Nadbużańska Brygada WOP
Nadbużańska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (NB WOP) – zlikwidowana brygada Wojsk Ochrony Pogranicza pełniąca służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
 Emblemat brygady | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1 czerwca 1976 |
| Rozformowanie |
1 października 1989 |
| Nazwa wyróżniająca |
Nadbużańska |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
płk Kazimierz Zakrawacz |
| Ostatni |
płk Marian Kowalski |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
ul. Lubelska 131 Chełm |
| Formacja | |
| Podległość |
Dowództwo WOP |
| Odznaczenia | |
| |
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Sformowana została 1 czerwca 1976 na bazie 23 Chełmskiego Oddziału WOP, na podstawie zarządzenia MSW nr 05/org z 29 stycznia 1976. Podyktowane to było zmianą ochranianego odcinka w związku z reformą administracyjną kraju, nowym podziałem na województwa i odtwarzaniem brygad na granicy ze Związkiem Radzieckim[1]. Sztab brygady stacjonował w Chełmie Lubelskim[2]
W 1983 Rada Państwa nadała brygadzie Order Sztandaru Pracy II klasy[2].
Rozformowana została 1 października 1989. Na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP[3].
Lewy odcinek ze strażnicami: Janów Podlaski, Terespol i Sławatycze przekazano Podlasko-Mazurskiej Brygadzie WOP. Brygada ta przejęła również GPK Terespol–Kukuryki[4]. GPK Dorohusk podporządkowano Bieszczadzkiej Brygadzie WOP w Przemyślu[5].
Struktura organizacyjna edytuj
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[a]
- batalion odwodowy
- osiem strażnic WOP: Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze, Włodawa, Dorohusk, Hrubieszów, Dołhobyczów i Hrebenne[6]
- cztery graniczne placówki kontrolne: Terespol, Dorohusk, Hrubieszów, Hrebenne[6].
W 1978 przeniesiono Strażnicę WOP Hrebenne do Lubyczy Królewskiej. W 1984 sformowano GPK Kukuryki (w strukturach GPK Terespol)[4] i otwarto drogowe przejście graniczne o ruchu towarowym Kukuryki-Kozłowiczy między PRL a ZSRR[2].
Oficerowie brygady edytuj
- Dowódcy brygady
- płk Kazimierz Zakrawacz – do 16.12.1977
- płk Stanisław Wąs – do 21.05 1983
- płk Jan Wójcik – do 1.08.1985
- płk dypl. Tadeusz Jagodziński – do 1988
- płk Marian Kowalski – do rozformowania[7].
- Kierownicy sekcji KRG[8]
- ppłk Mierzwa
- ppłk Tadeusz Kosior
- mjr Henryk Czajkowski
- mjr Andrzej Wasiuk
- kpt. Marek Mazurek.
Przekształcenia edytuj
7 Oddział Ochrony Pogranicza → 7 Lubelski Oddział WOP → 13 Brygada Ochrony Pogranicza → 23 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski «» Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Tomaszów (Chełm) Lubelski → 23 Oddział WOP → 23 Chełmski Oddział WOP → Nadbużańska Brygada WOP → Nadbużański Batalion WOP → Nadbużański Oddział Straży Granicznej
Uwagi edytuj
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za (Jackiewicz 1998 ↓, s. 107.).
Przypisy edytuj
- ↑ Dubaj 2013 ↓, s. 327.
- ↑ a b c Jackiewicz 1998 ↓, s. 107.
- ↑ Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
- ↑ a b Historia NOSG. [w:] Nadbużański Oddział SG [on-line]. nadbużański.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-12-28]. (pol.).
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 108.
- ↑ a b Nowosad 2013 ↓, s. 301.
- ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk. WOP/SG w st. sp. Mariana Kowalskiego. emeryci-sg.org.pl, 2022-04-23. [dostęp 2022-04-23]. (pol.).
- ↑ Jarmoliński 2013 ↓, s. 159.
Bibliografia edytuj
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945–1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.
- Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).
- Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówcek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).