1951 r. Rolf Singer[1].
- Agaricus spumosus Fr. 1821
- Dryophila spumosa (Fr.) Quél. 1886
- Flammula spumosa (Fr.) P. Kumm. 1871
- Flammula spumosa var. unicolor Peck 1913
- Gymnopilus spumosus (Fr.) Murrill 1912
- Pholiota spumosa var. amara Weholt 1984
- Pholiota spumosa var. chrysocystidiophora Singer 1969
- Pholiota spumosa var. crassitunica Singer 1969
- Pholiotina spumosa (Fr.) Singer 1951
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. Stanisław Domański opisywał ten takson w 1955 r. pod nazwą płomiennica gąbczasta[3].
Morfologia
edytujŚrednica 3–8 cm, początkowo stożkowato-półkulisty, potem łukowaty, na koniec płaski z tępym garbem. Brzeg przez długi czas podwinięty, dopiero u starych owocników prosty. Jest higrofaniczny. Powierzchnia gładka, w stanie suchym lepka, płowa, w stanie wilgotnym śliska, czerwonobrązowa, przy brzegu żółta[4].
Przyrośnięte lub nieco zbiegające, dość rzadkie, początkowo o barwie od kremowej do żółtej, potem rdzawobrązowe[4].
Wysokość 4–7 cm, grubość do 1 cm, walcowaty, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia silnie włóknisto-łuskowata, na wierzchołku jasno zielonkawożółta, poniżej rdzawa, przy podstawie brązowa[4].
W kapeluszu żółty lub zielonkawożółty, w trzonie rdzawy. Zapach nieokreślony, smak lekko cierpki[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników czerwonobrązowy. Zarodniki 6–8,5 × 3,5–4,5 μm, jajowate lub elipsoidalne, z nieznaczną porą rostkową. Cheilocystydy wrzecionowate lub butelkowate, często z wydłużoną szyjką. Chryzocystyd brak[5].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest dość częsty. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne stanowiska[3].
Saprotrof. Występuje w lasach iglastych i liściastych, zwłaszcza sosnowych[3]. Rozwija się na martwym drewnie, na stosach trocin i zrębkach. Owocniki wytwarza w całym sezonie grzybowym po okresach deszczu[7].
Gatunki podobne
edytujŁuskwiaki są trudne do odróżnienia. Żadna z poszczególnych cech łuskwiaka dwubarwnego nie jest wystarczająca do jego pewnej identyfikacji, dopiero zespół wielu cech to umożliwia: lepki, higrofaniczny kapelusz, wyraźnie jaśniejszy brzeg, łagodny zapach i smak, czerwonobrązowy wysyp zarodników[7]. Łuskwiak wypaleniskowy (Pholiota highlandensis) ma mniejszy i bardziej brązowy kapelusz i rośnie na wypaleniskach, łuskwiak szafranowoczerwony (Pholiota astragalina) ma trzon zakorzeniony w spróchniałym drewnie, a miąższ trzonu po uszkodzeniu nieco czernieje[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1
- ↑ H. Knudsen, J. Vesterholt, Funga Nordica Nordsvamp, Copenhagen, 2008
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-05-26].
- ↑ a b California Fungi – Pholiota spumosa [online] [dostęp 2019-05-26] (ang.).