Świdrzykowate
Świdrzykowate, świdrzyki (Clausiliidae) – rodzina lądowych ślimaków trzonkoocznych (Stylommatophora), obejmująca ponad 1500 gatunków[2], ciepłolubnych i wilgociolubnych, szeroko rozmieszczonych na świecie. Są to ślimaki o różnorodnych preferencjach pokarmowych. Nie mają znaczenia gospodarczego.
| Clausiliidae | |
| Gray, 1855[1] | |
 Świdrzyk dwuzębny (Clausilia bidentata) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| (bez rangi) | Tectipleura |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
świdrzykowate |
Występowanie
edytujŚwidrzykowate są spotykane w wielu regionach świata. Głównym obszarem ich występowania jest zachodnia część krainy palearktycznej. Nie występują w Australii, Ameryce Północnej ani w Antarktyce. W Polsce stwierdzono 24 gatunki[3] (5 z nich objęto ścisłą ochroną[4]). Występują głównie na ciepłych i wilgotnych obszarach podgórskich i górskich. Na niżu są rzadziej spotykane.
Budowa
edytujMuszla świdrzykowatych jest wrzecionowata lub wrzecionowato-wieżyczkowa, zwykle lewoskrętna, złożona z wielu (do 18) skrętów[3][5]. Jej otwór ma słabo wywiniętą wargę i jest uzbrojony w ząbki, listewki i – charakterystyczną dla tej rodziny strukturę anatomiczną – sprężyste klausilium, stanowiące część aparatu zamykającego[3][5][6]. Od tej struktury pochodzi naukowa nazwa rodziny (Clausiliidae). Wysokość muszli wynosi 9–20 mm, rzadko więcej[5]. U gatunków subtropikalnych i tropikalnych może osiągać 40 mm[7].
Biologia
edytujŚwidrzykowate są w większości jajorodne, a niektóre jajożyworodne. Żyją od roku do 6 lat[3]. Ich preferencje pokarmowe są zróżnicowane: od szczątków organicznych, przez grzyby i rośliny po małe zwierzęta[7].
Systematyka
edytuj
Rodzaje zaliczane do tej rodziny klasyfikowane są w podrodzinach[2][8] (znakiem † oznaczono taksony wymarłe, znane tylko ze szczątków kopalnych):
- Clausiliinae Gray, 1855
- Alopiinae A.J. Wagner, 1913
- †Constrictinae H. Nordsieck, 1981
- Garnieriinae C. Boettger, 1926
- †Eualopiinae H. Nordsieck, 1978
- Laminiferinae Wenz, 1923
- Neniinae Wenz, 1923
- Peruiniinae H. Nordsieck, 2005
- Phaedusinae A.J. Wagner, 1922
W bazie MolluscaBase wyróżnia się dodatkowo podrodzinę[2]:
- Synprosphyminae H. Nordsieck, 2007,
która w publikacji Bouchet et al., 2017 ma status plemienia (Synprosphymini) w obrębie podrodziny Phaedusinae[8].
Rodzajem typowym rodziny jest Clausilia.
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ Philippe Bouchet, Jean-Pierre Rocroi. Classification and nomenclator of gastropod families. „Malacologia: International Journal of Malacology”. 47 (1–2), s. 85–397, 2005. ISSN 0076-2997. (ang.).
- ↑ a b c MolluscaBase eds., Clausiliidae J. E. Gray, 1855, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-04] (ang.).
- ↑ a b c d Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. III. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2008, s. 391–392. ISBN 978-83-88147-09-8.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
- ↑ a b c F. Welter-Schultes: Family summary for Clausiliidae. [w:] AnimalBase. Early zoological literature [on-line]. AnimalBase Project Group, 2009. [dostęp 2012-01-08]. (ang.).
- ↑ Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 503. ISBN 978-83-01-16108-8.
- ↑ a b Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
- ↑ a b Philippe Bouchet i inni, Revised Classification, Nomenclator and Typification of Gastropod and Monoplacophoran Families, „Malacologia”, 61 (1–2), 2017, s. 1–526, DOI: 10.4002/040.061.0201 [dostęp 2024-03-27] (ang.).