13 Brygada Ochrony Pogranicza

13 Brygada Ochrony Pogranicza – jedna z brygad w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.

13 Brygada Ochrony Pogranicza
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1948

Rozformowanie

1950

Tradycje
Nadanie sztandaru

28 września 1948[1]

Rodowód

7 Lubelski Oddział WOP

Kontynuacja

23 Brygada WOP
Nadbużańska Brygada WOP

Organizacja
Numer

JW 1884[2]

Dyslokacja

Chełm

Formacja

Wojska Ochrony Pogranicza

Podległość

Główny Inspektorat OP
Dowództwo WOP

Skład

patrz: brygada OP

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Sformowana w 1948 na bazie Lubelskiego Oddziału WOP nr 7, na podstawie rozkazu MON nr 055/org. z 20 marca 1948[3]. Brygada posiadała cztery bataliony, a stan etatowy wynosił 1160 żołnierzy i 10 pracowników cywilnych[4]. Podporządkowana została Głównemu Inspektoratowi Ochrony Pogranicza. Zaopatrzenie nadal realizowane było przez kwatermistrzostwo okręgu wojskowego[5]. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z 4 grudnia 1948, z dniem 1 stycznia 1949, Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego[6]. Zaopatrzenie brygady przejęła Komenda Wojewódzka MO[5].

Sztab brygady stacjonował w Chełmie.

Aby nadać ochronie granic większą rangę, podkreślano wojskowy charakter formacji. Od 1 stycznia 1950 powrócono w nazwach jednostek do wcześniejszego określania: „Wojska Ochrony Pogranicza”[7]. Z dniem 1 stycznia 1951 weszła w życie nowa numeracja batalionów i brygad Wojsk Ochrony Pogranicza[8]. Na bazie 13 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 23 Brygada WOP.

Osobny artykuł: Brygady ochrony pogranicza.

Struktura organizacyjna

edytuj

W 1948[3]:

Etat brygady przewidywał: 4 bataliony, 1160 wojskowych i 10 pracowników cywilnych[9].

Na terenie odpowiedzialności brygady funkcjonowały cztery GPK[10]:

Dowódcy brygady

edytuj

Przekształcenia

edytuj

7 Oddział Ochrony Pogranicza7 Lubelski Oddział WOP13 Brygada Ochrony Pogranicza23 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski «» Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski → 23 Oddział WOP → 23 Chełmski Oddział WOPNadbużańska Brygada WOP → Nadbużański Batalion WOP → Nadbużański Oddział Straży Granicznej

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
  • Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
  • Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
  • Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
  • Tadeusz Niedziela: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
  • Grzegorz Goryński. Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1965. Próba oceny – cz. I. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/11, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505. 
  • Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
  • Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/11, Historia Chełmskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1955. Chełm 1956
  • Wykaz dyslokacyjny pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1948−1956, Szczecin, Archiwum Straży Granicznej.